به گزارش خبرنگار ایرنا حمیدرضا محمودی قوژدی روز پنجشنبه در شورای پیشگیری از ساخت و سازهای غیر مجاز گناباد افزود: یکی از ملاکهای ثبت قنات قصبه در فهرست آثار جهانی سازمان یونسکو نبود ساخت و ساز در حریم آن ذکر شده است ولی به تازگی افزایش احداث بناها در باغهای کشاورزی پیرامون این قنات، این اثر جهانی را با چالش جدی مواجه کرده است.
وی حریم قنات جهانی قصبه را ۳۰۹ کیلومتر مربع و معادل پنج درصد مجموع وسعت شهرستان گناباد ذکر و اظهار کرد: تاکنون افزون بر ۱۱۵ مورد تخلف ساخت و ساز در حریم این قنات و بیشتر در داخل باغها انجام شده است.
رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گناباد گفت: در ابتدای ثبت قنات قصبه در فهرست آثار جهانی سازمان یونسکو ۶۲ بنای دارای پلاک ثبتی در محدوده آن وجود داشت که بر اساس تعهد به این سازمان قرار شده بود که این بناها به دیگر نقاط انتقال یابد ولی هم اکنون شاهد افزایش تخلف احداث بنا در محدوده این اثر هستیم.
محمودی کمبود نیروی انسانی و امکانات این اداره برای حفاظت از آثار تاریخی و از جمله قنات جهانی قصبه را یادآور شد و افزود: تاکنون نتوانستیم حتی از یک مورد از بالغ بر ۱۱۵ مورد ساخت و ساز غیر مجاز در محدوده این قنات جلوگیری کنیم و باید با عزم جدی و با همراهی سایر دستگاههای اجرایی نظیر جهاد کشاورزی، منابع طبیعی، محیط زیست و شهرداری با تخلفات یاد شده برخورد شود.
وی با اشاره به این که در طرح گردشگری قنات قصبه بسته های سرمایه گذاری دیده نشده است تصریح کرد: هر گونه سرمایه گذاری در قالب این طرح باید بر اساس تایید میراث فرهنگی شهرستان گناباد انجام شود تا از هر گونه سرمایه گذاری و ساخت و سازهای غیر مجاز جلوگیری به عمل آید.
معاون برنامه ریزی و هماهنگی امور عمرانی فرماندار گناباد هم با بیان آن که توسعه غیر قانونی ساخت و ساز در حریم قنات جهانی قصبه به یک دغدغه مهم برای حفاظت از این اثر جهانی تبدیل شده است، تصریح کرد: برخی اشخاص اقدام به خرید و فروش باغ در حریم این قنات و ساخت و ساز ویلا و ساختمان در داخل آنها می کنند در حالی که هر گونه احداث بنا و سرمایه گذاری در این بخش باید بر اساس تایید میراث فرهنگی و جهاد کشاورزی و شهرداری انجام شود.
ابوالفضل شاکری افزود: در صورت استمرار این معضل احتمال خارج شدن این اثر از فهرست آثار جهانی وجود دارد و لذا باید برای حفاظت از این اثر به عنوان تنها اثر ثبتی خراسان رضوی در فهرست آثار جهانی سازمان یونسکو از ساخت و ساز در حریم آن جلوگیری شود.
۲۵ تیرماه ۱۳۹۵ در چهلمین کمیته میراث جهانی سازمان یونسکو در شهر استانبول ترکیه قنات قصبه گناباد از استان خراسان رضوی به همراه قنات های بلده خراسان جنوبی، زارچ و حسن‌آباد مشیر مهریز در یزد، جوپار کرمان، اکبرآباد و قاسم آباد بروات و ابراهیم‌آباد در استان مرکزی به ثبت جهانی رسیدند.
قنات قصبه از میان زمینهای کوی شرقی گناباد (قصبه شهر سابق) در بخش جنوب غربی و از محلی معروف به برج علی ضامن، از داخل رسوب های ریزدانه آغاز شده و به طول ۳۳۱ هزار و ۳۳ متر در یک رشته اصلی به نام قصبه و چهار رشته منشعب به نام دولاب کهنه، دولاب نو، رشته فرعی اول و رشته فرعی دوم قصبه جریان دارد.
رشته اصلی این قنات که ۱۳۱ هزار و ۳۵ متر طول دارد در امتداد دره پرآب خانیک حفر شده و عمق مادر چاه آن نیز بیش از ۲۰۰ متر است.
قطعه سفالهای پراکنده در اطراف دهانه چاه های این رشته قنات حاکی از این است که رشته قصبه واقع در کانال اولیه قنات در زمان هخامنشیان حفر شده و به دنبال آن رشته های دیگر قنات در مواقع خشکسالی در طول سالیان بعد از آن حفر شده اند.
مرکز شهرستان گناباد در فاصله ۲۸۷ کیلومتری جنوب مشهد واقع است.