به گزارش گروه علم و آموزش ایرنا، بر اساس آخرین آمار موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی تعداد دانشجویان کشور در سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۰، سه میلیون و ۳۴۲ هزار و ۲۲۰ نفر (یک میلیون و ۷۰۰ هزار و ۷۹۴ نفر مرد و یک میلیون و ۶۴۱ هزار و ۴۲۶ نفر زن) بوده است که از این تعداد اکثریت یعنی ۶۱.۹۳ درصد در مقطع کارشناسی تحصیل می‌کنند.
همچنین بر اساس همین آمار، ۵۷ درصد از کل دانشجویان (حدود یک میلیون و هزار نفر) در دانشگاه‌های وابسته به وزارت علوم شامل دانشگاه‌های جامع، تخصصی، پیام نور، فرهنگیان و علمی‌کاربردی تحصیل می‌کنند و بقیه در حال تحصیل در واحدهای مختلف دانشگاه آزاد هستند.
افزون بر این، از میان دانشجویان مشغول به تحصیل در دانشگاه‌های دولتی، به گفته معاون اداری، مالی و مدیریت منابع وزارت علوم تعداد دانشجویان شهریه‌پرداز اکنون به ۲۰ درصد رسیده و تعداد دانشجویان تحصیل رایگان به نسبت کل دانشجویان نیز ۸۰ درصد است که همین امر بار مالی زیادی را به وزارت علوم تحمیل می‌کند به‌ویژه اینکه حتی دانشجویان شهریه‌پرداز نیز سرانه دانشجویی را کامل نمی‌پردازند.
بودجه سال ۱۴۰۲ وزارت علوم به گفته معاون مالی، اداری و منابع وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با افزایش ۳۳ درصدی به ۵۲ هزار میلیارد تومان رسیده است، همچنین دولت در سال گذشته برای آموزش عالی سنگ‌تمام گذاشت و بودجه همه دانشگاه‌ها را کامل تخصیص داد.
با وجود افزایش بودجه و تخصیص‌های کامل دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی، به نظر می‌رسد دانشگاه‌ها در تامین درخواست‌ها و توصیه‌های بودجه‌ای وزارت علوم با مشکلاتی روبرو هستند. وزارت علوم و وزیر علوم روی هزینه‌کرد ۵ درصد از بودجه کل دانشگاه برای فعالیت‌های فرهنگی اصرار دارد و اخیرا نیز آیین‌نامه‌ای تدوین و به تصویب هیات مدیره وزارتخانه رسانده است که بر اساس آن باید ۵ درصد از بودجه کل دانشگاه به پژوهانه (گرنت) استادان اختصاص یابد و هر دانشگاهی این موضوع را در هیات امنا تصویب و اجرا نکند، بودجه تفصیلی آن در هیات امنای وزارتخانه تصویب نخواهد شد. البته ۵ درصد پژوهانه باید از ۱۵ درصد بودجه پژوهشی دانشگاه تامین شود.
علی خطیبی در این مورد گفت: همه این موارد در بودجه مصوب دانشگاه لحاظ شده است و برای هیچ کدام از این موارد بودجه جداگانه نداریم.
وی افزود: دانشگاه در قبال بودجه‌ای که دارد، تکالیفی هم برعهده دارد که این تکالیف فقط شامل پرداخت حقوق و دستمزد و تغذیه دانشجویی نیست. دانشگاه‌ها باید از محل پژوهش درآمدزایی داشته باشند و این درآمد را برای پژوهش خرج کنند.
آیین نامه پژوهانه در سقف اعتبارات جاری دانشگاه هاست ولی دانشگاه‌ها باید به سمتی بروند که با افزایش درآمد اختصاصی حاصل از تحقیقات و مدیریت هزینه و قراردادهای ارتباط با صنعت بتوانند این بودجه را تامین کنند.
وی ادامه داد: در دانشگاه‌ها مدیر هزینه‌ای زیاد داریم؛ ولی مدیر تامین منابع نداریم. دانشگاه‌ها باید تشویق شوند و به سمت تامین منابع بروند. اگر همه مدیر هزینه‌ای باشند، مشکل حل نمی‌شود.
استاد دانشگاه الزهرا (س) ادامه داد: کیک بودجه عمومی دانشگاه مشخص است و محدودیت‌های بودجه عمومی را می‌دانیم ولی راه را برای دانشگاه‌ها باز گذاشته‌ایم که تا حد توان قراردادهای صنعتی را منعقد و از آن راه درآمدزایی کنند. همچنین تکلیف کرده‌ایم که این کار باید انجام شود؛ بنابراین دانشگاه‌ها ناگزیر از رفتن به سمت خلق منابع مالی جدید هستند.
معاون اداری، مالی و منابع وزارت علوم نتیجه گیری کرد: دانشگاه‌ها باید با افزایش درآمدهای اختصاصی حاصل از تحقیقات و قراردادهای ارتباط با صنعت و با مدیریت هزینه‌های جاری همچنین با خلق منابع مالی جدید بتوانند این کار را انجام دهند. ما هم تکلیف کردیم که باید این کار انجام شود و هم از محدودیت‌های بودجه عمومی را مطلع هستیم؛ بنابراین ناگزیر هستند از اینکه به سمت خلق منابع مالی جدید بروند.