به گزارش روز دوشنبه ایرنا از تارنمای خبری تلویزیون دهلی نو، در حالی که حمله موشکی حماس به اسرائیل، جهان را به دو جبهه تقسیم می کند، هند از نظر دیپلماتیک در وضعیت دشواری قرار می گیرد. این در زمانی اتفاق می‌افتد که دهلی نو با ایجاد ائتلاف های منطقه‌ای و تقویت فعالیت‌های دیپلماتیک برای ایفای نقشی پررنگتر در خاورمیانه تلاش می‌کرد.
واکنش هند به جنگ اسرائیل و غزه
در میان گزارش‌هایی مبنی بر حمله موشکی حماس به شهرهای اسرائیل در روز شنبه، نارندرا مودی، نخست‌وزیر اسرائیل در پستی در شبکه اجتماعی ایکس (توییتر سابق) نوشت عمیقاً از اخبار حملات تروریستی شوکه شده است» و در ادامه با اسرائیل اظهار همبستگی کرد اما وزارت امور خارجه هند تاکنون درباره این موضوع اظهار نظر رسمی نکرده است. سوبرامانیام جایشنکار، وزیر امور خارجه هند و صفحه رسمی این وزارتخانه تنها پست نخست وزیر هند را بازنشر کرده اند.
درگیری در مناطق اشغالی افکار عمومی را به شدت پراکنده و چند پاره کرده است، به طوری که یک جبهه حمله حماس را تروریستی دانست و به شدت آن را محکوم کرد و دیگری مدعی شد که اقدامات اسرائیل در فلسطین باعث این عقب نشینی شده است. در این زمینه، پست نخست وزیر هند به عنوان یک پیام آشکار حمایت از تل آویو تلقی می شود.
این مساله با توجه به اینکه چگونه چین و پاکستان (که روابط هند با هر دو تیره است) به نبرد در فلسطین واکنش نشان دادند، اهمیت دارد. چین گفته است: از «افزایش تنش و خشونت» بین اسرائیل و فلسطین به طور جدی نگران است، در حالی که هیچ مشکل دوجانبه خاصی بین تل آویو و پکن وجود ندارد، این کشور با شهرک سازی اسرائیل در کرانه باختری و بیت المقدس شرقی مخالفت کرده است.
از سوی دیگر شهباز شریف، نخست وزیر پاکستان، «اشغال غیرقانونی» توسط اسرائیل را عامل اصلی ایجاد چرخه خشونت در منطقه می داند، او در پستی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: زمانی که اسرائیل به محروم کردن فلسطینیان از حق مشروع خود برای تعیین سرنوشت و تشکیل کشور ادامه می دهد، چه انتظار دیگری می توان داشت؟
تمرکز هند بر خلیج فارس
جنگ رژیم صهیونیستی و غزه کمتر از یک ماه پس از آن رخ می دهد که هند به همراه آمریکا، عربستان سعودی، امارات متحده عربی، فرانسه، آلمان، ایتالیا و اتحادیه اروپا کریدور اقتصادی هند-خاورمیانه-اروپا را در جریان اجلاس سران گروه ۲۰ در دهلی نو اعلام کردند. . نخست وزیر مودی سپس گفته بود که پروژه اتصال برای قرن ها اساس تجارت جهانی خواهد بود. این پروژه همچنین به عنوان مخالف پروژه کمربند و جاده چین در نظر گرفته شد.
شعله ور شدن خشونت ها، در زمانی که آمریکا برای عادی سازی روابط عربستان سعودی با اسرائیل است، به عنوان پیامی روشن برای ریاض تلقی می شود. عربستان سعودی خواستار توقف فوری خشونت‌ها شده و گفته است: نسبت به «وضعیت در حال انفجار در نتیجه تداوم اشغالگری و محرومیت مردم فلسطین از حقوق مشروع خود» هشدار داده است و اشاره می‌کند: در عین نادیده گرفتن وضعیت فعلی، روند عادی‌سازی روابط را دنبال نخواهد کرد و منافع فلسطین به طور بالقوه می تواند این طرح بلندپروازانه را از مسیر خارج کند.
روابط هند با عربستان سعودی در دولت نارندرا مودی با بازدیدهای دوجانبه بیشتر و امضای توافقنامه شورای همکاری استراتژیک (SPC) تقویت شده است، به نخست وزیر هند بالاترین نشان افتخار پادشاهی عربستان اعطا شده است و سفرهای مودی به اردن، عمان، امارات، فلسطین، قطر و مصر بر تمرکز هند بر حفظ حضور کلیدی در خاورمیانه تاکید کرده است.
اولویت های هند در خاورمیانه که پیش از این بیشتر به تجارت محدود می شد، اکنون استراتژیک و سیاسی هستند زیرا دهلی نو تلاش می کند با چین مقابله کند و به عنوان یک بازیگر کلیدی در جهان ظاهر شود.
هند در مورد اسرائیل در مقابل فلسطین
موضع دهلی نو در مورد مناقشه اسرائیل و فلسطین از زمان استقلال در طیف گسترده ای از واکنش ها قرار دارد، هند در سال ۱۹۵۰ کشور اسرائیل را به رسمیت شناخت و برای این کار دلایل بسیاری داشت. هند به‌عنوان کشوری که بحران و وحشست تقسیم شدن در مرزهای مذهبی را تجربه کرده بود، با ایجاد دو کشور و دو ملت بر اساس تقسیم بندی دینی مخالف بود. «جواهر لعل نهرو»، نخست‌وزیر هند، پس از این گفت: هند از به رسمیت شناختن اسرائیل «به دلیل تمایل برای توهین نکردن به احساسات دوستانمان در کشورهای عربی، خودداری می‌کند.
در طول سالها، روابط هند با اسرائیل در حالی که با سازمان آزادی بخش فلسطین به رهبری یاسر عرفات درگیری داشت، در کمترین حد ممکن باقی ماند و دولت های ایندیرا گاندی و راجیو گاندی به حمایت از جنبش فلسطین ادامه دادند.
با این حال، این حمایت باعث ایجاد موج انتقادات داخل هند شد، به ویژه پس از آن که جهان عرب در طول جنگ هند و چین در سال ۱۹۶۲ موضع بی طرفی گرفت و در طول جنگ های ۱۹۶۵ و ۱۹۷۱ از پاکستان حمایت کرد.
دو عامل منجر به تغییر گسترده در استراتژی هند در خاورمیانه شد، حمله عراق به کویت و فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، حمایت سازمان آزادی‌بخش فلسطین از صدام حسین و کمرنگ شدن جنبش غیرمتعهدها با پایان جنگ سرد، هند را مجبور کرد تا سیاست های خود را مطابق با واقعیت های جدید تنظیم کند.
دهلی نو در سال ۱۹۹۲ روابط دیپلماتیک کامل با اسرائیل برقرار کرد، این روابط در دولت اول حزب بهارتیا جاناتا به رهبری «آتال بیهاری واجپایی» قوی تر شد، اسرائیل زمانی که در طول جنگ کارگیل در سال ۱۹۹۹ تدارکات نظامی فوری به هند داد به دوست مورد نیاز تبدیل شد.
با این حال، هند به روشنی به حمایت از آرمان فلسطین ادامه داد، در سال ۲۰۱۴، وزیر امور خارجه وقت «سوشما سواراج» گفته بود: ما به طور کامل از آرمان فلسطین و در عین حال حفظ روابط خوب با اسرائیل حمایت می کنیم.
هند همچنین در سال ۲۰۱۸ میزبان محمود عباس، رئیس جمهور فلسطین بود، عباس، رهبری فتح را بر عهده دارد که کرانه باختری را کنترل می کند و حماس نوار غزه را کنترل می کند، جایی که حمله به اسرائیل آغاز شد.
چالش هند در حال حاضر
موج کنونی نبرد، نفوذ گسترده هند در منطقه را تهدید می کند و آن را به سمت انتخاب یکی از دو جبهه سوق می دهد، کاری که دهلی نو به دلیل منافع تجاری و استراتژیک خود علاقه ای به آن ندارد.
در جریان درگیری اوکراین، هند از جانب‌داری از یک سوی جنگ پرهیز کرده و تأکید می کرد که راه پیش رو گفتگو است نه خشونت. هند همچنین به دلیل خرید نفت روسیه در زمانی که ولادیمیر پوتین با تحریم های غرب مواجه بود مورد انتقاد قرار گرفت.
جایشنکار، وزیر امور خارجه هند، موضع دهلی نو را تمرکز بر دستیابی به بهترین معامله ممکن برای شهروندانش اعلام کرد.
با این حال، مشکل کنونی به دلیل عمق روابط هند با خاورمیانه، خواه روابط استراتژیک، اقتصادی یا فرهنگی، بسیار پیچیده تر است. در حالی که عربستان سعودی چهارمین شریک تجاری بزرگ هند است، دهلی نو بزرگترین مشتری تسلیحاتی تل آویو است. روابط بین دهلی نو و تل آویو در دولت نارندرا مودی تقویت شده است، در سال ۲۰۱۷، نخست وزیر مودی اولین نخست وزیر هند بود که به اسرائیل سفر کرد و به دنبال سفر او به هند، بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم صهیونیستی در سال پس از آن انجام شد.
رفتار هند در رویکرد محتاطانه دولت این کشور در قبال جنگ فلسطین و اسرائیل بر این مخاطرات مهر تایید می زند.