تهران- ایرنا- چین قرار است خرس پاندای امانی به فرانسه را پس‌بگیرد همانطور که به‌تازگی پاندای دیگری را پس از ۲۰ سال از آمریکا پس گرفت. این اخبار سوالاتی در مورد سرنوشت «دیپلماسی پاندا»ی چین ایجاد کرده است که آیا این شکل دیپلماسی ناکام مانده و یا پاندا به‌ قدرت نرم چین در بالاگرفتن تنش با غرب تبدیل شده است؟

به گزارش روز سه‌شنبه ایرنا، امروز خرس پاندایی با نام «یوآن منگ» که پنج سال پیش در باغ وحش «بووال» در منطقه «لوآر اِ شر» متولد شد، به چین بازگردانده می‌شود. این باغ وحش در برنامه بین‌المللی چین با عنوان «دیپلماسی پاندا» مشارکت داشت. این برنامه تلاشی برای بهبود روابط چین با دیگر کشورها محسوب می‌شود اما تنش‌ میان دولت‌ها یا هزینه‌هایی که برای کشور میزبان دارد، برنامه را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

به گزارش شبکه خبری «فرانس ۲۴»، یوآن منگ نخستین پاندای بزرگ متولد شده در فرانسه است و باید در یک برنامه اصلاح نژادی در استان سیچوان چین شرکت کند. هرچند این پاندا در فرانسه متولد شده است، اما به عنوان بخشی از برنامه بین المللی «دیپلماسی پاندا»ی پکن، دارایی چین است که به فرانسه امانت داده شده است.

والدین این پاندای متولد فرانسه با نام‌های «یوان زی» و «هوان هوان» در سال ۲۰۱۲ به عنوان بخشی از یک برنامه حفاظتی چینی برای پرورش پانداها در سراسر جهان به منظور ایجاد یا بهبود روابط دیپلماتیک با سایر کشورها و به عنوان بخشی از برنامه حفاظتی چین به باغ وحش بووال وارد شدند.

این گزارش ماموریت باغ وحش را به دلیل اینکه پس از تولد پاندای اول در سال ۲۰۲۱ نیز شاهد تولد دوپاندای دوقلوی دیگر بود، موفقیت آمیز ارزیابی کرد. هرچند که این باغ وحش از این ماموریت بهره‌ مالی قابل توجه هم برد. از سال ۲۰۱۲ به این سو، تعداد بازدیدکنندگان دو برابر شد و به بیش از یک میلیون نفر رسید. این تعداد در سال ۲۰۲۲ به ۲ میلیون نفر افزایش یافت.

ساموئل لو رو (Samuel Leroux) مدیر باغ وحش بووال معتقد است این پانداها به این مرکز هویت داده اند.

هم اکنون ۲۲ باغ وحش در اروپا، آمریکای شمالی و آسیا میزبان پانداهای چینی هستند. در این مراکز استقبال قابل توجهی از این حیوان ها به عمل می آید بسیاری از آنها با دوربین‌های کار گذاشته شده ۲۴ ساعت شبانه روز از پانداها فیلمبرداری می کنند و حتی مراسم شادی و جشن تولد نیز برای این حیوانات با استقبال بازدیدکنندگان مواجه می‌شود.

محبوبیت پانداها به مردم عادی محدود نمی‌شود.

اما پانداها فقط در بین مردم محبوب نیستند. کری براون (Kerry Brown) مدیر و استاد موسسه (Lau China) در کینگز کالج لندن می گوید: به دست آوردن پاندا عموماً به عنوان یک قدرت دیپلماتیک تلقی می شود.

نماد دوستی وملایمت

به گفته آسترید نوردین (Astrid Nordin) استاد مؤسسه (Lau China)، امتناع از پذیرش پاندا نیز می‌تواند دشوار و حتی از نظر دیپلماتیک «آسیب زا» باشد. در اوایل سال جاری، یک باغ وحش فنلاند تصمیم گرفت که پانداهای غول پیکر خود را به چین بازگرداند، اما پس از آن قرار شد به نگهداری از آنها ادامه دهد.

کشورهای میزبان معمولاً سالانه یک میلیون دلار حق امتیاز به ازای هر جفت پاندا می پردازند که این مبلغ در تلاش های حفاظت از حیوانات چین هزینه می‌شود. این وام ها می تواند ۱۵ ساله باشد و پس از آن پانداها باید به چین بازگردانده شوند.

اگر پاندا در این جریان بمیرد، میزبان موظف به پرداخت جریمه است. هنگامی که پاندای ۲۱ ساله لین هوی در سال ۲۰۲۳ در باغ وحش چیانگ مای در تایلند بر اثر نارسایی چند عضوی درگذشت، مقامات محلی گفتند که باید ۱۵ میلیون بات (۴۳۵۰۰۰ دلار) به چین بپردازند.

به گفته نوردین، مدل وام «روشی هوشمندانه» برای درخواست از کشورهای میزبان برای متحمل شدن بیشتر هزینه های حفظ و ترویج نماد محبوب فرهنگ چینی است. سیستم مشابهی برای مؤسسه‌های کنفوسیوس استفاده می‌شود، مانند سیستم میزبانی دانشگاه پاریس سیته، که برنامه‌های آموزشی و فرهنگی معتبر چینی را اجرا می‌کند.

اگر کنفوسیوس را تجسم خرد چینی بدانیم، پانداها تصویری بازیگوش تر را منتقل می کنند. آنها علاوه بر بزرگ و قوی بودن، شاد، بامزه و بی ضرر هستند.

پانداها پس از توافق برای تامین اورانیوم چین برای تولید انرژی هسته ای وارد فرانسه شدند.

نوردین توضیح می‌دهد: بخشی از پیامی که چین در مورد توافق‌های تجاری منتقل می‌کند این است که نیازی به ترس از سرمایه‌گذاری‌های چینی نیست. پاندا این پیام را به خوبی تکمیل می کند، زیرا مظهر دوستی و ملایمت است.

قدرت نرم در بحبوحه تنش سیاسی و دفاعی

چین سیاست دیپلماسی پاندا را بیش از پنجاه سال پیش آغاز کرد، زمانی که نقش بسیار متفاوتی در صحنه بین‌المللی ایفا می کرد. در آن زمان، پانداها به جای قرض داده شدن، اهدا می‌شدند. به عنوان مثال، بسیاری از پانداهای غول پیکر که دیگر متعلق به چین نیستند، در حال حاضر در باغ وحش های مکزیک و تایوان زندگی می کنند.

پروفسور استیو تسانگ، مدیر مؤسسه چین در دانشگاه لندن (SOAS) می گوید: اکنون، به عنوان یک ابرقدرت اقتصادی، «چین می تواند تحسین و احترام دیگران را برانگیزد، کاری که در آغاز کار «دیپلماسی پاندا» در دهه ۱۹۷۰ نمی توانست انجام دهد.

ظهور چینی قدرتمندتر و با نفوذتر، روابط بین المللی آن را به خصوص با غرب بسیار پیچیده تر کرده است. آسترید نوردین توضیح می‌دهد: لحن بسیاری از کشورهایی که پانداها و شعبات مؤسسه‌ کنفوسیوس چین را میزبانی می‌کنند، تغییر یافته است و لفاظی‌ها در مورد این کشور آسیایی کمتر دوستانه و کمتر تشویق‌کننده تعامل است.

به عنوان مثال اقدام دولت پکن برای بازگرداندن یکی از پانداهای خود از آمریکا پس از گذشت ۲۰ سال زندگی در یکی از باغ وحش‌های ایالات متحده به عنوان قصد چین برای پایان دادن به به "دیپلماسی پاندایی" تلقی شد.

به این ترتیب پاندا به قدرت نرمی تبدیل شد که بالاگرفتن تنش‌ها میان چین و واشنگتن را آشکار ساخت. آمریکا اکنون چین را به عنوان «شریک تجاری بزرگ» و منبع «مشکلات اقتصادی و دفاعی» معرفی می کند.