گروه جامعه ایرنا - سازمان انتقال خون ایران مرداد ۱۳۵۳ با هدف سامان بخشیدن به وضع آشفته خون رسانی و به منظور ترویج فرهنگ اهدا، تهیه و تأمین خون و فرآورده های سالم و مطمئن و رایگان برای رفع نیاز بیماران نیازمند، به خصوص مبتلایان به تالاسمی، هموفیلی و لوسمی به همت دکتر فریدون علاء به وجود آمد و از آن تاریخ به بعد، سالروز تأسیس این سازمان در نهم مرداد به عنوان «روز ملی اهدای خون» نام‌گذاری شده است.
اهداف این سازمان باسابقه نزدیک به نیم قرن خدمت، شامل مشارکت در مراقبت از بیماران، تأمین خون سالم و کافی، بسیج اهداکنندگان داوطلب، همکاری با بیمارستان‌ها در حل مشکلات انتقال خون و گسترش شبکه پایگاه‌های انتقال خون است. این سازمان، جمع‌آوری و توزیع خون و فرآورده‌های آن را از طریق مراکز اهدا خون در سراسر کشور بر عهده دارد.
اهدای خون در ایران سال‌ها است که به‌صورت کاملاً داوطلبانه انجام می‌شود و خون و فرآورده‌های خونی موردنیاز بیماران در ایران از این طریق تأمین می‌شود و در حال حاضر سالانه در ایران بیش از ۲ میلیون نفر به‌صورت کاملاً داوطلبانه خون اهدا می‌کنند.
اهدای خون هنگامی رخ می‌دهد که یک فرد سالم به طور داوطلبانه مقدار مشخصی از خون خود را در یک مرکز انتقال خون هدیه می‌دهد. خون اهدا شده پس از انجام آزمایش‌های غربالگری و تایید سلامتی به منظور تهیه فرآورده‌های خونی مورد استفاده قرار می‌گیرد یا از طریق بانک خون مراکز درمانی به افراد دیگر تزریق می‌شود.
شاخص اهدای خون در ایران؛ ۲۶ نفر به ازای یک هزار نفر
شاخص اهدای خون در ایران براساس آمار اهدای خون در سال گذشته (۱۴۰۱)، ۲۶ نفر به ازای یک هزار نفر جمعیت کشور است و از این لحاظ ایران دارای موقعیت خوبی در بین دیگر کشورها است.
شاخص اهدای خون بر اساس استانداردهای جهانی در یک هزار نفر جمعیت سنجیده می‌شود. بر اساس گزارش‌های سازمان جهانی بهداشت شاخص اهدای خون به ازای هر هزار نفر جمعیت در کشورهایی با درآمد متوسط به بالا ۱۶ و در کشورهایی با درآمد بالا ۳۱ نفر است که بر این اساس ایران دارای موقیعت خوبی است.
نیاز به خون بیماران کاملا تامین می‌شود
مدیرعامل سازمان انتقال خون ایران گفت : امروز ۱۰۰ درصد نیاز بیماران در بیمارستان‌های کشور توسط این سازمان تامین می‌شود که این مهم بی‌سابقه‌است.
مصطفی جمالی افزود: ۶۲ میلیون اهدای خون در طول تاریخ فعالیت این سازمان انجام شده که فرآورده‌های خون این افراد برای ۱۲۰ میلیون نفر مورد استفاده قرار گرفته‌است.
وی ادامه داد: سازمان انتقال خون کشور سال گذشته به عنوان سازمان انتقال خون آسیا شناخته شد و شاخص‌های این سازمان در حد کشورهای پیشرفته اروپایی و آمریکا است.
جمالی تاکید کرد: خون یک ماده حیاتی است و تاکنون جایگزینی برای آن نیامده است و علاوه بر مصدومان حوادث رانندگی، بیمارانی که اعمال جراحی دارند، مادران در حین زایمان و بیماران سرطانی از نیازمندان به خون هستند همچنین برخی از افراد مانند بیماران تالاسمی از مصرف کنندگان همیشگی خون هستند و لازم است که اهدای خون توسط هموطنان به صورت همیشگی و مستمر باشد.
اهدای بیش از ۲ میلیون و ۲۲۳ هزار واحد خون در سال گذشته
سخنگوی سازمان انتقال خون گفت: در سال گذشته ۲ میلیون و ۲۲۳ هزار و ۴۹۲ واحد خون اهدا شد که طی این مدت خراسان شمالی با افزایش ۳۴ درصدی، رتبه نخست رشد اهدای خون در کشور را به خود اختصاص داد همچنین استان ایلام با رشد بیش از ۲۵ درصد و لرستان با رشد بیش از ۲۳ درصد، رتبه های دوم و سوم رشد اهدای خون را به خود اختصاص دادند.
بشیر حاجی بیگی افزود: در سال ۱۴۰۱ استان تهران با ثبت ۳۶۹ هزار و ۵۲۳ واحد بالاترین میزان اهدای خون در کشور را به خود اختصاص داده است.
در سال گذشته ۲ میلیون و ۲۲۳ هزارو ۴۹۲ واحد خون اهدا شد، استان تهران بالاترین میزان اهدای خون در کشور را به خود اختصاص داده است۵۴ درصد اهدا کنندگان مستمر هستند
وی تصریح کرد: تعداد اهدای مستمر (با سابقه حداقل دو بار اهدای خون درسال) در سال ۱۴۰۱ نسبت به مدت مشابه سال قبل در کل کشور بیش از هفت درصد رشد نشان می دهد که در این زمینه بیشترین رشد اهدای مستمر در استان های خراسان شمالی با نزدیک به ۳۴ درصد، استان کهگیلویه و بویر احمد با بیش از ۲۳ درصد و استان کردستان با نزدیک به ۲۰ درصد ثبت شده است.
وی گفت: شاخص ۵۴ درصدی اهدای خون توسط اهدا کنندگان مستمر نشان دهنده این است که افرادی با خود مراقبتی، اهدای خون را در برنامه زندگی خود قرار داده‌اند و بیش از یک بار در سال گذشته خون اهدا کرده‌اند.
حاجی بیگی یادآور شد: استان های سمنان با شاخص مستمر نزدیک به ۶۸ درصد، استان قم با بیش از ۶۳ درصد، و استان یزد با بیش از ۶۲ درصد بالا ترین شاخص اهدای مستمر را در میان استان های کشور به خود اختصاص داده‌اند.
شاخص اهدای خون بانوان در کشور در سال گذشته ۴.۵۳ درصد بود
سخنگوی سازمان انتقال خون ادامه داد: اکنون در بسیاری از کشورهای توسعه یافته جهان، زنان نیمی از اهدای خون را بر عهده دارند، زنان نیمی از جمعیت را تشکیل می دهند و به دلیل خود مراقبتی بیشتر، صداقت در پاسخگویی به سوالات بدو اهدای خون و رفتارهای پرخطر کمتر، خون سالمتری دارند. میزان اهدای خون بانوان در ایران در سال گذشته به نسبت سال ۱۴۰۰ نزدیک به ۱۲ درصد رشد داشته است اما شاخص اهدای خون بانوان در کشور در سال گذشته ۴.۵۳ درصد بوده است.
بیش از ۱۷۶ هزار واحد خون و فرآورده‌های آن در این شبکه توزیع شد
وی افزود: در سال گذشته فعالیت و توزیع خون در شبکه ملی خون رسانی نسبت به مدت مشابه سال ۱۴۰۰، بیش از ۴۰ درصد افزایش داشت که نشان دهنده افزایش عملکرد شبکه ملی خون رسانی است. به نحوی که در سال ۱۴۰۱ بیش از ۱۷۶ هزار واحد خون و فرآورده‌های آن در این شبکه توزیع شده است.
حاجی بیگی، میزان اهدای خون در ایران را قابل قبول خواند و افزود: مصرف بالای خون و فرآورده های خونی به دلیل وجود بیش از ۲۰ هزار بیمار تالاسمی، حوادث جاده‌ای و جراحی‌های تخصصی و فوق تخصصی و افزایش سن جامعه، بسیار بالاست که این مهم نیاز به اهدای همیشگی خون را دوچندان می‌کند.
نیاز به خون همیشگی است و بهترین مکان برای ذخیره خون رگ‌های اهداکنندگان است و تا هر زمانی که نیاز به اهدای خون بیشتر شود با دعوت و فراخوانی که از سوی سازمان انتقال خون انجام می‌شود اهداکنندگان برای اهدای خون اقدام کنند.
ضریب سلامت و امنیت خون اهدایی در ایران در سطح کشورهای با درآمد بالاست
رئیس موسسه عالی آموزشی و پژوهشی طب انتقال خون گفت: سلامت خون اهداکنندگان ایران در سطح کشورهای دارای درآمد بالاست و نحوه گزینش اهداکنندگان در سلامت خون نقش مهمی در سلامت خون‌های اهدایی دارد.
صدیقه امینی کافی آباد در مورد بررسی عفونت‌های قابل انتقال از راه خون در جمعیت داوطلبان اهدای خون تاکید کرد: امروزه به فناوری‌ها و طرح های پژوهشی کاربردی توجه فراوان می‌شود و سازمان انتقال خون از طرح‌های فناورانه حمایت می‌کند.
طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت، ایران با وجود اینکه در میان کشورهای برخوردار قرار ندارد اما سلامت خون اهداکنندگان آن در ردیف کشورهای برخوردار طبقه‌بندی می‌شود و این موضوع مایه افتخار است.
رئیس موسسه عالی آموزشی و پژوهشی طب انتقال خون، سلامت خون اهداکنندگان را بیانگر سلامت خون جامعه دانست و گفت: نتایج این پژوهش ها نشان می‌دهد غربالگری اهداکنندگان در سازمان انتقال خون به خوبی انجام می شود و دوره های آموزشی انتخاب اهدا کننده، نحوه سوال کردن و نحوه معافیت اهدا کنندگان می تواند بسیار موثر باشد.
وی افزود: این پژوهش‌ها نشان داد که معاف کردن افرادی که رفتارهای پرخطر انجام داده اند یا سابقه تست مثبت مواد مخدر تزریقی و استنشاقی در پرونده آنها وجود دارد، بی تردید در سلامتی خون نقش دارد.
اهدای خون ۱۰۰ درصد داوطلبانه و بدون هیچ‌گونه چشم داشت در ایران
مدیر عامل سازمان انتقال خون گفت: درحالی‌که در بسیاری از کشورهای جهان که هنوز اهدای خون پولی و از طریق جایگزین است اهدای خون ۱۰۰ درصد داوطلبانه و بدون هیچ‌گونه چشم داشت، انجام می‌شود.
جمالی درباره سلامت خون در ایران افزود: ایران در این زمینه در زمره کشورهای توسعه‌یافته قرار دارد و همه این پیشرفت‌ها را وابسته به اهداکنندگان خون می‌دانیم که یاریگر سازمان انتقال خون هستند.
وی تصریح کرد: اکنون در بسیاری از کشورهای جهان اهدای خون بدون هیچ نوع آزمایش و غربالگری انجام می‌شود و حدود ۵۰۰ میلیون نفر در جهان بدون اینکه آزمایشی روی خون آنها انجام شود خون اهدایی را دریافت می‌کنند.
جمالی در مورد اهدای پلاسما نیز گفت: در موضوع اهدای پلاسما نیز از بسیاری از کشورها از جمله آمریکا و آلمان بالاتر هستیم و در ایران در مورد فراورده‌های خونی نیز از کشورهای توسعه‌یافته جلوتر هستیم و ۹۸ درصد از خون‌های اهدایی در ایران تبدیل به فراورده‌های خونی می‌شود که دراین‌خصوص می‌توانیم بگوییم در دنیا اول هستیم.
مدیرعامل سازمان انتقال خون تاکید کرد: در بسیاری از کشورهای دنیا در زمینه اهدای خون عدالت برقرار نشده است و درصد بالایی از مردم در جهان دسترسی به خون سالم ندارند.
در مورد فراورده‌های خونی از کشورهای توسعه‌یافته جلوتر هستیم و ۹۸ درصد از خون‌های اهدایی در ایران تبدیل به فراورده‌های خونی می‌شود که دراین‌خصوص می‌توانیم بگوییم در دنیا اول هستیممیزان خون اهدایی بعد از ۲۴ ساعت جبران می‌شود
سخنگوی سازمان انتقال خون با بیان اینکه میزان خونی که اهدا می‌شود، حجم کمی از خون بدن است، گفت: هموطنان با اطمینان خون اهدا کنند زیرا این میزان خون اهدایی بعد از ۲۴ ساعت جبران می‌شود.
حاجی بیگی اضافه کرد: خانم‌ها هر چهار ماه یکبار و در سال در مجموع سه بار و آقایان هر سه ماه یکبار و در مجموع چهار مرتبه در سال می‌توانند خون اهدا کنند.
سخنگوی سازمان انتقال خون گفت: حداقل سن قابل‌قبول برای اهدای خون ۱۸ سال تمام و حداکثر سن ۶۰ سال تمام است. حداکثر سن برای اولین اهدای خون ۶۰ سال است و برای دفعات بعدی سن اهداکننده مستمر (باسابقه حداقل ۲ بار اهدای خون در سال) حداکثر ۶۵ سال است.