تهران- ایرنا- امروزه واژگان انرژی اتمی کلمات آشنایی هستند که زندگی بشر را تحت تاثیر قرار دادند و نقش مهمی در زندگی روزمره  افراد دارند، اما با وجود پیشرفت های اخیر این صنعت، کاربرد آن در کشورمان به خوبی تبیین نشده است.

غیر واقعی جلوه دادن کاربردهای فناوری صلح آمیز هسته ای ایران و کشورهای مستقل توسط غرب به رهبری آمریکا و رژیم صهیونیستی با به راه انداختن جنگ روانی و تبلیغاتی، فضای منفی را ایجاد کرد به نحوی که حتی کشورهای دوست و همسایه نیز تحت تأثیر این تبلیغات قرار گرفته و از فعالیت هسته ای ایران ابراز نگرانی کردند.

استفاده از این فناوری راهبردی تنها به آنچه که چند قدرت جهانی در اذهان مردم توسط غول های رسانه ای خود گنجانده اند و آن هم تولید سلاح هسته ای است خلاصه نمی شود، بلکه به جرات می توان گفت که کاربردهای آن در لایه لایه های زندگی بشر مشهود است، و می توان اذعان کرد که زندگی بدون فناوری صلح آمیز هسته ای، سخت، مشقت بار و ناممکن خواهد بود. ارتباط تنگاتنگ بخش های بهداشت و سلامت، کشاورزی، محیط زیست و صنعت با فناوری هسته ای موضوعی با سابقه بیش از هفت دهه است.

دنیای امروز دچار چند چالش جدی بوده که مهمترین آنها، آب، انرژی، غذا و محیط زیست است و یکی از مهمترین فناوری ها برای کمک به حل چالش های ذکر شده، فناوری هسته ای است. متاسفانه حلقه انحصار و باشگاه قدرت های هسته ای جهان برای در انحصار گرفتن این فناوری و عدم نشر و بهره برداری ملت های مستقل از ابعاد صلح آمیز آن، بیشتر در مورد مخاطرات آن برای افکار عمومی سخن رانده اند و سال ها مردم دنیا را ترسانده و آنها را از مزایای خوب این هدیه الهی محروم کرده اند، در حالیکه خود مجهز به بروزترین تجهیزات و ادوات هسته ای و مجهزترین تاسیسات پرتودهی هستند. در برخورداری ملت ها از این فناوری، سیاست های تبعیض آمیز را بکار برده و هر کشوری که با نظر آنان مخالف و مطیع سیاست های آنها نشده را تحریم و از حق خود برای دست یابی به این صنعت محروم کرده اند.

رفتار دوگانه و تغییر سیاست غرب در برخورد با موضوع هسته ای ایران

پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی، شاهد رفتار دوگانه و تغییر سیاست غرب در برخورد با موضوع هسته ای ایران بودیم، از ساخت راکتور بوشهر پا پس کشیدند، سهم ایران از مشارکت در تاسیسات غنی سازی یورودیف فرانسه را چوب حراج زده و گستاخانه و ناعادلانه ملت ایران را از سرمایه شان بی نصیب کردند حتی در دوران دفاع مقدس تمام تلاششان را بکار بستند تا تکه تکه بتن های ساختمان نیمه ساخته راکتور بوشهر را از هم جدا کنند و این کار را با تحریک صدام و بمباران ساختمان نیروگاه انجام دادند.

خوی سلطه گری و انحصارطلبی آنها تمامی نداشت و در ادامه با اعمال فشارهای سیاسی، شدیدترین تحریم های تاریخ، ترور دانشمندان این سرزمین، تخریب زیرساختها و عملیات ایذایی و تطمیع برخی فریب خوردگان تمام توان خود را بکار بستند تا ملت ایران را از حق خود که استفاده از فناوری صلح آمیز هسته ای است محروم کنند، اما نتوانستند.

نهال صنعت هسته ای با وجود طوفان های سهمگین نظام سلطه، درختی تنومند است

تاریخ گواه خواهد بود که نهال صنعت هسته ای با وجود طوفان های سهمگین نظام سلطه، امروز درختی تنومند است و جوانان برومند این مرز و بوم در سایه هدایت های داهیانه و حکیمانه رهبر معظم انقلاب عهد بسته اند که اثرات این فناوری راهبردی را بیش از پیش در زندگی مردم مقاوم ایران، نمایان تر کنند.

حال سوال اینجاست که این فناوری ارزشمند و علمی که به فرمایش مقام معظم رهبری کلید پیشرفت علمی در بخش های مختلف کشور و باعث بهتر شدن زندگی مردم و ارتقا جایگاه بین المللی ایران شده است و ما آن را حق مسلم خود می دانیم چیست؟

تولید برق یکی از مهمترین کاربردهای فناوری هسته ای است. پایان پذیر بودن سوخت های فسیلی، محدودیت های استفاده از انرژی های نو، تولید آلاینده های محیطی مانند کربُن و اهمیت صیانت از آن برای نسل آینده از مهمترین انگیزه های استفاده از فناوری هسته ای در تولید برق است. در خوشبینانه ترین حالت، تا پایان این سده منابع هیدروکربوری موجود و در دسترس خواهد بود و با کاهش این منابع در آینده قطعا قیمت بالایی خواهند داشت، بنابراین منطقی است که برای جلوگیری از مصرف این منابع محدود و ارزشمند که می تواند با تبدیل آن به مواد با ارزش افزوده بالا برای کشور آورده اقتصادی بیشتر داشته باشد برنامه ریزی کرد.

لذا همانطور که اشاره شد، انرژی هسته ای یک جایگزین برای منابع معمول و از مهمترین روش ها برای صرفه جویی و صیانت از سوخت های فسیلی برای نسل آینده و همچنین کاهش آلاینده های محیطی و از گزینه های متنوع سازی سبد منابع انرژی برای تولید برق است. بدلیل انحصاری بودن این فناوری در حلقه قدرت های جهانی در سالیان طولانی، هنوز ابعاد بیشتر و جدیدتری از این موضوع که رفع کننده نیازهای انسان باشد کشف نشده است.

امروزه بیش از ۴۴۰ راکتور هسته ای قدرت در دنیا بیش از ده درصد برق مصرفی دنیا را تولید می کنند، که سهم کشورهایی مانند ایالات متحده، فرانسه، چین، انگلیس و ... در تولید آن سهم قابل ملاحظه ای است. طبق آمار منتشر شده، کشور آمریکا با داشتن ۱۰۰ راکتور قدرت، بیست درصد برق خود را از این نیروگاه ها تامین می کند و سهم کشور فرانسه حدود ۷۵ درصد است. هم اکنون بیش از ۵۰ راکتور هسته ای در حال ساخت در دنیا وجود دارد که نشان دهنده عزم کشورها در بالا بردن سهم تولید برق خود از مسیر انرژی هسته ای است.

ساخت اولین راکتور کوچک بومی در دارخوین خوزستان در دستور کار سازمان انرژی اتمی قرار گرفت

با توجه به افزایش جمعیت و سرعت پیشرفت کشور، نیاز به برق و افزایش تولید آن بیش از گذشته اهمیت خواهد داشت. لذا ایجاد تنوع در سبد تولید برق کشور باید به سرعت صورت پذیرد. با توجه به سند راهبردی سازمان انرژی اتمی و فرمان رهبر معظم انقلاب مبنی بر تولید بیست هزار مگاوات برق هسته ای و استفاده از راکتورهای کوچک، مسیر استفاده از نیروگاه های هسته ای کاملا روشن و واضح شده و می طلبد تا با خودباوری و عزمی انقلابی برای بهره مندی کشور از این انرژی مهم گام های پرشتاب برداشت.

در این رابطه با دستور رییس محترم سازمان انرژی اتمی، مکان یابی ساخت راکتورهای هسته ای در نقاط مختلف کشور بویژه در سواحل دریای خزر و خلیج فارس آغاز شده و ساخت اولین راکتور کوچک بومی نیز با هدف تولید برق در دارخوین خوزستان در دستور کار قرار گرفت.

واحد آب شیرین کن نیروگاه بوشهر با ظرفیت هفتاد هزار متر مکعب در حال نصب است

علاوه بر چالش تامین برق، تامین آب شیرین نیز در کنار موضوعات دیگر یکی از مسائل مهم دنیاست. یکی از مسیرهای رفع مشکل کمبود آب شیرین، استفاده از نیروگاه های هسته ای است که امروزه در کشورهای پیشرفته و بهره مند از انرژی هسته ای به عنوان یکی از راه های مطمئن آن است. لذا با نیروگاه های هسته ای علاوه بر تولید برق می توان واحدهای آب شیرین کن را نصب و راه اندازی کرد. شایان ذکر است، در نیروگاه بوشهر واحد آب شیرین کن با ظرفیت هفتاد هزار متر مکعب در حال نصب است.

بیش از ۵۰ میلیون نفر در دنیا از رادیوایزوتوپ ها برای مصارف تشخیصی و درمانی استفاده می کنند

فناوری هسته ای نقش موثری در بخش بهداشت و سلامت بازی کرده است و اگر بخواهیم برخی از کاربردهای آن را بیان کنیم می توان به تشخیص و درمان بیماری ها با استفاده از رادیوایزوتوپ ها، استریل تجهیزات پزشکی با چشمه های کبالت-۶۰ و شتاب دهنده های ذرات، تولید مواد پرتوفراوری شده مانند پلیمرهای پوشش دهنده زخم ها، ابرجاذبه ای مورد استفاده در کالاهای مصرفی نوزادان و بزرگسالان، پلیمرهای هوشمند رهایش دارو را نام برد. امروزه بیش از ۵۰ میلیون نفر در دنیا از رادیوایزوتوپ ها برای مصارف تشخیصی و درمانی استفاده می کنند و این آمار روز به روز در حال افزایش است.

در ایران با وجود راکتور تحقیقاتی تهران، شتاب دهنده های سیکلوترون سازمان انرژی اتمی و همچنین شتاب دهنده های کوچک موجود در برخی مراکز تشخیصی دولتی و خصوصی که مجهز به دستگاه های پت و اسپکت هستند روزانه خدمات قابل توجهی توسط بیش از ۲۰۰ مرکز پزشکی هسته ای در تشخیص و درمان بیماری ها به مردم عزیزمان ارائه می کنند. در بخش درمان نیز با استفاده از چشمه های رادیوکتیو و دستگاه های شتاب دهنده امروز بیش از ۱۰۰ مرکز رادیوتراپی به مردم عزیزمان ارائه خدمت می کنند.

تناسبی بین افزایش تولید و توسعه سامانه های پرتودهی با کاربری پزشکی وجود ندارد

بالغ بر ۵۰ درصد تجهیزات و کالاهای یک بار مصرف پزشکی در کشورهای پیشرفته با استفاده از پرتوهای یونساز از قبیل الکترون، ایکس و گاما استریل می شوند (کشور ژاپن حدود ۸۰ درصد است)، بطوریکه طبق آمار و اطلاعات استخراج شده از سایت آژانس بین المللی انرژی اتمی بیش از ۱۶۰ تأسیسات پرتودهی گاما در سراسر جهان مختص استریل کردن محصولات پزشکی است. از دلایل مهم نرخ رو به رشد استفاده از این روش می توان به سرعت و کیفیت بالای استریل سازی، عدم وجود باقیمانده مواد شیمیایی در کالا و عدم نیاز به باز کردن محتویات درون بسته ها اشاره کرد، فلذا باید تلاش شود تا سهم کشورمان را در استفاده از این روش مهم به میزان قابل قبولی ارتقاء یابد.

با وجود ۴ سامانه فعال پرتودهی در کشور و تولید بیش از ۶ میلیون تن کالاهای یکبار مصرف در کشور، تناسبی بین افزایش تولید این محصولات و افزایش توسعه سامانه های پرتودهی با کاربری پزشکی وجود نداشته و با توجه به ماموریت های محوله به شرکت توسعه کاربرد پرتوها، باید سهم استریل سازی کالاهای مذکور که هم اینک حدود یک درصد است با استفاده از روش پرتودهی ارتقاء یابد.

برخی محصولات پزشکی قابل پرتودهی با گاما عبارتند از: ظروف آزمایشگاهی و کیسه های خون و ادرار؛پروتزها، ایمپلنت ها و کاتترها، تیغه های جراحی و نخ و سوزن بخیه، انواع باند و گاز استریل و دستکش جراحی، انواع سرنگ، لباس یکبار مصرف بیمارستانی و مواد اولیه دارو.

در سال ۲۰۲۱، حدود ۲۹.۳ درصد از جمعیت جهان که معادل ۲.۳ میلیارد نفر هستند از ناامنی غذایی متوسط یا شدید رنج می‌برند که این مطلب به این معناست که در دنیا این حجم از افراد به غذای کافی دسترسی نداشته‌اند. از میان افرادی که تحت تأثیر ناامنی غذایی متوسط یا شدید قرار گرفته اند، نزدیک به ۴۰ درصد از آنها با ناامنی غذایی در سطوح شدید مواجه بودند، که بیانگر این است که غذایشان تمام شده و در بدترین حالت، یک روز را بدون غذا سپری کرده‌اند.

کاهش ضایعات محصولات کشاورزی و حفظ ذخایر ژنتیکی کشور می‌تواند تأمین‌کننده تقاضای جامعه برای مقابله با ناامنی غذایی باشد. بر اساس آمار سازمان جهانی خواربار و کشاورزی هرسال حدود ۱.۳ میلیارد تن از مواد غذایی یعنی یک‌سوم مواد غذایی تولیدشده در دنیا از بین می‌رود.

کاربرد فناوری هسته‌ای و پرتودهی مواد غذایی در امنیت غذایی یکی از شیوه‌های موثر و نوین است

میزان تولید محصولات کشاورزی در ایران که مهمترین بخش در تأمین امنیت غذایی است، طبق آمار ارائه‌شده و رسمی وزارت جهاد کشاورزی در سال ۱۳۹۹ بالغ ‌بر ۱۳۳ میلیون تن بوده است. این تولیدات به چهار دسته محصولات باغی، محصولات زراعی، فرآورده‌های پروتئینی و تولیدات آبزیان (شیلات و میگو) طبقه‌بندی می شوند. قابل ذکر است که میزان ضایعات در کشور ما برای تأمین غذای حدود ۲۰ - ۱۵ میلیون نفر جمعیت است و تخمین زده می شود میزان ضایعات کشاورزی و هدر رفت مواد غذایی در ایران حدود سه درصد از کل ضایعات تولیدات کشاورزی جهان باشد.

کاربرد فناوری هسته‌ای و پرتودهی مواد غذایی در امنیت غذایی یکی از شیوه‌های موثر و نوین بوده که در بسیاری از کشورهای توسعه یافته به‌طور گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرد. سازمان خواربار و کشاورزی سازمان ملل متحد، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، سازمان بهداشت جهانی و سازمان تجارت جهانی از سالیان گذشته به دنبال استفاده از فناوری هسته‌ای به عنوان راه حلی مناسب و کارآمد برای کمک به امنیت غذایی و مبارزه با گرسنگی و سوءتغذیه، در سراسر جهان بوده و در این راستا همکاری‌های گسترده‌ای را آغاز کرده اند. استفاده از پرتوها در بخش کشاورزی از دهه ۵۰ میلادی آغاز شده است.

پرتودهی مواد غذایی فرایندی فیزیکی است که در آن جهت بهبود ایمنی و حفظ کیفیت مواد غذایی، محصول در معرض پرتو یون‌ساز قرار می‌گیرد. در طول فرایند پرتودهی، انرژی از چشمۀ پرتوی یون‌ساز به محصول موردنظر منتقل می‌شود. پرتودهی مواد غذایی تقریباً در ۷۰ کشور مجاز اعلام شده است. اثرات پرتودهی روی مواد غذایی و حیوانات و افرادی که غذای پرتودهی شده مصرف می‌کنند، بیش از ۵۰ سال به‌طور گسترده موردمطالعه قرارگرفته است. با توجه به اهمیت بالای امنیت مواد غذایی، استفاده از روش پرتودهی و برنامه‌ریزی برای احداث سامانه‌های پرتودهی در سراسر کشور بسیار ضروری است.

با استناد به آمار آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و سازمان بهداشت جهانی در دنیا بیش از ۶۰ نوع مواد غذایی برای اهداف مختلف شامل کنترل و مهار جوانه زدن، تأخیر دررسیدن، کاهش میکرواورگانیسم‌ها، ازبین بردن حشرات، غیرفعال کردن انگل‌ها، جلوگیری از فساد و افزایش زمان ماندگاری و پرتودهی می‌شود.

در صورتی که بخواهیم به طور خلاصه هدف از پرتودهی محصولات کشاورزی و مواد غذایی را بیان کنیم می توان گفت پرتودهی مواد غذایی موجب وابستگی کمتر به یخچال و صرفه جویی در مصرف انرژی، جلوگیری از دور ریختن و هدر رفتن مواد غذایی، عدم استفاده از نگه دارنده های شیمیایی، کاهش آلودگی مواد غذایی، جلوگیری از مسمومیت و ارتقا امنیت مواد غذایی می شود.

کاربردهای پرتودهی روی مواد غذایی و محصولات کشاورزی دارای اهمیت است

ادویه‌جات از جمله محصولات غذایی هستند که به‌طورمعمول تحت پرتودهی قرار می‌گیرند. استفاده از روش گرم کردن و کاربرد مواد شیمیایی مانند اتیلن اکساید و متیل بروماید نمی تواند بطور موثر میکروارگانیسم‌های آلوده‌کننده و بیماری‌زا را در ادویه جات کاهش دهد و حتی باقیمانده مواد شیمیایی آثار منفی بر روی سلامتی انسان دارد.غلات، حبوبات و خشکبار جهت از بین بردن حشرات و آلودگی‌های قارچی پرتودهی می‌شوند.

پرتودهی میوه‌ها و سبزیجات برای کاهش میکروارگانیسم‌ها خصوصاً آن‌هایی که باعث فساد می‌شوند انجام می‌شود (مانند پرتودهی توت فرنگی برای تاخیر در کپک زدن)، اثر پرتو بر سیب زمینی، پیاز و سیر موجب تاخیر در جوانه زنی آنها خواهد شد. از مهمترین اثرات پرتوها بر روی میوه می توان تاخیر در رسیدن آنها را نام برد.

علاوه بر محصولات فوق، محصولات کشاورزی دیگری که قابلیت پرتودهی دارند انواع میوه و سبزیجات خشک؛ انواع مواد آردی و پوره؛ چای، دم نوش و داروهای گیاهی؛ خشکبار و دانه و میوه آجیلی؛ انواع بذر، سویا و نشاسته؛ زعفران پرتودهی در بخش کشاورزی و مواد غذایی نه تنها برای افزایش انبارمانی و حذف آفات استفاده می شود بلکه می توان به کاربردهای دیگری از آن اشاره کرد که از آن جمله:

ایجاد جهش در گیاهان به‌منظور دستیابی به صفات برتر و مطلوب و تولید ارقام جدید گیاهی (اصلاح بذر و نباتات مانند گیاهان مقاوم به شرایط مختلف آب و هوایی مثل گیاهان مقاوم به شوری زمین، خشک‌سالی، کم‌آبی، یا مقاوم به آفات و وزش باد، سرعت بخشیدن به رشد گیاهان، تولید گونه‌های پر محصول و حفظ ذخایر ژنتیکی)

اندازه‌گیری و ردیابی عناصر ناپایدار (رادیوایزوتوپ) و پایدار در اندام‌های مختلف گیاهی، خاک و آب

تعیین نیاز آبی در گیاهان و مدیریت تغذیه گیاهی و حرکت املاح و آلودگی‌های زیست‌محیطی در خاک و گیاه را نام برد.

پرتودهی مواد می تواند با استفاده از هر دونوع پرتو یونساز و غیر یونساز انجام شود. پرتوها به دو دسته یونساز (مانند گاما، بتا، آلفا، نوترون و ایکس) و غیر یونساز (مانند فروسرخ، فرابنفش، مایکروویو و ...) تقسیم بندی می شوند.

کاربردهای فناوری صلح آمیز هسته ای در بخش های مختلف مورد استفاده قرار می گیرد

الف) در بخش بهداشت و سلامت:سیستم های تصویر برداری پزشکی مانند رادیوگرافی، پت، اسپکت ،سیستم های رادیوتراپی، تولید رادیوداروها، تولید رادیوواکسن برای پیشگیری و کنترل بیماری‌های دامی، استریل‌کردن کالاهای یک‌بارمصرف پزشکی و ایمپلنت ها

ب) در بخش امنیت: کارگو اسکنرها برای بازرسی از کامیون ها در گمرکات، اسکنرهای فردی، اسکنرهای فرودگاهی.

ج) در بخش صنعت: سنجه های هسته‌ای مانند ضخامت سنج، چگالی‌سنج و سطح‌سنج، آشکارسازها و الکترونیک هسته ای، بررسی میزان سائیدگی یا خوردگی قطعات حین کار، انجام آزمون‌های غیرمخرب، سطح‌سنجی درک وره‌های ذوب شیشه، اصلاح و بهینه‌سازی خواص شیشه، سنگ و گرافیت، چگالی‌سنجیِ میزان گل‌ولای استخراج‌ شده از کف کانال‌ها، رادیوگرافی صنعتی از قطعات و جوش سازه ها

ه) در بخش صنعت چوب: اصلاح و بهینه‌سازی محصولات چوبی، آفت زدایی چوب ها از حشرات و میکروارگانیزم ها

و) در بخش میراث فرهنگی: آلودگی‌زدایی و حفظ آثار باستانی از باکتری‌ها، قارچ‌ها، آفات،بررسی قدمت آثار باستانی و شناسایی عیوب

ز) در بخش محیط زیست: تصفیه پساب های صنعتی و شهری، شیرابه ها و کاهش بار میکروبی زباله های بیمارستانی، تصفیه گازهای خروجی از دودکش، حاصل از احتراق در نیـروگاه‌ها و زباله‌سوزها، پاک‌سازی خاک‌ها و آب های آلوده

ح) در بخش پلیمر(بویژه لاستیک و تایرسازی، سیم و کابل): تولید پلیمرهای با کیفیت بالا با اصلاح ساختار مولکولی و بهبود خواص حرارتی، فیزیکی و یا شیمیایی، افزایش مقاومت مکانیکی لاستیک ماشین، تولید محصولات قابل انقباض حرارتی مانند پوشش های کابل ها، تولید پلیمرهای هوشمند، تولید هیدروژل های پوشش دهنده زخم های دیابتی، سوختگی و بستر.

ط) در بخش خودروسازی: افزایش کیفیت قطعات اتومبیل، استفاده از مواد قابل انقباض حرارتی در قطعات پلیمری خودرو، افزایش کیفیت لاستیک خودرو.

ک) در بخش صنایع سیمان: سطح‌سنجیِ مخازن و سیلوهای نگهداری مواد جامد، چگالی‌سنجیِ میزان انتقال پودر مواد اولیه آماده پخت به کوره

ل) در بخش معدن: چگالی‌سنجیِ موادمعدنی، کشف عناصر کمیاب در معادن،عمریابی صخره‌ها و معادن با کربن-۱۴، تعیین مشخصات و تشکیلات زیرزمینی برای تعیین محل دقیق حفاری ها.

م) در بخش نفت و گاز: بررسی جوشکاری در لوله های نفت و گاز، چاه‌پیمایی و آنالیز مخازن نفتی، تبدیل نفت سنگین به نفت سبک با استفاده از پرتو ، سولفورزدایی از نفت و فرآورده های نفتی، خدمات ابزار دقیق سنجه‌های هسته‌ای گاما، رادیوگرافی صنعتی هزاران کاربرد دیگر از فناوری صلح آمیز هسته ای و پرتوها را می توان نام برد که ارزش این فناوری مهم را برای مردم بیش از پیش نمایان تر می کند.

توصیه های رهبر انقلاب به مسئولان هسته ای کشور

رویداد روز ۲۱ خرداد ماه سال ۱۴۰۲ برای عرصه علم، فناوری و صنعت هسته ای کشور یک روز تاریخی شد، در این روز پس از ۱۲ سال متخصصین و مدیران هسته ای، مهمان رهبر معظم انقلاب اسلامی بودند. رهبر انقلاب در دیدار کارکنان صنعت هسته ای را از نظر پیشرفت و بروز توانایی ها برای کشور آبروبخش و این صنعت را از منظر بین المللی موجب ارتقاء جایگاه کشور، ارتقاء روح امید و اعتماد به ملت و باعث بهتر شدن زندگی مردم دانستند. در ادامه، ایشان موضوع صنعت هسته ای را کلید پیشرفت چشمگیر کشور و ملت در بخش های مختلف یاد کردند و افزودند که هر کس جمهوری اسلامی، ایران قوی و ملت را دوست دارد باید به فعالیت های علمی، تحقیقاتی و صنعتی در بحث هسته ای اهمیت دهد.

در پایان چند توصیه نیز به مسئولان هسته ای کشور داشتند که عبارتند از: تبیین و استفاده از دانش هسته ای در زندگی مردم از قبیل کشاورزی، صنعت، سلامت، محیط زیست و آب شیرین کن، اهمیت دادن و صیانت از نیروی انسانی، پیگیری تولید بیست هزار مگاوات برق هسته ای و استفاده از راکتورهای کوچک مقیاس،تجاری سازی محصولات و خدمات هسته ای.

رخداد بزرگ بیست و یکم خرداد ماه ۱۴۰۲ فصل نوینی از فعالیت های هسته ای برای کشور گشود تا بار دیگر به دنیا ثابت شود که ملت ایران به دنبال بهره مندی از مزایای صلح آمیز هسته ای است و جنجال سازی های چند ساله بیگانگان چیزی جز زیاده خواهی و انحصارطلبی نبوده است و مردم عزیزمان زوایای جدیدی از ظرفیت های خوب این فناوری را درک خواهند کرد.