به گزارش گروه علم و آموزش ایرنا از «ساینس نیوز»، دانشمندان می‌گویند داروی جدید می‌تواند به طور موقت زوال عقل ناشی از بیماری آلزایمر را متوقف کند.
بر اساس داده‌هایی که در ۱۷ ژوئیه در کنفرانس بین‌المللی انجمن آلزایمر در آمستردام ارائه و در همان روز در نشریه پزشکی JAMA منتشر شد، دارویی که دونانماب (donanemab) نام دارد، در یک سال و نیم، زوال شناختی مغز را حدود ۳۵ درصد کُند کرد.
این مطلب تنها چند هفته پس از تایید کامل سازمان غذا و داروی ایالات متحده برای داروی دیگری به نام lecanemab (با نام تجاری Leqembi) به دست آمد که همچنین می‌تواند پیشرفت بیماری را کاهش دهد. تابستان گذشته، داروی مشابهی، معروف به آدوکانوماب (aducanumab)، تایید سریع دریافت کرد، اگرچه دسترسی به آن هنوز بسیار محدود بوده و به تولید انبوه نرسیده است.
این داروهای آمیلوئید (amyloid)، پروتئین چسبنده‌ای را که در مغز افراد مبتلا به آلزایمر انباشته می‌شود، هدف قرار می‌دهند. ورود این رویکرد درمانی جدید، نقطه عطفی را در مسیری طولانی و سخت برای یافتن راه‌هایی برای کاهش سرعت بیماری نشان می‌دهد.
این تحولات ممکن است برای ۶.۷ میلیون نفر در ایالات متحده که ۶۵ سال و بیشتر دارند و به آلزایمر مبتلا هستند، کمی امیدوارکننده باشد. با این حال، سؤالات زیادی باقی می‌ماند که می‌تواند قابل توجه باشد؛ از جمله اینکه چه کسی باید داروها را دریافت کند، چه میزان تاثیر دارد و چگونه می‌توان فواید احتمالی این دارو را در مقابل خطرات آن ارزیابی کرد. اما یک چیز از قبل واضح است: داروها برای همه نیست. آنها با خطراتی همراه هستند و نیاز به نظارت دقیق دارند حتی اگر فردی از نظر پزشکی کاندیدای خوبی برای مصرف این داروها باشد، هزینه‌های بالا و در دسترس بودن محدود می‌تواند از مصرف گسترده دارو جلوگیری کند.
این داروها چقدر خوب و موثر کار می‌کنند؟
هیچ یک از این داروها بیماری را متوقف نمی‌کند. اما داده‌ها نشان می‌دهد که آنها می‌توانند مدتی زمان برای بیمار بخرند. به طور متوسط، ۵۸۸ نفری که در آزمایش بالینی اخیر دونانماب (donanemab) دریافت کردند، حدودا ۴ ماه بیشتر از ۵۹۴ نفری که مُسَکِن دریافت کردند، هشیارتر ماندند.
نتایج حاصل از مطالعات آدوکانوماب (aducanumab) پیچیده‌تر است و بحث‌های زیادی را در مورد اینکه آیا این دارو موثر است ایجاد می کند.
برای لکانماب (lecanemab)، افرادی که دارو را دریافت کردند، حدود پنج ماه بیشتر نسبت به افرادی که دارو را دریافت نکردند، مرحله خفیف‌تر بیماری و قبل از بروز علائم شدید را سپری کردند که حدود ۳۰ درصد تاخیر در طول مطالعه ۱۸ ماهه بود.
البته ممکن است خیلی‌ها این مدت ۵ ماهه را خیلی زیاد در نظر نگیرند و به خطرات ناشی از مصرف داروها بیشتر توجه کنند، اما برای خیلی از افراد همین مدت هم می‌تواند معنادار است.
چه کسانی می‌توانند داروهای آلزایمر دریافت کنند؟
تاکنون این داروها برای افرادی تجویز شده است که علائم خفیف بیماری آلزایمر را نشان داده‌اند و متخصصان انتظار ندارند وقتی آلزایمر به مراحل شدیدتر برسد و پیشرفت کند، داروها بتوانند کمکی کنند. برای درمان آلزایمر با داروها، فرد باید پلاک‌های آمیلوئیدی در مغز خود داشته باشد و این با اسکن مغز یا آزمایش مایع مغزی نخاعی که می تواند آمیلوئید را تشخیص دهد، تأیید می شود. برخی از اختلالات خودایمنی هم ممکن است باعث این شود که فرد نتواند این داروها را مصرف کند.
خطرات مصرف داروهای آلزایمر چیست؟
تورم مغز و خونریزی دو مورد از این خطرات هستند. در آزمایش اخیر دونانماب، سه نفر در نتیجه درمان جان باختند. به گفته محققان، افرادی که از این دارو استفاده می‌کنند باید با اسکن مغزی که می‌تواند تغییرات احتمالی خطرناک را تشخیص دهد، تحت نظر قرار گیرند. این اسکن‌ها می‌توانند ناهنجاری‌های تصویربرداری مرتبط با آمیلوئید را شناسایی کنند. این داروها همچنین می توانند منجر به واکنش های انفوزیون مانند تغییر فشار خون و تب و لرز شوند که البته این موارد اغلب موقتی و قابل کنترل هستند و مختص این درمان‌ها نیستند.
سنجش خطرات و مزایای بالقوه مصرف داروها از فردی به فرد دیگر متفاوت است. یک فرد ۸۰ ساله با فهرستی از مشکلات پزشکی که شاید از وضعیت خودش راضی باشد، ممکن است محاسباتی بسیار متفاوت از یک مدیرعامل ۶۲ ساله یک شرکت با یک دانش آموز کالج داشته باشد و هرچه شما جوانتر باشید، احتمال قبول ریسک مصرف داروها در شما بیشتر است.
محققان امیدوارند که این سلسله داروها ممکن است به نتایجی در راه رسیدن به داروهای بهتری که موثرتر، کم‌خطرتر و استفاده از آنها آسان‌تر است، ختم شود.