به گزارش خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا، پنجمین آیین اعطای جایزه مصطفی (ص) که از پنجشنبه گذشته و با ورود مهمانان خارجی شروع و روز جمعه به شکل رسمی با حضور رئیس‌جمهور در مراسمی در سالن همایش‌های بین‌المللی در اصفهان آغاز شد، عصر چهارشنبه ۱۲ مهر با خروج مهمانان خارجی از شهر اصفهان به پایان رسید و دفتر این دوره نیز بسته شد.
جایزه‌ای که با تصویب اساسنامه از سال ۱۳۹۱ کار خود را آغاز کرد و از سال ۱۳۹۴ به شکل رسمی و هر دو سال یکبار برگزار شده و ۱۴ دانشمند مطرح را به عنوان برگزیده شناخته و تجلیل کرده است.
بهمن ۱۴۰۰ فراخوان، مهر ۱۴۰۲ برگزاری جایزه
بر اساس اطلاعات دبیرخانه روند برگزاری این دوره از بهمن ۱۴۰۰ و با اعلام فراخوان آغاز و بعد از دریافت آثار به طور کلی ۲ هزار و ۶۱۳ پرونده از ۱۱۰ کشور تشکیل شد. همچنین در این روند ۴۷۰ پرونده در حوزه علم و فناوری اطلاعات و ارتباطات (۲۶۶ دانشمند مقیم و ۲۰۴ دانشمند غیرمقیم) و ۶۴۰ پرونده در حوزه علم و فناوری زیستی و پزشکی (۱۷۸ دانشمند مقیم و ۴۶۲ دانشمند غیرمقیم) تشکیل شد. افزون بر این هزار و ۵۰۳ پرونده در حوزه علم و فناوری نانو و علوم پایه و مهندسی (۸۴۶ دانشمند مقیم و ۶۵۷ دانشمند غیرمقیم) در دبیرخانه بررسی شد.
در غربالگری اولیه پرونده‌ها توسط گروه‌های علمی جایزه ۲۰۶ پرونده برای ورود به مرحله دوم و بعد از ارزیابی پرونده‌های منتخب توسط گروه‌های علمی جایزه، ۴۸ پرونده برای ورود به مرحله بعد انتخاب شد.
در ادامه پرونده‌های منتخب توسط دانشمندان برجسته جهان در حوزه اثر هر یک از نامزدها، با دریافت نظر ۲۰۲ داور بین‌المللی در مورد ۴۸ پرونده منتخب داوری شد. همچنین در پی داوری نهایی پرونده‌های منتخب توسط گروه‌های علمی جایزه ۱۴ نامزد برتر به کارگروه علمی جایزه معرفی شدند که از این تعداد با جمع‌بندی نامزدهای برتر توسط کارگروه علمی جایزه ۹ نامزد برتر توسط کارگروه علمی به شورای سیاست‌گذاری جایزه معرفی شد. در انتخاب نهایی برگزیدگان توسط شورای سیاست‌گذاری جایزه ۳ نفر برگزیده مقیم و ۲ نفر برگزیده غیرمقیم به عنوان برگزیدگان این دوره جایزه انتخاب شدند.
پروفسور احمد حسن متولد ۱۳۵۵ در مصر، استاد دانشگاه کویینز کانادا با اثر کاوش مخازن نرم‌افزاری (MSR) در حوزه علم و فناوری اطلاعات و ارتباطات و پروفسور امید فرخ زاد متولد ۱۳۴۷ در ایران با طرح داروهای نوین بر پایه نانو ذرات پلیمری در حوزه علم و فناوری زیستی و پزشکی در این دوره از اعطای جایزه مصطفی (ص) برگزیده شدند.
همچنین پروفسور سامیا خوری متولد ۱۳۳۷ از لبنان، پروفسور مورات اویسال متولد ۱۳۵۲ از ترکیه و ساکن ابوظبی و پروفسور احمد فوزی اسماعیل متولد ۱۳۴۴ از مالزی سه دانشمند برگزیده مقیم کشورهای اسلامی هستند که جایزه مصطفی(ص) را دریافت می کنند.
بعد از معرفی برگزیدگان مرحله سخت برگزاری آیین اعطای جایزه فرا رسید که امسال بر اساس توافق با مسئولان شهر اصفهان در این شهر برگزار شد و شماری از مهمانان خارجی از ابتدا تا انتها یعنی از ششم تا دوازدهم مهر در اصفهان بودند و تعداد اندکی وارد تهران شدند و بعد از یک روز حضور در نشست‌های استپ از روز یکشنبه (هشتم مهر) به اصفهان رسیدند.
آنها ضمن حضور در نشست‌های استپ در دانشگاه اصفهان، دانشگاه صنعتی و دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در مراسم اختتامیه، جلسه‌های مشورتی بنیاد و جایزه مصطفی (ص) هم شرکت کردند و در نهایت یک روز را هم به تور علمی و سیاحت در شهر اصفهان گذراندند که به نوعی نه فقط شهر که یک شهرموزه است.
افتتاحیه، افتتاح شد
در حالیکه جایزه مصطفی (ص) در دوره‌های قبل بدون آیین افتتاحیه و فقط با برگزاری آیین اختتامیه یا اعطای جوایز برگزار شده بود، این بار برگزارکنندگان از فرصت حضور رئیس جمهور در اصفهان جمعه (۷ مهر) استفاده کرده و مراسم افتتاحیه را در سالن همایش‌های بین‌المللی این شهر برگزار کردند.
آیت‌الله سیدابراهیم رئیسی در سفری یک‌روزه از اول وقت روز جمعه در اصفهان بود تا از چند طرح از جمله مرحله نخست طرح انتقال آب از دریای عمان به اصفهان بازدید کرده و عملیات اجرای مرجله دوم این طرح بزرگ آبی را افتتاح کند.
وی شامگاه جمعه در مراسم افتتاحیه جایزه مصطفی (ص) حاضر شد و در سخنانی دو پیشنهاد به جایزه داد و گفت: پیشنهاد اولم به این نشست با حضور فرهیختگان جهان اسلام آن است که این نشست های علمی را محترم شمرده و غنا ببخشیم. طوری که اولا جایزه مصطفی (ص) شامل همه علوم و فنون شود و فقط برای علوم پایه و مهندسی نباشد و علوم انسانی هم مشمول جایزه شود.
رییس‌جمهور تاکید کرد: پیشنهاد دیگر آن است که در نشست‌های علمی با حضور اندیشمندان برای رنج‌های امروز بشریت راهکاری اندیشیده و راه‌های نو پیشنهاد و یافته شود. امروز زمینه برای پذیرش بین ملت ها مراکز علمی و پژوهشی فراهم شده و مسلمانان در سراسر عالم هویت اسلامی خود را باز یافتند. پیشنهادات برای حل مشکلات از طرف فرهیختگان می تواند راهگشا باشد. نتیجه تحقیقات دانشمندان فقط در کتابخانه یا میدان نباشد، بلکه در زندگی انسان معاصر راهگشا باشد.
استپ نهم و دانشجویان تشنه علم و افزایش همکاری‌ها
یکی از برنامه‌های بنیاد علم و فناوری مصطفی (ص)، نشست تبادل تجربیات علم و فناوری یا به اختصار استپ (STEP) است که تاکنون هشت دوره از آن برگزار شده بود و دوره نهم همزمان با آیین اعطای پنجمین دور جایزه مصطفی (ص) برگزار شد.
این دوره از نشست‌های استپ بیشتر در شهرک اصفهان و مراکز علمی و تحقیقاتی این شهر برنامه‌ریزی شده بود. البته دانشگاه صنعتی شریف تهران نیز در روز شنبه میزبان دو برگزیده این دوره یعنی احمد حسن و مورات اویسال بودند که با حضور در ساختمان ریاست دانشگاه با رییس این دانشگاه و برخی از مدیران و اعضای هیات علمی، دیدار و گفت‌وگو کردند.
آنها در ادامه با حضور در دانشکده مهندسی کامپیوتر و ارائه سخنرانی برای جمعی از اعضای هیات علمی دانشکده‌های مهندسی کامپیوتر و برق دانشگاه، به ارائه فعالیت‌های تحقیقاتی خود پرداختند.
امید فرخ زاد نیز به دانشگاه علوم پزشکی تهران رفت و پیرامون موضوع سیستم‌های دارورسانی هدف‌مند نانو و بیولوژیک از کلینیکال تا تجاری‌سازی" سخنرانی کرد.
استاد دانشگاه هاروارد گفت: پروژه‌ای که در تلاش برای تکمیل آن هستیم، ساخت نانوذراتی حامل داروی چندمنظوره‌ای است که می‌تواند سلول‌های سرطانی را شناسایی و داروهای ضدسرطان را به سلول‌ها تزریق کرده و گزارشی از عملکرد خود و یا موقعیت سلول سرطانی به پزشک ارائه کند، این ذرات نانومتری می‌توانند گزارش خود را با عملکردی مشابه روشن‌شدن یک چراغ ارائه کنند و آن را به اطلاع پزشک برسانند.
وی ادامه داد: این ابداع تا کنون توانسته است استفاده‌های متفاوت از فناوری نانوذرات چندمنظوره و کاربردهای متعدد آن را نشان داده و دیدگاه بسیاری را نسبت به این تکنولوژی تغییر دهد.
دیدار از پارک علمی و فناوری پردیس و آشنایی با ظرفیت‌های این پارک و گفت‌وگو با شرکت‌های دانش‌بنیان مستقر در آن نیز از دیگر برنامه‌های برگزیده‌ها در تهران بود.
شهرک علمی تحقیقاتی اصفهان نیز روز شنبه میزبان چند نشست استپ بود، همچنین نشستی در موسسه رویان اصفهان برگزار شد.
رییس کمیته دایمی همکاری علم و فناوری سازمان همکاری اسلامی (کامستک) و برگزیده دوره چهارم جایزه مصطفی (ص) در اولین نشست شهرک علمی تحقیقاتی اصفهان با تاکید بر افزایش همکاری های کشورهای اسلامی در حوزه دانش گفت: نقش زنان کشورهای اسلامی در توسعه علم باید گسترش یابد.
محمد اقبال چودری در اولین نشست از نهمین دوره استپ (تبادل علم و فناوری) به عنوان سخنران کلیدی به نقش علم در بهبود زندگی بشر پرداخت و گزارشی از وضعیت کلی کشورهای مسلمان ارائه داد و خواستار افزایش همکاری ها شد.
یکشنبه هم روز دانشگاه‌ها بود و هر سه دانشگاه اصفهان، صنعتی و علوم پزشکی اصفهان میزبان چندین نشست بودند. پروفسور احمد حسن به دانشکده فنی و مهندسی دانشگاه اصفهان رفت، فرخ‌زاد در دانشگاه علوم پزشکی سخنرانی کرد و احمد فوزی هم به دانشکده فنی و مهندسی رفت.
دستاورد این نشست‌ها برای دانشگاه‌های اصفهان قابل توجه بود و هفت تفاهمنامه همکاری بین دانشمندان جهان اسلام با شبکه پژوهش‌های بین رشته ای سلامت استان اصفهان و هفت سند همکاری بین دانشگاه اصفهان با چهار دانشگاه مطرح جهان اسلام امضا شد.
روز دوم از نشست‌های استپ یعنی یکشنبه نیز روز دانشگاه‌ها بود و دانشگاه اصفهان، دانشگاه صنعتی و دانشگاه علوم پزشکی این شهر میزبان نشست‌های مختلفی بودند. احمد حسن و احمد فوزی اسماعیل به دانشکده فنی و مهندسی رفتند و امید فرخ‌زاد و سامیه خوری نیز در دانشکده علوم پزشکی سخنرانی کرد. استقبال دانشجویان از این نشست‌ها قابل توجه بود طوری که معمولا در سالن‌ها جایی برای نشستن نبود.
دوشنبه هم تقریبا شلوغ‌ترین روز برای شرکت‌کنندگان در این دوره از جایزه و البته خبرنگاران بود، نشستی صبح در هتل عباسی اصفهان با حضور همه برگزیدگان برگزار شد که طی آن در مورد دستاوردهای خود توضیح دادند، در ادامه نشست جلسه مشورتی بنیاد و جلسه مشورتی جایزه نیز با حضور همه برگزیدگان، همچنین مدیر بنیاد علم و فناوری مصطفی (ص)، معاون علمی، فناوری و دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری، رئیس کارگروه علمی پنجمین دور جایزه و رئیس کامستک برگزار شد و دکتر جمیله علم‌الهدی نیز اواسط این نشست به برگزارکنندگان پیوست.
گزارشی از جلسات و سخنان دکتر علم‌الهدی را اینجا و اینجا بخوانید.
با پایان یافتن این جلسات، مهمانان خود را برای برگزاری آیین اختتامیه حاضر کردند که از ساعت ۱۹ در محل کاخ‌موزه چهلستون برگزار شد و طی آن مهم‌ترین لحظات این دوره جایزه رقم خورد.
گزارشی از آیین اختتامیه را اینجا بخوانید.
جایزه‌ای که به دانشمندان جوان تقدیم شد
امید فرخ‌زاد برگزیده ایرانی پنجمین دور جایزه مصطفی (ص) که از نوجوانی ایران را ترک کرده و استاد دانشگاه هاروارد است، از ابتدای ورود به ایران و شرکت در نشست‌های مختلف به دلیل ایرانی بودن ستاره این دوره از نشست‌ها بود و توجه رسانه‌های مختلف و استادان را به خود جلب می‌کرد. او در شب اختتامیه جایزه معنوی خود را به پدرش اهدا کرد و بخش مادی را برای تاسیس جایزه‌ای جدید برای دانشمندان جوان تخصیص داد.
احمد حسن نیز دریافت این جایزه را باعث افتخار دانست، جایزه‌ای که نه‌تنها بالاترین سطوح و مدارج موفقیت‌های علمی را ارج می‌نهد، بلکه از آرمانی اصیل، متعالی و ستودنی حمایت می‌کند.
مورات اویسال نیز گفت: جایزه مصطفی (ص) محمل منحصر به فردی را برای بازشناسی دانشمندان کشورهای مسلمان فراهم ساخته است. دریافت این جایزه برای من صرفاً یک رویداد مهم و نقطه عطف شخصی نیست، بلکه منبع الهام و انگیزه برای ادامه تحقیقاتم با از خودگذشتگی و تعهد مضاعف است.
احمد فوزی نیز با اشاره به میراث دانشمندان مسلمان عصر شکوفایی تمدن اسلامی که از سده هشتم تا سیزدهم میلادی را در بر می‌گیرد، گفت: این دوران تاثیر ماندگاری بر بسیاری از عرصه‌های علم و دانش از جمله طب، فلسفه، ریاضیات و نجوم تا الهیات و ادبیات بر جای گذاشته است. ابن سینا و سایر دانشمندان و شخصیت‌های بلندآوازه در عصر مشارکت‌های فکری الگو و سرمشق هستند.
سامیه خوری نیز به شاگردان و کارآموزان خود توصیه کرد اهداف‌شان را مشخص کرده و در مسیر دستیابی به آنها ثابت‌قدم باشند؛ بی‌تردید در این راه با دشواری‌ها و شکست‌هایی روبه‌رو می‌شوند، اما برای رسیدن به موفقیت باید انعطاف‌پذیر باشند.