تاریخ انتشار: ۲۱ مرداد ۱۴۰۲ - ۰۷:۵۸

رشت – ایرنا –ساقه برنج یا کُلش سرمایه‌ای جانبی از شالیزار است که در صنعت چوب و به عنوان منبع تولید علوفه و کودآلی کاربرد دارد و مطابق قانون سوزاندنش جرم است اما بسیاری از شالیکاران بنا به رسمی کهنه پس از پایان فصل برداشت با سوزاندن آن نه تنها آتش به خرمن سرمایه خویش زده بلکه نفس کشیدن در شهر و روستا را تنگ می‌کنند.  

به گزارش خبرنگار ایرنا، این روزها همزمان با فصل برداشت، بنرهای هشدار برافراشته می‌شود و کارشناسان زیست محیطی، بهداشت، جهاد کشاورزی و چه بسیار دستگاه‌های اجرایی مرتبط، مدام از طریق رسانه‌ها فواید اقتصادی فروش کاه و کلش را متذکر می‌شوند و نسبت به خطرات سوزاندن ضایعات کشاورزی از جمله کاه و کلش هشدار می دهند.
آنان تاکید می کنند: سوزاندن ضایعات کشاورزی از جمله کاه و کلش جرم است و بدلیل ایجاد آلودگی هوا و مشکلات تنفسی برای شهروندان و تهدید علیه بهداشت عمومی مطابق با ماده ۲۰ قانون هوای پاک و نیز ماده ۶۸۸ قانون مجازات اسلامی با متخلفان برخورد می‌شود.
شهروندی از یکی از روستاهای آستانه اشرفیه با ایرنا مرکز گیلان تماس گرفته و می گوید: روستا را دود برداشته و یکی، ۲ نفر از اهالی محل که با دستگاه اکسیژن تنفس می کنند دچار مشکل شده اند.
او می خواهد بداند به چه شیوه‌ای می تواند از سوزاندن کاه و کلش کشاورزی هم محلی‌هایش جلوگیری کند.

اغلب کشاورزان سوزاندن کاه و کلش را رسم پیشینیان می‌دانند
برآیند گپ و گفت با شالیکارانی که در شالی‌هایشان آتش و دود به راه می اندازند، نشان می‌دهد آنان به رسم پیشینیان این اقدام را انجام می دهند و مجرم بودنشان را باور ندارند.
حسن زاده از توابع کوچصفهان کلاه حصیری‌اش را در میان شالی جابه‌جا می‌کند و با دستمال دورگردنش عرق از گردن و محاسن سپیدش می زداید و در گفت و گو با خبرنگار ایرنا می گوید: پدرانمان هم برای قوت مزرعه کاه و کلش را می‌سوزاندند و امروز می‌گویند جرم است.
وی در پاسخ به سوال خبرنگار مبنی بر اینکه آیا همه رسوم پیشین گذشتگان صحیح بوده است؟ گفت: می پذیرم که زمانه عوض شده و همه کردار پدرانمان صحیح نبوده اما هزینه‌های بسته بندی و فرآوری کاه در مزارع بالاست.
وی مجرم خواندن خود را بدلیل سوزاندن کاه و کلش باور ندارد و با لبخندی عمیق آن را به سخره می گیرد.


شالیکاران مضرات سوزاندن کاه و کلش را جدی بگیرند

مدیر هماهنگی ترویج کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی گیلان با تشریح مضرات سوزاندن کاه و کلش از شالیکاران خواست تا از این کار خودداری کنند.
حمید منشی‌زاده در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: هر ساله با آغاز برداشت محصول برنج شاهد آتش‌زدن کاه و کلش در پایان برداشت محصول توسط برخی از شالیکاران در استان گیلان هستیم که این اقدام آنان مضرات زیادی به همراه دارد از این‌رو ضروریست تا برنجکاران از این کار جلوگیری کنند.
وی با تشریح مضرات سوزاندن کاه و کلش اضافه کرد: ایجاد آلودگی‌های زیست محیطی به ویژه آلودگی هوا، از بین رفتن سرمایه ملی "به عنوان منبع تولید علوفه و کودآلی"، ایجاد ناراحتی برای بیماران تنفسی، کاهش حاصلخیزی خاک، از بین رفتن موجودات زنده مفید داخل خاک و کاهش دید رانندگان و افزایش بروز تصادفات جاده‌ای از مضرات سوزاندن کاه و کلش است.
مدیر هماهنگی ترویج کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی گیلان با اشاره به فواید استفاده از کاه و کلش خاطر نشان کرد: کشاورزان می‌توانند به جای سوزاندن کاه و کلش برنج از آن استفاده کنند و از این طریق مانع آلودگی‌های زیست محیطی شوند.
منشی زاده افزایش درآمد شالیکاران از طریق جمع‌آوری، بسته‌بندی و فروش را یکی از فواید استفاده از کاه و کلش برنج عنوان کرد و افزود: استفاده از کاه و کلش در دامداری‌های سنتی موجب کاهش هزینه‌های تولید و کاهش واردات علوفه می‌شود.
مدیر هماهنگی و ترویج کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی گیلان اظهار کرد: کاه و کلش برنج می‌تواند به عنوان علوفه مورد نیاز دام به ویژه در خشکسالی و زمستان‌های خیلی سرد مورد استفاده قرار گیرد.
منشی زاده خاطر نشان کرد: همچنین کاه و کلش برنج ماده اولیه مناسب برای برخی از کارخانجات صنعتی تولید، نئوپان، فیبر و ظرف یکبار مصرف و سایر محصولات است.


ماده ۲۰ قانون هوای پاک
انباشت پسماندهای بیمارستانی و صنعتی در معابرعمومی و فضای باز یا سوزاندن آنها و انباشتن پسماندهای خانگی و ساختمانی در معابر عمومی و فضای باز خارج از مکان‌های تعیین شده توسط شهرداری‌ها و دهیاری‌ها یا سوزاندن آنها و همچنین سوزاندن بقایای گیاهی اراضی زراعی پس از برداشت محصول ممنوع بوده و متخلف حسب مورد به جزای نقدی درجه شش موضوع ماده (۱۹) قانون مجازات اسلامی محکوم می‌شود.
وزارت جهاد کشاورزی مکلف است مفاد این ماده را به طرق مقتضی به اطلاع بهره برداران بخش کشاورزی، عشایری و منابع طبیعی برساند.
تبصره ۱- تعاریف پسماندهای مندرج در این ماده مطابق قانون مدیریت پسماند مصوب ۲۰ /۲ /۱۳۸۳ می‌باشد.
تبصره ۲ - دولت و شهرداری ها موظفند ظرف مدت سه سال پس از ابلاغ این قانون برای شهرهای مختلف زمینه های تبدیل این پسماندها به انرژی یا کود را با کمک بخش خصوصی فراهم کنند.
تبصره ۳ - در موارد استثنائی که آتش زدن نباتات یا بقایای گیاهی تنها راه دفع آفات و بیماری‌ها و آلودگی های گیاهی باشد، براساس شرایطی که توسط وزارت جهادکشاورزی و با تأیید سازمان تدوین و ابلاغ می‌شود، اقدام می‌شود.


متخلفان را به دهیاری ها معرفی کنید

مدیرکل حفاظت محیط زیست گیلان با توجه به نزدیک شدن به فصل برداشت برنج ضمن اینکه از شالیکاران استان خواست تا از آتش زدن کاه و کلش و ضایعات کشاورزی اجتناب کنند هشدار داد: با افراد متخلف در این خصوص به شدت برخورد می شود.
حمزه عشوری کاه و کلش باقیمانده پس از فصل برداشت را سرمایه جانبی عنوان کرد که بسیاری از شالیکاران از آن غافل می شوند و آن را می سوزانند و این در حالی است که آتش زدن کاه و کلش مطابق قانون هوای پاک جرم است و طبق قانون با متخلفان برخورد قانونی می‌شود.
وی با تاکید بر حساسیت این موضوع از برگزاری گشت‌های مشترک نظارتی مأموران اجرایی این اداره با ادارات جهاد کشاورزی و شبکه بهداشت خبر داد و گفت: برخی کشاورزان به دلیل آشنا نبودن با قوانین، ضایعات برنج را با انگیزه از بین بردن آفات می‌سوزانند که این کار جرم محسوب می‌شود.
مدیرکل محیط زیست گیلان همچنین تاکید کرد: سوزندان کاه و کلش موجب آلودگی محیط زیست، تشدید بیماریهای قلبی، تنفسی و ریوی و همچنین ایجاد نارضایتی شهروندان می‌شود.
عشوری خاطر نشان کرد: کشاورزان می‌توانند به جای سوزاندن با فروش ضایعات برنج درآمدهای جانبی خود را افزایش دهند و همچنین می‌توانند از ضایعات کشاورزی در تامین خوراک دام و صنایع چوب استفاده کنند.
وی گفت: اداره کل حفاظت محیط زیست استان گیلان از مردم می‌خواهد در صورت مشاهده سوزاندن کاه و کلش، مراتب را به ادارات حفاظت محیط زیست، جهاد کشاورزی، پلیس ۱۱۰، بخشداری‌ها و دهیاری‌های محل خود اطلاع دهند.
گیلان بزرگترین تولیدکننده ارقام بومی و باکیفیت برنج در کشور است، سالانه ۲۳۸ هزار هکتار از شالیزارهای استان به زیرکشت برنج می‌رود؛ برنج مهم‌ترین محصول استراتژیک گیلان است.
این خطه رتبه نخست کشور از لحاظ سطح زیرکشت و رتبه دوم تولید برنج را داراست.
ارقام هاشمی، علی کاظمی، صدری، حسنی و دیلمانی جزو رقم‌های کیفی و گوهر و سپیدرود جزو رقم‌های پرمحصول است که در شالیزارهای گیلان کشت می‌شود. بیشترین رقم‌های کشت شده در این استان، ارقام کیفی هاشمی و علی کاظمی است.
گفتنی است هرساله برخی از کشاورزان پس از برداشت محصول برنج، کاه و کلش مزارع خود را که امروز بعنوان سرمایه جانبی از آن یاد می شود را آتش می‌زنند که طبق قانون مرتکب جرم می شوند و بر اساس این تخلف علاوه بر وارد کردن آسیب های جبران‌ناپذیر به ساختار بیولوژیکی خاک، موجبات آلودگی محیط زیست را فراهم می‌کنند.