به گزارش خبرنگار کتاب ایرنا، مساله ادغام اتحادیه‌های صنفی صنعت چاپ در هفته‌ها و ماه‌های اخیر به یکی از موضوعات داغ و خبرساز در رسانه‌ها تبدیل شده و موافقان معتقدند تلفیق سه اتحادیه چاپخانه‌داران، لیتوگرافان و صحافان تهران می‌تواند در اتخاذ سیاست‌ها و پیگیری مطالبات مشترک اصناف زیرمجموعه، نقش بسزایی داشته باشد. از طرفی، بازماندن برخی اصناف از کرسی‌های هیات مدیره اتحادیه مدغم، از انتقاداتی‌ست که به ایده ادغام وارد می‌شود.
در این راستا، بابک عابدین رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان صنعت چاپ و بسته‌بندی ایران و مدیرعامل مجتمع ۶۰ ساله «چاپ صفا» در گفت‌وگو با خبرنگار کتاب ایرنا ضمن تایید مزایای بالقوه ادغام اتحادیه‌ها، بر ضرورت توجه به آسیب‌ها و چالش‌های این تصمیم تاکید دارد.
او که سابقه حضور در هیأت مدیره اتحادیه صنف چاپخانه‌داران، شرکت تعاونی و کسب بیشترین آراء در انتخابات گذشته اتحادیه تهران را نیز در پیشینه‌ی خود دارد، معتقد است؛ تا وقتی تبعات ادغام برای فعالان این صنعت شفاف‌سازی نشود، باید از هرگونه فرافکنی و شعارهای بدون پشتوانه پرهیز کرد.
با توجه به پیشینه فعالیت‌های حرفه‌ای و صنفی در گذشته و حال، نظر شما در مورد ادغام تشکل‌های صنفی چاپ تهران چیست؟
عابدین: در ابتدا باید اشاره کنم که ماموریت یک تشکل صنفی، از اهداف و برنامه‌های اصلی آن نشأت می‌گیرد. این ماموریت شامل ترویج دانش و تبادل اطلاعات در زمینه تخصصی، حمایت از اعضا و توسعه حرفه‌ای آنها، شبکه‌سازی بین اعضا، شناسایی فرصت‌ها، تهدیدها و ارائه آنها به اعضا، ارتقاء استانداردهای صنعتی، ترویج تحقیقات و توسعه در زمینه‌های مرتبط و... است. همچنین تشکل صنفی به عنوان یک مرجع اساسی برای انجام فعالیت‌ها، اتخاذ تصمیمات، و جلب عضویت جدید عمل می‌کند، اما مهم‌ترین رسالت آن، محافظت از منافع اعضا در مقابل تهدیدهای اقتصادی و اجتماعی است.
وی افزود: بنابراین مساله ادغام اتحادیه‌ها، باید به‌طور دقیق آسیب‌شناسی و کارشناسی شود؛ چراکه هرگونه مواجهه احساسی و تصمیم‌گیری غیرکارشناسی در این زمینه، منجر به آسیب‌های غیرقابل تصوری خواهد شد. اما برخی از چهره‌های فعال در این صنعت، معتقدند اتحادیه‌ها باید در ادغام تعجیل کنند.
همانطور که گفتم، تعجیل در این مساله اساسی می‌تواند خسارت‌های زیادی را به بار بیاورد. به نظر من همکاران و فعالان صنفی باید پیش از اتخاذ چنین تصمیمی، به سوالات متعددی پاسخ دهند:
ادغام اتحادیه‌های صنفی با تخصص‌ها و فرایندهای کاملا متفاوت، چه منافعی برای چاپخانه‌داران دارد؟ آیا چاپخانه‌داران باید با دست خود محیط اقتصادی و سرمایه خود را در اختیار رقبای جدید قرار دهند؟
با توجه به سابقه معضلاتی چون رشد غیرکارشناسی و گسترش صدور مجوزهای چاپ، اشباع شدن بازار با افراد غیرمتخصص و سرمایه‌گذرای‌های کارشناسی‌نشده، افزایش عرضه و رقابت‌های ناسالم و قیمت‌گذاری‌های نادرست دستمزد چاپ چه تبعاتی در بازار چاپ به همراه خواهد داشت؟
آیا اتحادیه چاپخانه‌داران تهران تاکنون توانسته کلیه مشکلات اعضا خود را رفع کند؟
چه تصوری از رفع مشکلات تخصصی چاپخانه‌داران با افزوده شدن حدود ۱۵۰۰ واحد اقتصادی مضاعف با انتظارات متفاوت وجود خواهد داشت؟
آیا ادغام گسترده اتحادیه‌ها، تهدیدی برای فقدان یا کاهش تعداد نمایندگان چاپخانه‌دار در هیئت مدیره اتحادیه مدغم، به‌شمار نمی‌آید؟
در صورت ادغام و عدم حضور نماینده‌ای از چاپخانه‌داران، هیئت مدیره منتخب چه شناختی از مشکلات و موانع محیط کسب‌وکار چاپخانه‌داران خواهد داشت؟
آیا درحال حاضر، اتفاق نظر کامل در صنف چاپخانه‌دار وجود دارد که آماده جذب حدود ۱۵۰۰ نظر جدید و متفاوت باشد؟
ادغام چه تاثیری بر روند پیش روی آموزش‌های تخصصی چاپ خواهد داشت؟
ادغام اتحادیه‌ها الزاما قانونی نیست
برخی ادغام اتحادیه‌ها را تکلیف قانونی خوانده‌اند. آیا اینگونه است؟
عابدین: مشخص نیست از کدام «قانون» یا مستندات قانونی که اتحادیه‌های صنفی تخصصی را ملزم به ادغام کند، صحبت می‌شود. مطابق با قانون نظام صنفی کشور -بند الف از ماده ۴۹- وظیفه و اختیار ادغام اتحادیه‌ها (و یا تقسیم آنها به چند اتحادیه) به کمیسیون نظارت سپرده شده است.
همچنین در تبصره ۳ از ماده ۲۱ این قانون آمده است: «کمیسیون نظارت هر شهرستان موظف است ظرف سه ماه از تاریخ تصویب این قانون نسبت به ادغام اتحادیه‌هایی که تعداد واحدهای صنفی تحت پوشش آنها کمتر از نصاب‌های تعیین شده است، اقدام کند» و طبق تبصره ۲ همین ماده، حد نصاب تشکیل و فعالیت اتحادیه در تهران ۳۰۰ واحد است. بنابراین به لحاظ حد نصاب و چه از نظر مالی، الزام قانونی برای ادغام سه اتحادیه چاپی تهران وجود ندارد.
درصورتی که اتحادیه‌های مذکور در این رابطه، به اشتراک نظر برسند، ادغام چه ملاحظات و سازوکارهایی را می‌طلبد؟
عابدین: ابهامات متعددی در زمینه زیرساخت‌ها و شرایط ادغام وجود دارد که باید کارشناسی شوند، اما آنچه مسلم است، منافع اقتصادی حاصل از ادغام، می‌بایست به صورت شفاف به چاپخانه‌داران معرفی و ارائه شود. تا وقتی این شفافیت و آگاهی ایجاد نشود، باید از هرگونه فرافکنی و شعارهای بدون پشتوانه پرهیز شود. چنانکه اشاره شد، مشکلات افزایش عرضه، رقابت ناسالم و کاهش ارزش جواز برای چاپخانه‌داران در گذشته تجربه شده و اهالی صنف از خسارات چشمگیر آن مطلع‌اند.
بنابراین آینده چاپخانه‌داران و سرمایه آنها نباید در معرض سعی و خطا و تصمیمات نادرست و غیرکارشناسی قرار گیرد! ضمنا اگرچه مزایای بالقوه‌ای برای ادغام وجود دارد، اما نباید فراموش کنیم وجود اتحادیه‌ها و تشکل‌های صنفی تخصص، مزایا و ظرفیت‌های استفاده نشده متعددی دارد که می‌توان با بالفعل کردن آنها به ارتقا صنعت چاپ و بسته‌بندی کمک کرد.
مزیت‌های حفظ استقلال صنعت چاپ
وجود تشکل‌های صنفی تخصصی، چه مزایا و ظرفیت‌هایی دارد؟
عابدین: حفظ استقلال و تخصصی بودن، به تشکل‌ها اجازه می‌دهد تا چابک و پاسخگو باشند، با منافع اعضا و دینامیک‌های منحصربه‌فرد زمینه‌فعالیت خود هماهنگ شوند و راهکارهای شخصی‌سازی‌شده برای اعضایشان ارائه دهند. در مجموع؛ مستقل، خاص و حرفه‌ای نگه‌داشتن تشکل‌های صنعت چاپ با توجه به مأموریت و چشم‌انداز آنها می‌تواند چندین مزیت داشته باشد:
تخصص: هر تشکل می‌تواند به طور اختصاصی بر نیازها، چالش‌ها و فرصت‌های منحصربه‌فرد در بخش خاص خود در صنعت چاپ تمرکز کند. این رویکرد به آنها اجازه می‌دهد تا با راه‌حل‌های تخصصی و حرفه‌ای فعالیت اعضای خود را توسعه دهند.
پشتیبانی ویژه: تشکل‌های مستقل می‌توانند پشتیبانی، منابع و حمایت‌های شخصی‌سازی‌شده و ویژه‌ای را ارائه دهند که مستقیماً با علایق و اهداف اعضای خود هماهنگ باشد. این رویکرد مناسب می‌تواند در پرداختن به مسائل خاص صنعت موثرتر باشد.
تعامل با اعضا: تشکل‌هایی که مشخص و مستقل می‌مانند، اغلب اعضای متعهدتر و مسئولیت‌پذیرتری دارند که علاقه زیادی به جایگاه خود دارند. این ظرفیت می‌تواند منجر به یک جامعه فعال‌تر و منسجم‌تر شود.
همسویی ماموریت: حفظ استقلال تضمین می‌کند که ماموریت و چشم‌انداز تشکل با نیازها و آرمان‌های اعضای خود همسو باشد. ادغام می تواند تمرکز ماموریت را کمرنگ کند.
تنوع صنعت: صنعت چاپ طیف وسیعی از فرآیندها و کاربردها را در بر می‌گیرد. حفظ تشکل‌های مجزا باعث ایجاد تنوع در صنعت، رشد چندگانه، پرورش نوآوری و ترویج تمایز در قابلیت‌ها می‌شود.
پاسخگویی به بازار: تشکل‌های مستقل معمولاً انعطاف‌پذیرتر هستند و می‌توانند سریع‌تر به تغییرات، چالش‌ها در محیط کاری و شرایط اقتصادی خاص بخش مربوطه در صنعت چاپ واکنش نشان دهند و استراتژی‌ها و خدمات را در صورت نیاز تطبیق دهند. ادغام ممکن است این انعطاف‌پذیری را کاهش دهد.
هویت صنعت: هر بخش از صنعت چاپ هویت و ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود را دارد. تشکل‌های مستقل به حفظ و تجلیل از این تنوع کمک می کنند.
کاهش بوراکرسی و رسیدگی سریع‌تر به مطالبات: مطالبات اعضا تشکل‌های مستقل و تخصصی در کوتاه‌ترین محدوده زمانی به اطلاع نمایندگان آنها رسیده و در انتظار مطالبات بخش‌های دیگر و نامه‌نگاری بیهوده نخواهد ماند.
سرمایه‌گذرای هدفمند: استقلال و تمرکز تشکل بر اعضا خاص خود امکان تحقیق و توسعه و ارائه پیشنهادات کارشناسی‌شده برای سرمایه‌گذرای هدفمند را در آن بخش افزایش می‌دهد.
آموزش تخصصی و متمرکز: نیاز اعضا به موارد آموزشی در یک تشکل چابک و تخصصی سریع‌تر قابل شناسایی، برنامه‌ریزی و اجرا خواهند بود.
باید هویت و اصالت اتحادیه چاپخانه‌داران حفظ شود
نهایتا به‌عنوان یکی از اعضای قدیمی خانواده چاپ، برای اتحادیه چاپخانه‌داران چه سیاست و رویکردی را مصلحت می‌دانید؟
تقریبا ۷۷ سال از تاسیس و فعالیت اتحادیه چاپخانه‌داران که در نوع خود، کم‌نظیر است، می‌گذرد. بنابراین معتقدم باید هویت و اصالت این اتحادیه ارزشمند که میراث پدران و بزرگان این صنعت است، حفظ شود؛ زیرا ادغام شدنش با اتحادیه‌های دیگر، آن را از مسیر تخصصی‌تر شدن خارج می‌کند و همانطور که گفتم، چالش‌های مختلفی را به همراه خواهد داشت. من نمی‌گویم صنف چاپخانه‌داران از سایر اصناف بهتر یا برترند؛ اما ادغام برای چاپخانه‌داران، منافعی ندارد.
می‌دانید که سالیان سال است که بسیاری از چاپخانه‌ها در مجموعه‌ی خود صاحب لیتوگرافی و صحافی نیز بوده‌اند و در این شرایط، این نگرانی که ممکن است چاپخانه‌داران در هیت مدیره‌ی اتحادیه بعد از ادغام، نماینده‌ای نداشته باشند، دلیل موجهی برای ادغام باقی نمی‌گذارد.