دانشگاه امام حسین (ع) از سال ۱۳۶۵ راه اندازی و در سال ۱۳۸۷ با تصویب مقام معظم رهبری، به دو دانشگاه افسری و تربیت پاسداری امام حسین (ع) و دانشگاه جامع امام حسین (ع) تفکیک شد. دانشگاه افسری و تربیت پاسداری امام حسین (ع) مختص آموزش های افسری است و دانشجویان آن از طریق آزمون‌های داخلی سپاه پذیرش و گزینش می‌شوند.
اما دانشگاه جامع امام حسین (ع) در بخش دولتی (دوره های بورسیه و غیربورس) دارای مقاطع تحصیلات تکمیلی کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی (PhD) رشته های مصوب وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است که از طریق کنکور سراسری سازمان سنجش آموزش کشور و از میان داوطلبان متعهد به انقلاب اسلامی، بسیجیان و شاغلین نیروهای مسلح پذیرش دانشجو می گیرد و طبق قوانین و مقررات وزارت علوم تحقیقات و فناوری فعالیت می کند.
دانشگاه جامع امام حسین (ع) با هویتی اسلامی و ولایی به عنوان بخشی از سپاه و نظام آموزش عالی کشور در راستای تحقق رسالت سپاه و نیازهای کشور با هدف تربیت فرماندهان، مدیران و کارشناسان سطوح میانی و عالی سپاه و کشور به عنوان پشتوانه و بازوی علمی، پایگاه جنبش نرم افزاری، تولید کننده و توسعه دهنده فنآوری‌های نوین و برتر ساز سپاه، سایر نیروهای مسلح و بخش های سازندگی کشور در عرصه‌های مختلف است.
لذا امروزه دانشگاه جامع امام حسین (ع)، نمونه بارز یک دانشگاه منطبق بر اهداف اسلامی است که با مدیریت جامع و جهادی خود نه تنها قدم بر توسعه آموزش، پژوهش و کارآفرینی برمی دارد، بلکه با شناسایی و احصای نظام مسائل کشور و انقلاب اسلامی، به تولید علم و توسعه فناوری های نوین و برترساز می پردازد و با پیاده سازی و اجرای آن کمک بزرگی به ترقی و تعالی زیر ساخت های کشور عزیز ایران می کند.
روح اله تولایی معاون آموزشی دانشگاه جامع امام حسین (ع) در گفت‌وگویی با خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا برنامه های آموزشی این دانشگاه را تشریح کرد.
ایرنا: با توجه به طرح آمایش عالی، دانشگاه جامع امام حسین برای ساماندهی رشته‌ها چه برنامه‌ای دارد؟
تولایی: در دانشگاه جامع امام حسین (ع) نظام تربیت ولایی که شامل تمام دوره ها، رشته ها، جذب دانشجو، استاد و ارتقای اعضای علمی را طراحی کردیم. در وزارت علوم طرح هایی که تحت عنوان آمایش و سامانه نظام ایده و نیازها "نان" طراحی شده، که هر دو این طرح ها در قالب نظام تربیت ولایی در دانشگاه جامع امام حسین (ع) طراحی شده و از سال ۱۳۹۴ در این دانشگاه در حال اجرا است. در نظام تربیت ولایی زیست بوم تربیتی دانشگاه، رشته ها، جذب دانشجو، نیازهای دانشی و فناوری کشور به ویژه برای نیروهای مسلح آمده است.
دانشگاه امام حسین (ع) در مقطع کارشناسی ۱۵۰ رشته و مقطع دکتری ۳۰ رشته و در دوره های کارشناسی پیوسته چهار رشته مدیریت، حقوق، اقتصاد و فرهنگ ارتباطات از طریق کنکور سراسری دانشجو دانشجو جذب می کند.
تمام رشته های دانشگاه امام حسین (ع) براساس اعلام نیازهایی است که یکی از سازمان های نیروهای مسلح به ما اعلام می کنند. در واقع از ۱۸۴ رشته ای که در این دانشگاه در مقاطع مختلف تدریس می شود، قبل از تصویب در وزارت علوم یا برخی رشته هایی که طراحی خود دانشگاه است و در وزارت علوم مصوب شده، حتما یک رده و یک سازمان به عنوان کارفرما آن رشته را اعلام نیاز می دهد و براساس تامین کادر مورد نیاز آن رده، سازمان یا نهاد رشته راه اندازی و برای آن دانشجو جذب می شود و دانشجو از ابتدای ورود با نهادی که قرار است آنجا مشغول به خدمت شود، ارتباط داده می شود.
بر اساس کار تحقیقاتی که انجام دادیم بالغ بر ۹۷ درصد از دانشجویان دانشگاه امام حسین (ع) بلافاصله بعد از دانش آموختگی در یکی از دستگاه های دولتی یا لشکری و کشوری جذب می شوند. آمار ۹۷ درصد نسبت به سایر دانشگاه های کشور اختلاف خیلی بالایی است.
ایرنا: تفاوت دانشگاه جامع امام حسین (ع) با دیگر دانشگاه‌های کشور چیست؟
تولایی: سال ۱۳۹۲ اساسنامه جدید دانشگاه جامع امام حسین (ع) به تصویب رهبر معظم انقلاب رسید و به دانشگاه ابلاغ شد. در آن اساسنامه رهبری با بیان انتظاراتی از دانشگاه، فرمودند انتظار داریم این اتفاقات در حوزه تربیت دانشجو، علم و فناوری و سایر حوزه هایی که دانشگاه درگیر کار علمی است، بیفتد. بر همین اساس دانشگاه برای تحقق انتظارات رهبر معظم انقلاب سند تحول علمی و تعالی معنوی دانشگاه را طراحی و ابلاغ کرد که در دانشگاه موجود است. همه برنامه های تحولی دانشگاه براساس سند تحول تحقق انتظارات رهبر معظم انقلاب از دانشگاه جامع امام حسین (ع) است.
یکی از بخش های این سند نظام تربیت ولایی است که حوزه های تربیت و آموزش در این نظام می گنجد. این نظام تربیت ولایی حوزه تحولی در دانشگاه است که نسبت به سایر دانشگاه های کشور تفاوت هایی ایجاد کرده است. از جمله این که در نظام تربیت ولایی حوزه های فرهنگی، دانشجویی و آموزشی و تحصیلات تکمیلی با یکدیگر ادغام شدند. در نظام تربیت ولایی انجام کار فرهنگی برای دانشجو یا توسط تشکل های دانشجویی به عنوان یک کار اضافه بر تحصیل محسوب نمی‌شود؛ بلکه در حین تحصیل دانشجو، کار فرهنگی، تشکل های دانشجویی و انجمن های علمی همزمان انجام می شود.
در اغلب دانشگاه های کشور این حوزه های کاری از هم جدا تعریف شده است؛ یعنی دانشجو برای انجام کارهای آموزشی به یک بخش و برای کارهای فرهنگی به یک بخش دیگر مراجعه می کند؛ در حالی که موضوع تربیت و کادرسازی و توانمندسازی دانشجویان موضوعی است که فقط در کلاس اتفاق نمی افتد، بلکه در خوابگاه ها، اقامتگاه های دانشجویی و حتی سلف دانشجویی اتفاق می افتد. حضور دانشجویان و فعالیت آنها در انجمن های علمی، اجتماعی، سیاسی و ثمن ها باعث می شود علاوه بر تربیت کار تشکیلاتی یاد بگیرند و با مهارت وارد بازار کار شوند. عملا باید برای تربیت دانشجو حوزه ای جامع و تلفیقی از همه این موارد باشد که این اتفاق در نظام تربیت ولایی افتاده است.
حوزه دیگری که دانشگاه جامع امام حسین (ع) را از دیگر دانشگاه ها متفاوت کرده است ادغام پژوهشکده ها با دانشکده ها است. در دانشگاه های کشور مرسوم این است دانشکده ها کار آموزش را انجام دهند و پژوهشکده هایی در دانشگاه ها نیازهای پژوهشی و علمی را برطرف کند. در حالی که این الگوی درستی نیست؛ چرا که تربیت دانشجو باید همزمان با انجام پژوهش صورت گیرد. آموزش پژوهش محور می تواند موثر باشد. بر همین اساس در دانشگاه پژوهشکدها را با دانشکده ها ادغام کردیم و گروه های آموزشی را به مراکز علم و فناوری ارتقا دادیم. دانشجویی که در دانشگاه جامع امام حسین (ع) مشغول تحصیل می شود، هم در کلاس آموزشی هم در طرح های پژوهشی و در حوزه های مدیریتی، خدمات مستشاری و مشاوره های تخصصی مشارکت می کند.
تفاوت ویژه دیگر این دانشگاه جذب هدفمند دانشجو است که از همان سال ۱۳۹۴ با شروع به کار دانشگاه این کار اتفاق افتاد؛ در حالی که وزارت علوم امسال این طرح را برای همه دانشگاه ها ابلاغ کرده است. پیش از این شیوه ای که در کشور اجرا می شد این بود که دانشجو در کنکور شرکت می کرد و جایی که رتبه می آورد به آن دانشگاه براساس انتخاب رشته معرفی می شد و تحصیل می کرد. دانشگاه تا زمانی که دانشجو به آنجا مراجعه نمی کرد، اطلاع نداشت قرار است چه دانشجویی بیاید و دانشجو قرار است چه کاری در دانشگاه انجام دهد.
براساس نظام ولایت تربیت دانشگاه امام حسین (ع) آیین نامه و نظام جدید ارتقایی که در شورای عالی انقلاب تصویب شده و همچنین رهبر معظم انقلاب روی نظام ولایت تربیت تقریظ فرمودند که از این تجربه سایر دانشگاه های کشور استفاده کنند که ابلاغ هم شده، قبل از این که دانشگاه بخواهد دانشجو جذب کند استاد می رود نظام مسایل حوزه کاری خود را احصا می کند. مثلا اساتید رشته های مدیریت مسایل مدیریتی یا اقتصاد مسایل اقتصادی یا مسایلی را که در نیروهای مسلح داریم احصا می کند، بعد برخی از موضوعات به طرح ها و پروژه های پژوهشی تبدیل می شود که آنها را در قالب موضوعات پایان نامه و رساله تعریف می کنیم. این موضوعات عملا می توانند مرزهای دانشی و نیازهای دانشی را پاسخ دهد. حتی ممکن است طرح های کلان ملی یا اقتدار آفرین به ۱۰۰ پایان نامه و رساله تبدیل شود. بنابراین در ۱۵۰ رشته کارشناسی ارشد و ۳۰ رشته دکتری موضوعات پایان نامه و رساله قبل از این که دانشجو معرفی شود مشخص می شود که روی این موضوعات قرار است کار کنیم.
زمانی که سازمان سنجش نتایج آزمون سراسری را اعلام می کند قبل از انتخاب رشته، در دانشگاه جامع امام حسین (ع) موضوعات و نیازها را اعلام می کنیم و دانشجویان چند برابر ظرفیتی که دانشگاه دارد توسط سازمان سنجش به ما معرفی می شوند. در مصاحبه ای که با دانشجویان گرفته می شود فقط سوابق علمی نیست و بخش اصلی مصاحبه مساله هایی است که اعلام می کنیم دانشجو یکی را انتخاب کند و در واقع دانشجوی مساله محور جذب می کنیم. اگر دانشجو نتواند مسایل ما را خوب فهم کند و توضیح دهد جذب نمی کنیم. دانشجویی جذب می شود که بتواند مسایل را خوب درک کند و در مصاحبه علمی برای ما احراز شود ظرفیت حل مساله را دارد. زمانی که دانشجو مورد تایید قرار گرفت به سازمان سنجش اعلام می کنیم و پس از اعلام نتایج، دانشجو از روز اول کنار استاد خود قرار می گیرد در واقع تمام دروس و تحقیقاتی را که در دوره تحصیل انجام می دهد همه ناظر به حل آن مساله است. ۹۹ درصد از پایان نامه ها و رساله های ما به حل مساله خردی که تعریف شده، منجر می شود.
کلمه ولایی هم یعنی رابطه ولایت بین استاد و دانشجو است. رابطه ولایت رابطه سرپرستی و همتاپروری استاد است. استاد و دانشجو از روز اول به یکدیگر متصل می شوند و استاد وظیفه پرورش این دانشجو و رساندن به یک فرد همتراز در سطح خود را برعهده می گیرد.
ایرنا: چه رشته هایی در دانشگاه جامع امام حسین (ع) تدریس می شود و آیا در رشته های کوانتوم، هوش مصنوعی و میکروالکترونیک از امسال پذیرش دانشجو دارد.
تولایی: دانشگاه جامع امام حسین (ع) از سال ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۶ فعالیت پژوهشی خود را در حوزه هوش مصنوعی شروع کرد و این فعالیت های پژوهشی در ابتدا در قالب یک مرکز علم و فناوری تشکیل شد. این مرکز در قالب طرح های پژوهشی که در آن تعریف شد نظام و مسائل حوزه هوش مصنوعی را تعریف کرد و در رشته کارشناسی ارشد کامپیوتر با گرایش هوش مصنوعی دانشجو جذب کردیم. بعد از تاکید رهبر معظم انقلاب که نسبت به این حوزه علمی داشتند و مشخصا از هوش مصنوعی نام بردند که دنیا را هوش مصنوعی مدیریت خواهد کرد و باید مجهز به این علم و آخرین دستاوردهای علمی در این حوزه شویم، این مرکز را به دانشکده و پژوهشکده ارتقا دادیم که آنها چندین مرکز تخصصی دارند و در کنار آن آزمایشگاه های تخصصی حوزه هوش مصنوعی ایجاد کردیم.
در مقطع کارشناسی ارشد از سال ۱۳۹۶ در حوزه هوش مصنوعی دانشجو جذب کرده ایم و امسال هم جذب دانشجو داریم؛ در واقع هفت سال است در هوش مصنوعی دانشجو جذب می کنیم. از سال جدید تحصیلی در مقطع دکتری در حوزه هوش مصنوعی دانشجو جذب کرده ایم.
این دانشجویان از روز اول در محیط آزمایشگاه های مجهزی که در حوزه هوش مصنوعی ایجاد کردیم صاحب یک میزکار آزمایشگاهی هستند و فعالیت علمی انجام می دهند. در سایر رشته ها مانند کوانتوم و رشته های دیگر دقیقا به همین شکل است؛ دانش آموختگان آن در سپاه و نیروهای مسلح و بخش های مختلف کشور مشغول به کار هستند.
مقطع کارشناسی ارشد پیوسته هوش مصنوعی و کوانتوم و رشته های نوظهوری که کشور به آن نیاز دارد طراحی شده که امسال برای تصویب باید به وزارت علوم ارایه دهیم و اگر تصویب شود از سال آینده این رشته ها در دانشگاه فعال می شود. البته ارشد پیوسته به امسال نمی رسد ،ارشد ناپیوسته و دکتری این رشته های جدید دانشجو می گیرد. کوانتوام، هوش مصنوعی و میکروالکترونیک رشته های جدید دانشگاه جامع امام حسین (ع) است.
ایرنا: درباره طرح ابوریحان توضیح دهید.
تولایی: یکی از حوزه های کلانی که دنبال می کنیم شبکه سازی اساتید حوزه های مختلف علمی است تا بتوانند مسائل کشور را حل کنند. طرح ابوریحان یکی از شبکه سازی های دانشگاه در حوزه اساتید و حوزه علوم پایه است. همانطور که رهبر معظم انقلاب فرمودند علوم پایه، پایه همه علوم کشور در حوزه های مختلف علمی است که باید توجه ویژه شود.
در کشور اساتید مختلفی داریم که در حوزه علوم پایه صاحب نام و صاحب تالیفات مختلف و دانش های مختلف هستند. اما هم افزایی بین این اساتید خیلی صورت نمی گرفت؛ لذا به وزارت علوم پیشنهاد طرح ابوریحان را دادیم که براساس آن اساتید حوزه علوم پایه در قالب این طرح جمع می شوند تا نیازهای احصاء شده کشور در حوزه علوم پایه را این اساتید چه در قالب تعریف پایان نامه ها و رساله ها و چه در قالب پژوهش های مستقل انجام دهند که امسال با همکاری وزارت علوم از طریق سایت "آی اس سی" فراخوان ها داده شد و در حال ثبت نام اساتید هستیم که از مهرماه اجرای این فرآیندها انجام می شود.