به گزارش ایرنا، گردشگری سلامت یا توریسم پزشکی شاخه‌ای از گردشگری سلامت است که فرد با هدف استفاده از امکانات پیشرفته پزشکی و بهبود بیماری به سایر کشورهای دیگر سفر می‌کند.
این پدیده زمانی به وجود آمد و مورد توجه قرار گرفت که خیلی از بیماران در کشور خود امکان استفاده از تجهیزات درمانی و پزشکی را نداشتند یا افراد با هدف کم‌تر شدن هزینه‌های درمانی به کشورهای دیگر سفر کردند.
صنعت گردشگری پس از صنایع نفت و خودروسازی، سومین صنعت مهم جهان به حساب می‌آید، این صنعت با توجه به اهمیت بسزایی که در افزایش درآمد و گردش مالی کشور دارد و از سوی دیگر شاخه‌های تخصصی همچون گردشگری سلامت، مذهبی، فرهنگی، ورزشی و غذایی توانایی این را دارد که در آینده‌ای نزدیک به صنعت نخست جهان تبدیل شود.
گردشگری سلامت محدود به یک حوزه خاص نیست، بلکه گردشگری سلامت را می‌توان از جنبه‌های مختلف بررسی و در سه دسته ورودی شامل مهاجرانی که از کشور زادگاه خود به یک کشور خارجی برای عمل جراحی و درمان بیماری سفر می‌کنند، دسته دوم برون مرزی که شامل افرادی است که برای درمان از کشور خود به دیگر کشورهای خارجی می‌روند و دسته سوم درون کشوری است که دربرگیرنده افرادی می‌شود که داخل کشور به منظور معالجه بیماری به دیگر نقاط داخلی و شهرهای کشورشان سفر می‌کنند.
از این حیث با توجه به توضیحات گفته شده خدمات گردشگری سلامت نیز به سه دسته گردشگری پزشکی، گردشگری طبیعت درمانی و گردشگری تندرستی تقسیم می‌شود.
سه بخش گردشگری سلامت، تندرستی و درمانی از جمله ظرفیت‌ها و توانمندی‌های ارزشمند و بی نظیر سیستان و بلوچستان است که می تواند زمینه ساز جذب توریست و رونق و توسعه منطقه شودگردشگری پزشکی شامل خدمات درمانی در حوزه قلب و مغز و زیبایی و کاشت مو و عمل بینی هست که به طور کلی با بخش‌های مهم و حیاتی بدن ارتباط دارد و رایج‌ترین و در عین حال حساس‌ترین زیر شاخه گردشگری سلامت مربوط به حوزه توریسم پزشکی است.
این سفرها معمولا به قصد درمان بیماری، عمل جراحی یا کنترل سلامت بیمار در کلینیک‌ها، مراکز درمانی و بیمارستان‌ها صورت می‌گیرد.
بسیاری از کشورهای توریستی دنیا که از خدمات گردشگری درمانی برخوردار هستند، برای افزایش کسب درآمد، این خدمات را به طور ویژه و گاه اختصاصی در اختیار گردشگران پزشکی قرار می‌دهند در این بین کشور ایران دارای پیشینه هزاران ساله در زمینه پزشکی است و از قدیم الایام پزشکان ایرانی به‌دلیل توانمندی بالا در علم پزشکی در سطح بین‌المللی شناخته شده هستند.
گردشگری سلامت و ارائه خدمات به بیماران خارجی این روزها به یکی از زیر مجموعه تخصصی صنعت گردشگری تبدیل شده به گونه‌ای که علاوه بر اشتغالزایی برای متخصصان کشور مقصد، درآمدزایی و ارزآوری بسیاری را برای هر منطقه به همراه دارد.
به گفته کارشناسان در این برهه از زمان که توسعه گردشگری درمانی مورد رقابت قرار گرفته کشورهایی می‌توانند موفق عمل کنند که راهبردی مشخص برای پاسخگویی به تقاضای بین المللی اتخاذ و خدمات متناسب با آن را عرضه کنند.
در این میان استان پهناور سیستان و بلوچستان با توجه به موقعیت جغرافیایی و قرار گرفتن در همسایگی کشورهای افغانستان، پاکستان، حوزه دریای عمان و وجود ظرفیت‌ها و زیرساخت‌های لازم از جمله دانشگاه‌های علوم پزشکی، بیمارستانهای متعدد، مرکز بزرگ چشم پزشکی و از همه مهمتر نیروهای متخصص و فوق تخصص آمادگی جذب توریست در سه بخش گردشگری سلامت را دارد و می‌تواند دروازه ورودی و خروجی مهمی برای این حوزه باشد.
وجود مرکز و بیمارستان مجهز و بزرگ چشم پزشکی زاهدان و جایگاه این مرکز از نظر درمان و تربیت نیروهای تخصصی و فوق تخصص در کشور و منطقه، دانشگاه‌ها و دانشکده‌های علوم پزشکی در زابل، زاهدان و ایرانشهر و چابهار ظرفیت‌های بسیار مهمی برای جذب گردشگر هستند، علاوه بر این حضور تمامی گروه‌های فوق تخصصی جدای از گروه چشم پزشکی در گروه‌های دیگر نظیر اطفال، دندانپزشکی و قلب نیز توانایی‌های شایسته‌ای دارد
گردشگری طبیعت درمانی
گردشگری درمانی یکی از زیر شاخه‌های گردشگری سلامت است، این خدمات طبیعی شامل چشمه‌های آب گرم، آفتاب درخشان، لجن درمانی، دریاچه نمک، ماساژ طبی، حمام گیاهی، محیط زیست زیبا و پاک و گل درمانی می شود.
کشور ایران به لطف طبیعت بی‌نظیر و بهره‌مندی از انواع مختلف منابع طبیعت درمانی، یکی از کشورهای برتر در حیطه گردشگری سلامت است.
در حال حاضر بیش از ۱۰۰۰ چشمه آب معدنی با خواص درمانی در ایران شناسایی شده که جدا از گردشگری درمانی به از جاذبه‌های طبیعی کشور به حساب می‌آیند.
گردشگری تندرستی
شامل خدمات تندرستی و غیر جراحی است، از جمله ماساژ درمانی، طب سوزنی، آب درمانی و استفاده از چشمه های آب سرد و گرم در کشورهای مقصد، که جنبه‌هایی از تفریح و سرگرمی را نیز شامل می‌شود.
این دسته از گردشگرها با هدف تجدید قوا، تقویت آرامش روحی، دوری از هرگونه دغدغه و تنش‌های زندگی بدون نظارت و مداخله پزشکی به سفر می‌روند.
از جاذبه‌های گردشگری تندرستی در ایران، اقامت در هتل‌ها و ویلاهای جنگلی (اقامت کردن در هتل‌های نزدیک به کویر، ساحلی و کوهستانی) است که بازدید از مناظر طبیعی و نقاط بکر، بدون شک تاثیر قابل‌توجهی در کسب آرامش مسافران گردشگری سلامت می‌شود.
کاشت حلزون شنوائی، فرصتی جدید برای گردشگری سلامت
معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی زاهدان با بیان این مطلب اظهارکرد: سیستان و بلوچستان از حیث گردشگری یکی از استان های دارای ظرفیت و مناسب به شمار می‌رود و در صورت سرمایه گذاری مناسب و اعمال مدیریت صحیح، امکان جذب تعداد کثیری از گردشگران حوزه سلامت در این استان وجود دارد.
علی خواجه در گفت وگو با خبرنگار ایرنا، خدمات تخصصی و فوق تخصصی در مراکز درمانی و تشخیصی را از جمله توانمندی های ویژه استان در حوزه سلامت عنوان کرد و گفت: در حال حاضر بیشتر افرادی که به عنوان گردشگر سلامت برای استفاده از خدمات ویژه این دانشگاه به زاهدان مسافرت می کنند از کشورهای افغانستان، پاکستان و عمان هستند.
وی بیان کرد: حوزه های تخصصی و فوق تخصصی چشم پزشکی، درمان ناباروری، درمان سرطان و اشعه درمانی، درمان سوختگی، پیوند کلیه، دندانپزشکی، جراحی‌های ترمیمی، بیماری های عفونی، خدمات دندانپزشکی، جراحی قلب باز، جراحی عروق، جراحی عمومی، جراحی زنان و زایمان، تشخیص‌های قبل از تولد تالاسمی و هموفیلی، بیشترین نیازهای درمانی گردشگران سلامت را تشکیل می دهند.
در حال حاضر بیشتر افرادی که به عنوان گردشگر سلامت برای استفاده از خدمات ویژه این دانشگاه به زاهدان مسافرت می کنند از کشورهای افغانستان، پاکستان و عمان هستند
معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی زاهدان تصریح کرد: نرخ خدمات درمانی ارائه شده به گردشگران خارجی تقریبا حدود ۲ برابر سایر بیماران است و در این شرایط جنگ اقتصادی و تحریم ها علاوه بر ارزآوری در حوزه سلامت، به چرخش مالی سایر حوزه های گردشگری همانند هتلداری، حمل و نقل و صنایع دستی نیز کمک خواهد کرد.
وی گفت: از جمله قابلیت های جدید و ویژه سیستان و بلوچستان در حوزه توریسم درمانی می توان به کاشت حلزون شنوائی و معرفی استان به عنوان سیزدهمین استان پیشگام در این عمل جراحی فوق تخصصی و پیشرفته اشاره کرد.
خواجه ادامه داد: در حال حاضر بیمارستان فوق تخصصی چشم پزشکی الزهرا در مرحله تمدید مجوز پذیرش گردشگری سلامت و بیمارستان علی ابن ابی طالب(ع) و بیمارستان دارالشفاء میرجاوه در مرحله اخذ مجوز از وزارت بهداشت برای پذیرش بیماران خارجی هستند.
وی با اشاره به اینکه شرکت‌ها حلقه واسط بین بیماران و مراکز درمانی هستند و خدمات درمانی و گردشگری را از مبدا تا مقصد به بیماران خارجی ارائه می دهند تصریح کرد: انتظار می رود شرکت‌های بیشتری از خود استان در این حوزه فعالیت کنند.
عزم و اراده میراث فرهنگی برای رونق گردشگری سلامت در سیستان و بلوچستان
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی سیستان و بلوچستان با بیان اینکه رونق گرفتن گردشگری سلامت عاملی مؤثر در رفع مشکلات اقتصادی است، بیان کرد: در حال حاضر فرصت‌های مناسبی برای توسعه گردشگری سلامت در استان به وجود آمده که می‌تواند به تبدیل شدن استان به عنوان یکی از مقاصد اصلی گردشگری سلامت منطقه کمک کند.
رضا گنجعلی در گفت وگو با خبرنگار ایرنا افزود: سیستان و بلوچستان به دلایل مختلفی از جمله موقعیت جغرافیایی، وجود اماکن تاریخی و مذهبی، جاذبه‌های گردشگری و توریستی و همچنین برخورداری از مراکز، امکانات و تجهیزات مجهز پزشکی، فعالیت پزشکان مجرب و حاذق، ظرفیت مطلوبی برای جذب گردشگر سلامت دارد.
وی با بیان اینکه به برکت نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران، امروز شاهد گسترش و توسعه چشمگیر زیرساخت‌های بهداشتی و درمانی در اقصی نقاط استان هستیم، ادامه داد: گردشگری سلامت در توسعه سیستان و بلوچستان بسیار مؤثر است و می‌تواند به شرایط اقتصادی استان کمک کند؛ چرا که هر گردشگر سلامتی که وارد استان می‌شود، چندین برابر ارزآوری ایجاد کرده و اشتغال رونق می‌گیرد.
این مقام مسوول با بیان اینکه سیستان و بلوچستان از حیث گردشگری یکی از استان‌های دارای ظرفیت و مناسب به شمار می‌رود، تأکید کرد: در حال حاضر بیشتر افرادی که به عنوان گردشگر سلامت برای استفاده از خدمات بهداشتی و درمانی مسافرت می‌کنند از کشورهای افغانستان، پاکستان و عمان بوده و هستند.
گردشگری سلامت در توسعه سیستان و بلوچستان بسیار مؤثر است و می‌تواند به شرایط اقتصادی استان کمک کند؛ چرا که هر گردشگر سلامتی که وارد استان می‌شود، چندین برابر ارزآوری ایجاد کرده و اشتغال رونق می‌گیردوی با بیان اینکه در حوزه گردشگری سلامت در ۲ بخش گردشگری توریسم درمان و گردشگری سلامت برنامه‌هایی در دستور کار این معاونت قرار دارد، گفت: سیستان و بلوچستان قطب چشم‌پزشکی جنوب شرق محسوب می‌شود از این حیث با توجه به اینکه درمان نقطه عطفی در سیستان و بلوچستان است، در این زمینه بیمارستان چشم پزشکی الزهرا (س) پذیرای تعداد زیادی از بیماران از سراسر ایران و کشورهای همسایه است.
گنجعلی تصریح کرد: در حوزه چابهار نیز شهروندان پاکستانی می‌تواند از طریق مرز ریمدان در شهرستان دشتیاری، در حوزه زاهدان نیز افراد می توانند از زیرساخت شهرستان میرجاوه، و یا بیماران افغانی از طریق شهرستان‌های هیرمند و زهک برای درمان خود از پتانسیل‌های موجود در این زمینه بهره‌مند شوند.
وی بیان کرد: یکی دیگر از اقدامات در این زمینه جذب سرمایه‌گذار بخش خصوصی برای ایجاد منسجم مجتمع‌های درمانی، اقامتی، پذیرایی و تجاری است که در این صورت نیاز نیست گردشگر برای رفع نیاز خود به خارج از این مراکز مراجعه کند.
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی سیستان و بلوچستان اظهار کرد: در زمینه گردشگری سلامت این خطه ظرفیت‌های بی‌نظیری دارد که دربرگیرنده آب درمانی، گل درمانی و ماسه درمانی است، به طور نمونه می‌توان با فعال کردن کویر لوت اقدام به برندسازی ماسه درمانی کرد، از پدیده گل‌فشان‌ها نیز می‌توان به گل درمانی از منطقه پیرگل در شهرستان خاش و بندر تنگ در شهرستان چابهار بهره‌مند شد و یا از چشمه های آب گرم در شهرستان های ایرانشهر، بزمان، دلگان و سراوان و چشمه آب ترش نصرت آباد در زمینه آب درمانی برای بهبود سلامتی استفاده کرد.