به گزارش گروه جامعه ایرنا ،در ایران در سال ۱۳۷۲ در جلسه ای با حضور نمایندگان کانون پرورش، وزارت آموزش و پرورش ۸ اکتبر ( ۱۶ مهر ماه) به عنوان روز ملی کودک در نظر گرفته شد که این تصمیم ازسوی سازمان یونیسف نیز به رسمیت شناخته شد.
اگر چه در این روز برای کودکان جشن گرفته می شود اما فقط این روز در جشن گرفتن خلاصه نمی شود بلکه این روز فرصتی است تا جایگاه کودک در خانواده و جامعه یادآوری شده و زمینه ای برای زیست آرام برای آنها به دور از خشونت و تبعیض فراهم شود.
روز کودک نباید فقط یک تاریخ و یک یادبود باشد که بیاید و برود بی آنکه اثری داشته باشد، باید روزی باشد برای یادآوری جایگاه آینده سازان معصوم و گاه بی پناه، روزی باشد که همه افراد در هرجایگاهی به خودش یادآوری کند اگر بخواهیم دنیایی بهتر داشته باشیم، امروز باید کودکان را دریابیم تا فردایی آباد و بی دغدغه داشته باشیم.
بیاییم، امروز فرصت ها را دریابیم ،کودکان فرصت های امروز ما هستند تا قبل از اینکه این نیروی انسانی تبدیل به تهدیدی شود، آنها را برای روزگار خودش تربیت کنیم و برای آینده شان برنامه ریزی درست داشته باشیم و نگذاریم خشونت ،تبعیض،سوء استفاده از آنها به عنوان نیروی کار ،جنگ و حوادث طبیعی ، اشتباه والدین و... از آنها قربانی هایی بسازد که کمتر قابل برگشت به جامعه باشند.
روز کودک روزی است که حقوق کودک را به ما یادآوری می کندو در همه کشورها روزی را به عنوان روز کودک در نظر می گیرند، روز ملی کودک در کشور ما ۱۶ مهر است، روزی که به صورت کلی فرصتی برای ایجاد تغییر و آگاهی در سطح جامعه است. این روز فرصتی است که حقوق کودکان را به خود یادآوری کنیم، آن ها را درک کنیم و برای کودکان معصومی که رنج و خشونت های زیادی را تحمل می کنند چاره ای بیندیشیم.
پیمان نامه حقوق کودک یک کنوانسیون بین المللی است که حقوق سیاسی، اجتماعی، مدنی، اقتصادی کودکان را بیان می کند. کشورهایی که این عهد نامه را امضا کرده اند باید این حقوق را رعایت کرده و به شکایات های مربوط به آن رسیدگی کنند. سازمان ملل متحد این کنوانسیون را در ۲۰ نوامبر ۱۹۸۹ پذیرفت و این پیمان نامه از سی روز بعد اجرا شد.
یونیسف تنها سازمانی است که به طور مشخص در کنواسیون حقوق کودک به عنوان مشاور ذکر شده است. این کنواسیون به یونیسف راهنمای های لازم در زمینه های مهم را ارائه می دهد. یونیسف علاوه بر تمرکز بر رشد کودکان باید وضعیت همه کودکان را در نظر بگیرد و دائم محیط اجتماعی و اقتصادی آن را مورد بررسی قرار دهد.
در متن پیمان نامه حقوق کودک،به هر فرد کمتر از ۱۸ سال ( بر اساس ماده یک پیمان نامه ) کودک گفته می شود.در مقدمه کنوانسیون حقوق کودک آمده «کودک باید در فضایی سرشار از خوشبختی، محبت و تفاهم بزرگ شود» .
عدم تبعیض به این معنا که همه کودکان حقوق یکسانی دارند. تمام کودکان باید بدون توجه به نژاد، قومیت، ملیت و گرایش جنسی دسترسی یکسان به آموزش داشته باشند، همه کودکان حق دارند نظرات و عقاید خود را آزادانه بیان کنند و دیدگاه کودکان باید در همه امور مربوط به آنها باید در نظر گرفته شود ،در هر تصمیم گیری در مورد کودکان باید صلاحدید و منافع کودکان بیشتر از مسائل دیگر در مرکز توجه قرار داشته باشد و کودکان حق حیات و رشد دارند و باید به تمام امکانات نظیر آموزش برای آن ها فراهم باشداز اصول پایه ای این کنوانسیون است.
«کودکی بهتر، زندگی بهتر» شعار هفته ملی کودک ۱۴۰۲
روز و هفته ملی کودک(۱۵ تا ۲۱ مهر ۱۴۰۲) از مهمترین مناسبت‌هایی است که همه ساله در کشورهای مختلف به منظور توجه به حقوق کودکان و برنامه‌ریزی برای بهبود شرایط زندگی آنان برگزار می‌شود، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان هفته ملی کودک را با شعار «کودکی بهتر، زندگی بهتر» برگزار می‌کند.
در این هفته، اقدام‌هایی از سوی دولت، سازمان‌ها و نهادهای مرتبط انجام می‌شود تا مسائل مربوط به کودکان مورد توجه قرار گیرد. برنامه‌هایی نظیر نشست‌ها، کنفرانس‌ها، نمایشگاه‌ها و فعالیت‌های آموزشی برگزار می‌شود تا آگاهی‌افزایی درباره حقوق کودکان به وجود آید و توجه بیشتری به مسائل آنان معطوف شده و راهکارهایی برای حفاظت از حقوق آنان ارائه شود.
بر همین اساس کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان با همکاری مرجع ملی کنوانسیون حقوق کودک شیوه‌نامه هفته ملی کودک را به منظور هم‌افزایی تمامی نهادها و سازمان‌های فعال در حوزه کودکان و برگزاری هر چه بهتر هفته ملی کودک منتشر کرده است.
در این شیوه‌نامه جلب توجه افکار عمومی نسبت به اهمیت دوران کودکی، ویژگی‌ها، نیازها و خواسته‌های کودکان امروز هدف کلی عنوان شده است و هم‌گرایی و هم‌افزایی فعالیت‌های دستگاه‌ها و نهادهای متولی کودک در حیطه وظایف و تکالیف سازمان سراسر کشور، ارتقای سطح دانش و آگاهی فعالان حوزه کودک به ویژه «کارشناسان و مربیان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان»، معطوف کردن توجه مسئولان و جامعه به مسایل و نیازهای قشر کودک به ویژه کودکان با نیازهای ویژه، معرفی کانون و ظرفیت‌های آن به جامعه به ویژه «خانواده‌ها و اولیای تربیتی»، آگاهی‌رسانی در خصوص تکالیف و حقوق کودک، فرهنگسازی در زمینه ایجاد امکان مشارکت کودکان، ایجاد زمینه امکان دسترسی برابر کودکان به خدمات و امکانات رفاهی، تفریحی و آموزشی و معرفی نهادهای مرتبط با حوزه کودکان و آشنایی با ظرفیت‌های آنها نیز به عنوان اهداف فرعی تعریف شدند.
تربیت کودک از اهمیت خاصی برخورداراست و درآموزه های دینی ما همواره بر این امر تاکید شده است و هر چقدر آگاهی افراد تاثیرگذار از جمله والدین در بحث‌های فرهنگی و اجتماعی بیشتر شود به همان نسبت کودکانی آگاه به مهارت‌های زندگی و حقوق شهروندی تربیت خواهد شد.
والدین به عنوان محور اصلی در کنار مربیان مراکز آموزشی و تربیتی مهمترین الگوهای رفتاری کودکان تا سن ۶ سالگی محسوب می‌شوند و کودک تک تک حرکات آنان را در ذهن خود ثبت می‌کند و فرزندان خیلی از افراد را می‌توان از شباهت رفتاری‌شان با مادران و پدرانشان شناخت لذا می‌طلبد ارائه آموزش‌های فرهنگی در کودکی بیشتر مورد توجه قرار گیرد.
بسیاری از دانشمندان و روانشناسان معتقدند که اساس و زیربنای شخصیت انسان در سال‌های اول زندگی پایه گذاری می‌شود و آموخته‌های این دوران، تاثیر عمیقی بر آینده زندگی فرد دارد و تجربه‌های دوران کودکی می‌تواند بر رفتار و شخصیت دوران بزرگسالی تاثیر بگذارد.
شیوه تربیتی قرآن، محور وحدت فِرَق مختلف اسلامی است
معاون رییس جمهور در امور زنان و خانواده در گفت وگویی با بیان اینکه بهره‌گیری از شیوه‌های تربیتی قرآن، بایستی ملاک رفتار در بین مسلمانان و فِرَق مختلف باشد، گفت: خداوند در قرآن دعوت می‌کند که با اهل کتاب حول نقاط اشتراک و وحدانیت دور هم جمع شویم و با شناخت اشتراکات و الفت یافتن و با تقویت همبستگی، انسجام جامعه را حفظ کنیم.
انسیه خزعلی یکی از اشتراکات مسلمانان و فرقه‌های مختلف را مسئله تربیت فرزندان دانست و ادامه داد: امروزه با توجه به تهاجمات فرهنگی که در فضای مجازی وجود دارد و ذهن و فکر فرزندانمان را تسخیر می‌کند، برای تربیت درست فرزندانمان بایستی نقاط مشترک در تربیت آنان را جهت‌دهی و محیط‌های مختلف حضور آنان را سالم‌سازی کرد و شیوه خود را در تربیت آنان براساس مبانی دینی قرار داد.
وی ادامه داد: اولین شیوه تربیتی که خداوند در قرآن مطرح می‌کند، اکرام انسانی و احترام گذاشتن به انسان است و مهمترین حرکت تربیتی که باید یک مادر و مربی داشته باشد، پرورش اکرام و عزت نفس در فرزندان، دانش‌آموزان و دانشجویانی است که وظیفه تربیت آنها را بر عهده دارند.
معاون رییس جمهور در امور زنان و خانواده اظهار داشت: نقش مهمی که به قرآن برای تربیت، نجات و پیشرفت و به کمال رسیدن انسان‌ها داده شده به زن نیز داده شده است لذا نباید آن را دست کم گرفت و باید به خوبی از آن بهره جست.
به کودکان برای ایفای نقش‌های خود فرصت دهیم
رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران در گفت وگو با خبرنگار ایرنا گفت: دادن فرصت به کودکان برای ایفای نقش های خود در یک محیط امن در کنار بقیه مردم، بدون اینکه برچسبی بخورند یکی از موضوعات مهمی است که باید به آن توجه شود. اطمینان داریم این فضاها می تواند امنیت بیشتر را برای این گروه از کودکانی که به هر دلیلی مجبورند کار کنند، ایجاد کند.
سید حسن موسوی چلک افزود: فراموش نکنیم که ما در برابر همه اقشار جامعه، مسئولیتی داریم و نمی توانیم بی تفاوت باشیم. برچسب زدن و طردکردن کودکان و عدم پذیرش آنها در جامعه، ندادن فرصت های مناسب برای تحقق حقوق شهروندی آنها و موارد دیگر مانع ادغام اجتماعی می شود. بنابراین باید این مسیر را به گونه ای طی کنیم که کودکان احساس حمایت و امنیت کنند و بدانند که جامعه نسبت به آنها بی تفاوت نیست.
برچسب زدن و طردکردن کودکان و عدم پذیرش آنها در جامعه، ندادن فرصت های مناسب برای تحقق حقوق شهروندی آنها و موارد دیگر مانع ادغام اجتماعی می شودوی ادامه داد: کودکان باید مدرسه، خانواده و بازی را تجربه کنند اما از سوی دیگر واقعیت اقتصاد ناخوش ما موضوعی است که شاید موجب شود بسیاری مواقع آرزوها تحقق پیدا نکند و به همین دلیل این کودکان برای تامین معاش خانواده مجبور می شوند به خیابان بیایند و کار کنند.
رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران اضافه کرد: اینکه به هر دلیلی ما نمی توانیم فضایی را فراهم کنیم که این کودکان واقعا فقط دغدغه درس، مدرسه و بازی را داشته باشند و با طرد کردن آنها زخمی به پیکر آنها خواهیم زد به همین دلیل ما در انجمن مددکاران اجتماعی ایران برای همه گروه های هدف از جمله کودکان، ادغام اجتماعی را توصیه می کنیم. اعتقاد ما این است ادغام اجتماعی می تواند فرصت خوبی در اختیار این افراد از جمله کودکان کار قرار دهد.
موسوی چلک افزود: یکی از موضوعاتی که ما در جامعه با آن روبرو هستیم، موضوع کودکان کار در خیابان است. کودکانی که به هر دلیلی باید مدرسه، خانه و کوچه باشند، با دوستان خود بازی کنند و به عبارت دیگر کودکی به معنای واقعی خودش را انجام بدهند، در خیابان کار می کنند و بیش از دو دهه است که این پدیده را تقریبا در اکثر شهرها یا به طور فصلی یا دائمی می بینیم.
کودکان کار یا تنها یا با خانواده های خود هستند؛ یا ایرانی یا از اتباع خارجی هستند و ممکن است برخی از آنها به واسطه داشتن سابقه کانون اصلاح و تربیت، شرایط پذیرش در خانه را نداشته باشند و در خیابان بمانند یا به واسطه از دست دادن سرپرست خود مجبورند در خیابان کار کنند و در تامین معاش خانواده کمک کنند.
رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران گفت: البته برخی از کودکان کار ممکن است درگیر سوءمصرف مواد باشند یا خانواده‌های نابسامانی را داشته باشند.
موسوی چلک با بیان اینکه ماده ۷۹ تا ۸۴ قانون کار به طور خاص به موضوع کودکان کار اختصاص دارد، افزود: براساس این ماده قانونی، کار کودک زیر ۱۵ سال ممنوع است و براساس ماده ۸۰ نیز افراد ۱۵ تا ۱۸ سال کارگر نوجوان نامیده می شوند. طبق این مواد قانونی، کار کودک باید شغلی باشد که به سلامت آنها آسیب نزند. حتی کودکان کار می توانند مشمول حمایت های بیمه تامین اجتماعی هم شوند. طبق متن قانون، ساعت کار کودکان کار باید کمتر باشد.
وی تاکید کرد: موضوعی که اهمیت زیادی در مورد این گروه از کودکان دارد، امنیت کودکان، حفظ سلامت آنها و برخورداری از حقوق خود با عنوان شهروندان این جامعه است بنابراین کار کودک یا حضور کودک کار در خیابان نباید مانع دسترسی کودکان به حقوق‌شان شود.
حمایت از حقوق کودک لایحه ای قضایی با ماهیت اجتماعی
موسوی چلک لایحه حمایت از حقوق کودک را بسیار مهم خواند و گفت: اگر ۳۰درصد از مفاد این لایحه بعد از تصویب اجرایی شود، یکی از پیشروترین کشورها در حوزه قانونگذاری در حمایت از کودکان خصوصا کودکان در معرض خطر خواهیم بود.
وی با بیان اینکه این لایحه قضایی با ماهیت اجتماعی است، ادامه داد: ۱۸ بار در این لایحه از کلمه مددکاری استفاده شده و ویژگی های بسیار خوبی دارد که استفاده از ظرفیت های غیردولتی، سلامت کودک، ظرفیت منابع اجتماعی بویژه نقش سازمان بهزیستی به عنوان مرجع جدی برای حقوق کودکان بی سرپرست، بد سرپرست، خیابانی، کار و غیره در آن لحاظ شده است.
فراگیر نشدن آموزش، مهمترین مشکل در حوزه حقوق کودکان
رییس انجمن مددکاری با بیان اینکه همه کودکان لازم التعلیم حق استفاده از آموزش رایگان را دارند، گفت: آنهایی که به هر دلیلی امکان تحصیل ندارند، فرصت تحصیل را باید برای آنها فراهم و در این بخش، از ظرفیت های مردمی و تشکلهای غیردولتی استفاده کنیم.
مهارت های اجتماعی موضوع مهم دیگر در حوزه کودک است که آن را نیز باید تقویت کردموسوی چلک خواستار افزایش حساسیت ها نسبت به حقوق کودک و مطالبه گری آن شد و درمورد مهارت های اجتماعی کودکان گفت: مهارت های اجتماعی موضوع مهم دیگر در حوزه کودک است که آن را نیز باید تقویت کرد.
شاخص های سلامت و رفاه کودک را بسنجیم
رییس انجمن مددکاری کشور با بیان اینکه شاخص های رفاه و سلامت کودکان را باید بسنجیم، افزود: صدای کودکانی که در مناطق نابسامان و نامناسب شهری هستند نیز باید شنیده شود.
وی ادامه داد: امسال شعار دفتر اسکان بشر، شنیدن صدای این کودکان بود که در این بخش باید برنامه های جدی تری داشته باشیم زیرا این کودکان در معرض خطر بیشتری هستند و طبیعی است که به توجه بیشتری نیاز دارند.
موسوی چلک خاطرنشان کرد: کودکان دارای نیازهای خاص مانند معلولیت و بیماری صعب العلاج نیز به توجه بیشتری نیاز دارند.