به گزارش خبرنگار ایرنا، شبکه خبری سی ان ان آمریکا روز شنبه ۱۲ اوت ( ۲۱ مرداد ماه) به وقت محلی گزارش داد: یک مقام آمریکایی آشنا به مذاکرات به سی ان ان گفت که در طول این مذاکرات که بیش از یک سال در پایتخت قطر جریان داشته به طور مستقیم انجام نشد.
وی افزود: مقامات قطری پیام‌ها را به دو طرف انتقال می دادند و برخی از کارهای لجستیکی به محتاطانه‌ترین شکل ممکن انجام می‌شد.
سی ان ان ادامه داد: نقشه کلی راه توافق در دوحه حدود شش ماه پیش و پس از دو سال و نیم گفت‌وگوهای غیرمستقیم فشرده بین واشنگتن و تهران شکل گرفت. روز پنجشنبه ۱۰ اوت (۱۹ مردادماه) این گفت‌وگوهای فشرده اولین نتیجه را داد و ایران چهار آمریکایی را که در زندان اوین بازداشت بودند، آزاد و به حبس خانگی منتقل کرد.
بر اساس گزارش هایی که چندین منبع آشنا با این مذاکرات با سی ان ان به اشتراک گذاشته اند، مسیر گفت‌وگو ها پرچالش بوده است. آمریکا و ایران روابط دیپلماتیک ندارند و پیشنهادهای عمومی واشنگتن برای تعامل مستقیم با تهران در این زمینه رد شده بود.
در عوض، آمریکا باید مسیرهای غیرمستقیم را دنبال می‌کرد و بر شرکای خود در خاورمیانه و اروپا از جمله قطر، عمان، انگلیس و سوئیس، که همگی نقش میانجی را در طول این دوسال و نیم داشتند، تکیه می‌کرد.
سی ان ان گزارش داد: به گفته یک منبع آگاه، مقامات آمریکایی با این درک که "هیچ تضمینی" در مقابل ایرانی ها وجود ندارد، به مذاکرات ادامه دادند. پس از آنکه مذاکرات در مسیر خود قرار گرفت، دولت آمریکا در این خصوص با کنگره و اعضای خانواده این آمریکایی ها تماس گرفت.
یکی از اجزای این قرارداد مبادله زندانیان مورد انتظار بین آمریکا و ایران است و دیگری شامل ۶ میلیارد دلار از وجوه ایرانی است که در یک حساب بانکی محدود در کره جنوبی نگهداری می شد و اکنون قرار است به حساب های محدود در قطر منتقل شود تا برای تجارت کالاهایی مانند غذا و دارو که کالاهای غیر تحریمی هستند، مورد استفاده قرار گیرد.
منابع به سی ان ان گفتند که این پول از فروش نفتی که ایران مجاز بوده و در حساب هایی که در دولت دونالد ترامپ ایجاد شده بود، به دست آمده است.
یکی از منابع مطلع در مورد این توافق گفت که روند انتقال وجوه به قطر احتمالا ۳۰ تا ۴۵ روز طول می کشد و دو منبع گفتند که این پول قبل از رسیدن به قطر، به سوئیس منتقل خواهد شد. انتقال این وجوه آسان نخواهد بود.
به گفته منابع، وزارت خزانه داری آمریکا به شدت در این امر نقش خواهد داشت، زیرا انتظار می رود که انتقال وجوه ایران به قطر هفته ها طول بکشد و هیچ تحریمی علیه ایران نیز از سوی آمریکا لغو نشده است.
این مقام گفت: مذاکرات غیرمستقیم شامل مقاماتی از سراسر دولت آمریکا، از جمله وزارت خارجه و کاخ سفید می‌شد و آنها از نزدیک با وزارت خزانه داری در ارتباط بودند. دخالت وزارت خزانه داری در برخی مواقع این روند را دشوارتر می کرد، اما این تعامل برای اطمینان از اینکه هرگونه توافقی، نظارت دقیق بر منابع مالی ایران را حفظ می کند، ضروری بود.
فرایند آغاز آزادسازی دارایی‌های توقیف شده ایران و تبادل زندانیان میان تهران - واشنگتن پس از دو سال گفت‌وگوهای غیرمستقیم طرفین، در بحبوحه احساس خطر دولت جو بایدن از منافع خود در غرب آسیا به دلیل توقیف چند کشتی متخلف و اردوکشی نظامی با ژست امنیت سازی در تنگه هرمز، روز پنجشنبه ۱۹ مردادماه (۱۰ آگوست) اعلام شد.
برای نخستین بار، شبکه خبری سی ان ان آمریکا وابسته به دموکرات ها و دولت جو بایدن ۱۹ مردادماه بر اساس اظهارات جرد گنسر مشاور حقوقی سیامک نمازی یکی از زندانیان دو تابعیتی در ایران اعلام کرد: چهار زندانی آمریکایی که به صورت غیر قانونی در ایران بازداشت شده بودند اکنون از زندان اوین آزاد شده و در حصر خانگی قرار گرفته اند. این یک نشانه امیدوار کننده از آزادی آنها پس از سال‌ها حبس است.
سی ان ان به نقل از این فرد گفت: «انتقال گروگان‌های آمریکایی از زندان اوین توسط ایران به حبس خانگی تحول مهمی است. اگرچه من امیدوارم که این اولین قدم برای آزادی نهایی آنها باشد، این در بهترین حالت آغاز پایان است و نه بیشتر.»
سی ان ان گفت که سه زندانی دو تابعیتی ایرانی - آمریکایی شامل سیامک نمازی، عماد شرقی، مراد طاهباز، و چهارمین فرد که نامش مشخص نیست، از زندان اوین تهران منتقل شدند و پیش‌بینی می‌شود که در هتلی تحت مراقبت مقامات ایرانی نگهداری شوند و دولت بایدن در حال مذاکره برای آزادی آنها از ایران است.
در همان حال، گنسر محتاطانه افزود: " هیچ تضمینی در مورد آنچه از این به بعد اتفاق می افتد وجود ندارد. "
پس از آن، روزنامه آمریکایی نیویورک تایمز از توافق میان ایران و آمریکا برای تبادل زندانیان خبر داد و اعلام کرد: به گفته چند تن از مقامات آگاه از این توافق، آمریکا و ایران به توافقی دست یافته‌اند تا در ازای چند ایرانی، پنج آمریکایی زندانی در ایران نیز آزاد شود و در نهایت ایران به حدود ۶ میلیارد دلار درآمد نفتی خود دسترسی پیدا کنند.
آدرین واتسون سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا اعلام کرد: «ما تایید می کنیم که ایران پنج آمریکایی را که به صورت غیر قانونی بازداشت شده بودند، از زندان آزاد کرده و آنها را در حبس خانگی قرار داده است. اگرچه این اقدامی دلگرم‌کننده است، اما این شهروندان آمریکایی از جمله سیامک نمازی، مراد طاهباز، عماد شرقی و دو آمریکایی که نخواسته اند نامشان فاش شود، در وهله اول هرگز نباید بازداشت می‌شدند.»
این مقام دولت جو بایدن افزود: «ما به نظارت دقیق بر وضعیت آنها ادامه خواهیم داد. البته تا زمانی که همه آنها به خانه بازنگردند به تلاش های خود ادامه خواهیم داد. تا آن زمان، مذاکرات برای آزادی نهایی آنها همچنان ادامه دارد و این مذاکرات حساس است. بنابراین، ما جزئیات کمی در مورد وضعیت حبس خانگی آنها یا تلاش هایمان برای تامین آزادی آنها خواهیم داشت.»
نمایندگی جمهوری اسلامی ایران نزد سازمان ملل متحد نیز ۱۹ مرداد ماه خروج زندانیان دو تابعیتی را از زندان اوین تهران در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا تایید کرد و گفت: این خروج در چارچوب یک توافق با واسطه‌گری کشور ثالث صورت گرفته است تا طرفین ۵ زندانی مورد نظر را به طور متقابل آزاد کنند و مشمول بخشش قرار دهند.
به گزارش خبرنگار ایرنا از نیویورک، در اجرای این توافق، قرار است وجوه (پول های) توقیف شده ایران در کره جنوبی آزاد و به کشور قطر منتقل شود.
«محمد عبدالعزیز الخلیفی» وزیر دولت قطر در امور خارجه روز جمعه ۲۰ مرداد ماه در گفت وگو با شبکه الجزیره تاکید کرد که دوحه به حل اختلافات از طریق راه های مسالمت آمیز و گفت وگو ایمان دارد.
وی تاکید کرد که کشورش نقشی محوری در تسهیل روند مذاکرات بین تهران و واشنگتن ایفا کرد و امیدواریم توافق اخیر میان تهران و واشنگتن منجر به توافق در پرونده هسته ای شود.
الخلیفی همچنین گفت که قبل از حاصل شدن این توافق، مسوولان قطری سفرهای فشرده ای به واشنگتن و تهران انجام دادند.