به گزارش ایرنا استان خراسان جنوبی از نظر موقعیت مکانی و داشتن عناصر مهم جذب گردشگر مانند چشم انداز و مناظر طبیعی، آثار تاریخی، تنوع اقلیمی، آداب و رسوم و سنن اجتماعی زمینه‌های مناسبی برای توسعه فعالیت‌های گردشگری دارد اما نبود زیرساخت‌های حمل و نقل جاده‌ای، ریلی و هوایی مناسب و نحوه انتخاب عرصه معرفی جاذبه‌های گردشگری در سطح ملی و بین المللی موجب شده تا در حوزه گردشگری ناشناخته باقی بماند.
بیش از ۲ هزار اثر تاریخی در خراسان جنوبی شناسایی شده که از این تعداد تاکنون هزار و ۱۴ اثر به ثبت ملی رسیده و سال گذشته با دریافت رای مثبت یونسکو برای ثبت جهانی ژئوپارک طبس به عنوان سومین ژئوپارک ایران، تعداد آثار ثبت جهانی این استان به پنج اثر افزایش یافت.
پیش از این سه اثر تاریخی و طبیعی خراسان جنوبی شامل باغ و عمارت اکبریه بیرجند، بیابان لوت مشترک بین استان‌های خراسان جنوبی، کرمان و سیستان و بلوچستان و قنات بلده فردوس در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شد و روستای خراشاد از توابع شهرستان بیرجند نیز به عنوان روستای جهانی توبافی (حوله‌بافی سنتی) از سوی شورای جهانی صنایع دستی به ثبت رسید و در ردیف روستاهای جهانی قرار گرفت که معرفی همه این ظرفیت‌ها می‌تواند گردشگرای زیادی را به استان دعوت کند.
کارشناس و راهنمای گردشگری اداره کل میرث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی در این باره گفت: گردشگردی در خراسان جنوبی فصلی است و اوایل تا اواسط فصل پاییز و فصل بهار بهترین زمان برای ورود گردشگران به این استان است.
احسان درستکار در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: در دیگر فصول سال ورود گرشگران را به استان کم داریم مگر در کریدورهای استان که شهرستان‌هایی مانند طبس، فردوس و نهبندان هستند شاهد گردشگرانی باشیم که گذر سفر محسوب می‌شوند و استان ما مقصد سفرشان نیست اما با یکسری از سیاست‌های اجرایی و خط‌مشی گذاری‌ها می‌توانیم نگهداشت آنان را بیشتر کنیم.
وی گفت: همین مساله موجب شد تا یکسری اقدامات را برای بازاریابی و تبلیغات سفر انجام دهیم و در فصل گردشگری استان رویدادهایی را مستمر و سالانه برگزار کنیم که نمونه آن جشنواره ملی زرشک با همت دستگاه‌های اجرایی استان در مهر سال گذشته بود و در فاصله زمای چند روزه توانستیم بسته های سفر را آماده و به دفاتر خدمات مسافرتی و آژانس‌های گردشگری ارسال کنیم که باعث افزایش ورود گردشگران به استان شد.
این راهنمای گردشگری ادامه داد: در روستای افین شهرستان زیرکوه که پایتخت زرشک بی‌دانه در دنیاست یکسری کلیپ‌های دو زبانه تهیه شد و از این قیبل روستاها می‌توانند نمونه موفقی برای جذب گردشگر باشند.
نبود حمل و نقل ریلی و لغو و کاهش پروازها با توجه به بعد مسافتی که خراسان جنوبی از مرکز کشور داردیکی از موارد آسیب‌زا به صنعت گردشگری استان است.
وی در عین حال گفت: نبود زیرساخت مناسب حمل و نقل ریلی، لغو و کاهش پروازها با توجه به بعد مسافتی که خراسان جنوبی از مرکز کشور دارد یکی از موارد آسیب‌زا به صنعت گردشگری استان است، نداشتن زیرساخت ریلی آسیب جدی به حوزه گردشگری وارد می‌کند در حالی که صنعت ریلی یکی از معیار اساسی برای توسعه ملی است.
درستکار افزود: در زمینه بازاریابی و تبلیغات سال گذشته اقدامات خوبی انجام شد به ویژه کلیپ‌های چند زبانه برای کشورهای بازار هدف تهیه شد که نمونه آن معرفی پنج اثر جهانی به زبان روسی بود.
وی گفت: گردشگران خارجی به دنبال «ترین‌های» آثار جهانی مانند مرتفع‌ترین و گرمترین و سایر موارد هستند که در این راستا ژئو پارک طبس و بیابان لوت از آثار طبیعی و جهانی ثبت شده استان، حائز شرایطی هستند که توجه گردشگران با علایق ویژه را به خود جلب می‌کند.
کارشناس و راهنمای گردشگری اداره کل میرث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی اظهار کرد: اخیرا طبق نتایج نهایی تحقیقات علمی، گرمترین نقطه زمین در بیابان لوت خراسان جنوبی با ثبت زمینی دمای ۷۳.۵ درجه‌ای به ثبت رسید.
وی افزود: یکی دیگر از جاذبه‌های استان بافته‌های صنایع دستی است که می‌توان به پارچه برک سربیشه و مَله خوسف که خاص این منطقه بوده اشاره کرد و معرفی آن برای جذب گردشگران دارای اهمیت است.
درستکار بر لزوم معرفی آیین‌های مختلف، آداب و رسوم سنتی خاص استان مانند آیین بیل زنی خوسف در روز عاشورا تاکید کرد و گفت: معرفی این نوع آیین‌ها کمک به جذب گردشگر است.
وی ادامه داد: همچنین نقش مهم شهرداری‌ها در توسعه گردشگری بسیار پررنگ و غیرقابل انکار است و این روند در نهایت به حفظ میراث تاریخی و ظرفیت‌های گردشگری و ایجاد درآمد پایدار برای مردم و مدیریت شهری می‌انجامد.
به گفته وی در صورتی که جوامع محلی و بومیان ساکن در مقاصد گردشگری توانمند شود و با توسعه خرده فرهنگ‌ها خود را برای پذیرش گردشگر آماده کنند می‌توان به بهره گیری این جوامع از صنعت درآمدزای گردشگری امیدوار باشیم.
عرصه معرفی جاذبه‌های گردشگری ملی باشد
مدیر انجمن گردشگری پایدار خراسان جنوبی هم با اشاره به اینکه عرصه معرفی جاذبه‌های گردشگری و تاریخی استان باید ملی باشد گفت: در سال‌های اخیر جاذبه‌های استان به صورت تصویری، کلیپ یا برنامه‌های مستند خیلی کم در رسانه ملی به تصویر کشیده شده است.
احمد کاشانی افزود: برنامه‌های متعددی در حوزه گردشگری در شبکه‌های مختلف رسانه ملی در حال پخش است که سهم خراسان جنوبی در این برنامه‌ها اندک بوده در صورتی که می‌توان از قبل با تهیه کنندگان برنامه رایزنی و با حمایت مالی، معرفی جاذبه‌های استان در حوزه ملی انجام شود همان اتفاقی که در سایر استان‌ها برای شناخته‌شدن جاذبه‌ها دنبال می‌شود.
وی گفت: صدا و سیمای خراسان جنوبی در این زمینه خوب کار کرده و در مسیر افزایش آگاهی مردم نسبت به زیبایی‌ها و جاذبه‌ها گام برداشته که قابل تقدیر است اما بُرد آن استانی است لذا باید فراتر از این عمل کنیم و وارد شبکه‌های ملی شویم که قطعا حضور در رسانه ملی می‌تواند برای خراسان جنوبی فرصت بزرگی باشد.
این فعال گردشگری با مثال زدن برنامه‌های پرطرفدار مثل برنامه‌های صبحگاهی شبکه‌های مختلف صدا و سیما که مخاطبان زیادی به ویژه زنان خانه‌دار را به خود اختصاص می‌دهد گفت: اگر بتوانیم داده‌های اطلاعاتی جذاب و مناسبی درخصوص توانمندی‌های گردشگری استان را به عنوان مسیر جدید و بکر به خانواده‌ها معرفی کنیم استان ما در برنامه سفر آنان قرار خواهد گرفت.
وی ادامه داد: طی یک و سال نیم اخیر شهرداری تهران همگام با وزارت میراث فرهنگی، پویش‌های متعددی را برای معرفی جاذبه‌های گردشگری ایران برگزار می‌کند که یکی از پویش‌ها با نام "ایران زیبا" در نوروز امسال برگزار شد و حدود ۴۰ درصد از بیلبوردهای پرطرفدار، مهم و پر بازدید تهران به این پویش اختصاص یافت و خراسان جنوبی نتواست از این پویش سهم قابل توجهی به خود اختصاص دهد.
کاشانی گفت: با توجه به اینکه انباشت حضور گردشگران داخلی در تهران است باید ارتباط خود را به خصوص با شهرداری تهران افزایش دهیم تا بتوانیم در بیلبوردهای تبلیغاتی به ویژه در ایام نوروز به معرفی جاذبه‌های استان بپردازیم.
وی افزود: پویش دیگری را اخیرا شهرداری تهران انجام داد به طوری که در ایستگاه‌های مترو که محل تجمع مسافران است به معرفی جاذبه‌های ایران پرداختند و باز هم خراسان جنوبی سهم کمی در این زمینه داشت.
مدیر انجمن گردشگری پایدار خراسان جنوبی گفت: پویش دیگری را شهرداری تهران با وزارت میراث فرهنگی برگزار کرد که جاذبه ثبت شده ایران در یونسکو را به تصویر می‌کشد و خوشبختانه عکس‌های پنج اثر خراسان جنوبی که ثبت جهانی شده در این بیلبوردها معرفی شد و خبرگزاری‌ها هم به این موضوع پرداختند.
به یکباره نمی‌توان خراسان جنوبی را معرفی کرد
وی گفت: به یکباره نمی‌توانیم خراسان جنوبی را به همگان معرفی کنیم ما سرزمین کمتر شناخته شده هستیم اما ظرفیت‌های فراوانی داریم لذا باید مسیر صحیح و دقیق معرفی جاذبه‌ها را در عرصه ملی و بین المللی تعریف کنیم که تاکنون انجام نشده اما طی چند برنامه‌ای که در حوزه میراث فرهنگی دنبال می‌شود این حرکت آغاز شده است.
حضور خراسان جنوبی در نمایشگاه های بین المللی گردشکری کمرنگ است
کاشانی با تاکید بر معرفی خراسان جنوبی و جاذبه‌های گردشکری استان در عرصه‌های بین المللی افزود: هر سال ۲ نمایشگاه مهم گردشگری در جهان شامل «فیتور» اسپانیا و نمایشگاه «ی بی تی» آلمان برگزار می‌شود که آژانس‌های زیادی در مورد ورودی تورها کار می‌کنند اما هیچگاه نماینده‌ای از استان نتوانسته در این نمایشگاه حضور یابد.
وی گفت: شاید هزینه سفر به اروپا و گرفتن غرفه در نمایشگاه‌های آن سنگین باشد اما با کمک دولت و اتاق بازرگانی، بخش خصوصی می‌تواند این مسیر را برای معرفی جاذبه‌های گردشگری و تاریخی استان دنبال کند و اگر به درستی انجام شود نوعی سرمایه‌گذاری است.
راه برای گردشگر مهم است
مدیر انجمن گردشگری پایدار خراسان جنوبی با تاکید بر تقویت زیرساخت‌های حمل و نقل در این استان گفت: اکنون وضعیت جاده‌ها، ریلی و پروازهای استان مطلوب نیست بنابراین وقتی گردشگر می‌خواهد برنامه‌ریزی کند جاده برایش مهم است که چطور به آن مقصد دست پیدا کند.
وی افزود: از طرفی وقتی گردشگرانی وارد مقصد می‌شوند و آنجا به آنان خوش بگذرد و از جاذبه‌های گردشگری لذت ببرند، سفیران ارزشمندی برای مقصد گردشگری و دعوت کننده برای سفر به آن می‌شوند.
کاشانی تصریح کرد: باید کمک کنیم زیرساخت‌های ریلی، جاده‌ای و هوایی استان فراهم شود تا بتوانیم برگزاری رویدادهای ملی، بین المللی و منطقه‌ای منظم و مستمر در حوزه گردشگری و صنایع دستی را داشته باشیم که تاثیر بسزایی در معرفی جاذبه‌های گردشگری دارد.
وی گفت: برگزاری رویدادهای گردشگری موجب می‌شود در یک زمان و مکان خاص انبوهی از گردشگران که علاقه دارند وارد استان شوند و اگر مستمر باشد باید تلاش کنیم به نقطه‌ای برسیم که برای مثال اگر اسمی از رویداد زرشک در خراسان جنوبی برده می‌شود در ذهن‌ها یادآوری شود.
این فعال گردشگری گفت: باید با ایجاد هم افزایی بین بخش خصوصی و دولتی استان اهمیت صنعت گردشگری برای آنها تبیین شود تا بخشی از سود خود را در حوزه فرهنگی هزینه کنند زیرا معرفی جاذبه‌ها در عرصه ملی و بین المللی هزینه‌بر است اما باید با دید سرمایه‌گذاری کوتاه مدت به آن نگاه کنیم که این رویکرد، ورود گردشگران را به استان افزایش می‌دهد.
برگزاری مستمر رویدادهای گردشگری
وی گفت: خراسان جنوبی با داشتن پنج اثر ثبت شده در فهرست میراث جهانی یونسکو و بیش از هزار اثر در فهرست میراث ملی جایگاه ویژه‌ای در کمربند گردشگری شرق کشور به خود اختصاص داده اما آنطور که باید و شاید در برابر استان‌های دیگر که به لحاظ آمار و ارقام، جاذبه‌های جهانی و ملی کمتری دارند، شناخته شده نیست.
کاشانی با بیان اینکه خراسان جنوبی سرزمینی کهن و ناشناخته با جذابیت‌های فراوان است اظهار کرد: برگزاری رویدادهای گردشگری مختلف در استان گامی مهم برای معرفی ظرفیت‌ها و جاذبه‌های گردشگری، میراث فرهنگی و صنایع دستی استان است.
وی گفت: زمان پر تردد برای گردشگری استان از اواسط شهریور تا آخر دی ماه است که بهترین آب و هوا را در این زمان داریم و فصل برداشت محصولات ویژه کشاورزی استان مانند گل نرگس، عناب، زرشک، زعفران و پنبه در این بازه زمانی است البته فصل مناسب برای سفر به کویر نیز هست.
این فعال گردشگری افزود: پیشنهاد می‌شود رویدادهای مختلف و متنوع گردشگری را در این بازه زمانی تعریف کنیم از جمله رویداد بیابان لوت که می‌تواند معرف بیابان لوت همراه با روستاهای همجوار آن در خراسان جنوبی باشد و نیز رویدادهای گردشگری مزرعه همچون رویدادهای گردشگری زرشک، زعفران، گل نرگس، انار، پنبه مله همه اینها می‌تواند در جای جای استان و روستاها برگزار شود.
وی بیان کرد: رویداد گردشگری خوراک یکی از جذاب‌ترین رویدادهایی است که اگر در استان برگزار و به صورت ملی تبلیغ شود با توجه به ظرفیت ویژه‌ای که غذاهای محلی خراسان جنوبی دارد از سایر نقاط کشور هم می‌توانیم در این رویداد گردشگر داشته باشیم.
به گفته کاشانی رویدادهای ویژه صنایع دستی همچون پارچه‌های دستباف و سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی نیز می‌توانند جذاب باشند و رویدادهای مختلف برای طبیعت‌گردی از جمله برگزاری تورهای بیابان گردی دارای اهمیت است.
وی تصریح کرد: در کنار اینها می‌توان رویدادهای حوزه گردشگری فرهنگی و گردشگری تاریخی را برگزار کرد از جمله بافت تاریخی بشرویه ظرفیت مهمی در حوزه برگزاری رویداد فرهنگی تاریخی دارد و بافت تاریخی بیرجند و فردوس هم ظرفیت‌های ویژه‌ای در حوزه گردشگری دارند.
کاشانی گفت: خراسان جنوبی در حوزه گردشگری کشاورزی هم روستاهای زیبایی دارد که مزارع پهناور زرشک را در دل خود جای داده‌اند و همه آنها می‌تواند هدف رویداد گردشکری باشد و برای گل نرگس و شهرستان خوسف می‌توان رویداد گردشگری ویژه تعریف کرد که در قالب آن بزرگداشت ابن حسام خوسفی و استاد ناقوس و معرفی بافت تاریخی خوسف، روستای خور، سنگ‌های قیمتی، بیابان اکبرآباد و برداشت گل نرگس گنجانده شود.
وی افزود: پیشنهاد می شود رویدادهای مختلفی در حوزه گردشگری برگزار شود رویدادهایی که می‌توانند استانی، منطقه‌ای و ملی باشند که با توجه به ظرفیت‌های ویژه‌ای که استان دارد اگر چند رویداد را تعریف کنیم و برای این رویدادها بسته‌های سفر تهیه و در حوزه ملی و بین المللی تبلیغ شود از این طریق ظرفیت‌ها و مسیرهای گردشگری به ویژه روستایی استان معرفی می‌شود و شاهد حضور گردشگران بیشتری خواهیم بود.
مدیر انجمن گردشگری پایدار خراسان‌جنوبی گفت: این گونه جشنواره‌ها هر سال در استان‌های مختلف کشور برگزار می‌شود و علاقه مندان در انتظار آن هستند لذا برگزاری این رویدادها در سه رده استانی، منطقه‌ای و بین‌المللی می‌تواند در معرفی گردشگری خراسان جنوبی موثر باشد.
ظرفیت‌های استان معرفی نشده است
و اما معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار خراسان جنوبی هم مرداد ماه امسال در نشست با فعالان گردشگری استان اعلام کرد: معرفی نشدن ظرفیت‌های استان سبب شده است که خراسان جنوبی در مقایسه با سایر نقاط کشور، گردشگران معدودتری را میزبانی کند.
به گفته جواد اشرفی خراسان جنوبی با وجود محصولات کشاورزی خاص و جاذبه‌های گردشگری ویژه، هنوز ناشناخته مانده است.
وی تصریح کرد: بکرترین کویرها، چشمه‌ها و کوه‌ها و نیز مناطق تفریحی و گردشگری در این منطقه وجود دارند اما به خوبی معرفی نشده‌اند.
معاون استاندار خراسان جنوبی صنعت گردشگری را از پیشران‌های اقتصادی این استان ذکر کرد و افزود: یکی از اهداف ما در راهبری زنجیره ارزش استان، فعال کردن صنعت گردشگری است.
استان ناشناخته‌ها
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی هم گفت: پنج اثر ثبت جهانی و هزار و ۱۴ اثر ثبت شده در فهرست ملی کشور داریم اما استان ناشناخته‌ها هستیم، چون عموما مقصد گردشگری نیستیم.
هادی شاهوردی با بیان اینکه بیرجند به عنوان مرکز استان، بیشترین آثار ثبتی را با ۱۷۵ اثر دارد افزود: خراسان جنوبی سه پایگاه جهانی (باغ و عمارت اکبریه، قنات بلده فردوس، بیابان لوت) و پنج پایگاه ملی دارد که بافت تاریخی تون، بافت تاریخی بیرجند و آسبادهای خراسان جنوبی از جمله آنهاست.
وی گفت: ۶۰ بسته سرمایه‌گذاری در بخش گردشگری از سوی این اداره کل تهیه شده که آماده واگذاری به سرمایه‌گذاران است.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی اظهار کرد: صنعت گردشگری از پیشران‌های اقتصادی استان است و باید به حوزه گردشگری توجه ویژه شود.
وی بر لزوم معرفی هرچه بیشتر، بهتر و هدفمند جاذبه‌ها و معرفی ظرفیت‌های خراسان جنوبی تاکید کرد و افزود: معرفی و نمایش جاذبه‌های گردشگری، تاریخی و صنایع دستی استان باعث رونق‌بخشی به حوزه گردشگری می‌شود.
شاهوردی بیان کرد: فصل گردشگری خراسان جنوبی برای پاییز تدوین و برنامه‌ریزی شده که هدف اصلی فصل گردشگری معرفی قابلیت‌های حوزه گردشگری، میراث فرهنگی، صنایع دستی، اقتصادی و کشاورزی استان است.
وی گفت: در زمینه معرفی جاذبه‌های گردشگری و اقلام فرهنگی و تبلیغاتی استان، برنامه جامعی در حال انجام است تا با تولید اقلام و محتوا بتوانیم استان را به خوبی معرفی کنیم.