به گزارش خبرنگار کتاب ایرنا، نشست معرفی نامزدهای بخش رمان و داستان بزرگسال سومین دوره جایزه شهید سیدعلی اندرزگو یکشنبه ۲۳ مهر در خانه کتاب و ادبیات ایران برگزارشد.
در این نشست مهدی کرد فیروزجایی، وجیهه سامانی و حامد اشتری داوران گروه داستان و رمان بزرگسال سومین دوره جایزه شهید سیدعلی اندرزگو به معرفی آثار نامزدهای این بخش پرداختند.
مهدی کرد فیروزجایی درباره وضعیت ادبیات انقلاب اسلامی و راهی که طی کرده است توضیح داد: یکی از اصلی‌ترین زمینه‌های ورود انقلاب اسلامی سال ۵۷ علیه حاکمیت پهلوی، نارضایتی عمومی علیه حاکم زمانه خود بود. مردم با مبانی فکری، بینش و اندیشه‌های خاص خود نسبت به ساختار حاکمیت ناراضی بودند و این نارضایتی عمومی در برهه‌ای از حاکمیت یکی از عوامل بود که به انقلاب منجر شد، همچنین قوانین و اقدامات حاکمیت موجب انقلاب شد.
یکی از اصلی‌ترین زمینه‌های ورود انقلاب اسلامی سال ۵۷ علیه حاکمیت پهلوی، نارضایتی عمومی علیه حاکم زمانه خود بود
به گفته این داور گروه داستان و رمان بزرگسال سومین دوره جایزه شهید سیدعلی اندرزگو انقلاب‌ها زیر سایه رهبری می‌توانند به نتیجه برسند، در انقلاب ۵۷ مبانی فکری مردم در کنار هم قرار گرفتند و منجر به پیروزی انقلاب شدند، وقتی از نارضایتی حرف می‌زنیم به معنی نبود امنیت در جامعه است.
او با اعلام اینکه انقلاب به این معنی است که مردم جامعه نسبت به عدم تعامل‌ها معترض‌اند، ادامه داد: مردم می‌خواستند بی‌تعادلی‌ها را تغییر دهند. این شروع عدم رضایت می‌تواند در داخل یا خارج از ایران باشد. ایران با توجه به انقلابی که در آن شکل گرفته و عدم تعامل‌هایی که در پهلوی‌ها وجود داشت، پر از بحران‌هایی بود که در آن به ستیز پرداختند، این یعنی فرصتی برای نوشتن داستان و رمان درباره انقلاب برای نویسندگان شکل گرفته بود.
مبانی و اندیشه‌های توحیدی در شکل‌گیری انقلاب نقش داشت
بعضی از آثار انقلابی تولید و منتشر شده اما عامدانه یا غیرعامدانه در آن‌ها غفلت صورت گرفته و حق مطلب ادا نشده است
فیروزجایی با اشاره به داستان‌ها و رمان‌هایی که درباره انقلاب نوشته شدند اما با مبانی فکری انقلابی‌ها در تضاد بودند، ادامه داد: بعضی از آثار انقلابی تولید و منتشر شده اما عامدانه یا غیرعامدانه در آن‌ها غفلت صورت گرفته و حق مطلب ادا نشده است. کارهایی تولید شده و می‌شود که در آن به مبانی دینی توجه شده است، اما از نظر کمی رضایت‌بخش نیست. با توجه به زمینه‌ای که انقلاب اسلامی در آن شکل گرفته، ادبیات انقلاب خوب است اما می‌تواند بهتر باشد.
فیروزجایی درباره کتاب «داشی» نوشته محمدعلی مبینی توضیح داد: در این داستان مبانی و اندیشه‌های توحیدی در شکل‌گیری انقلاب نقش داشت. از نظر کشمکش و تعلیق عنصر داستانی شکل می‌گیرد و ادامه پیدا می‌کند، اما آن جایی که این کتاب را از سایر کتاب‌ها را که برای انقلاب نوشته شده خاص می‌کند عقبه اعتقادی است؛ یعنی متن از محتوا و عقبه‌ای است که حق شخصیت‌های انقلابی را ادا می‌کند.
به گفته او در این دوره ۲۴ نو قلم حضور داشتند که سه نفر در میان برگزیدگان انتخاب شدند.
کاش کتاب‌ها بعد از داوری و انتخاب، خوانده شوند
از آثاری که به مرحله کاندیدایی رسیده دفاع می‌کنم و امیدوارم زنجیره قطع نشود
وجیهه سامانی درباره تاثیر هشت سال دفاع مقدس، بعد از انقلاب و تاثیر آن بر ادبیات بیان کرد: برای ثبت و ضبط هر اثری باید مقداری از آن فاصله بگیریم تا بتوان آثاری درباره آن تولید شود. این در حالی است که بلافاصله بعد از انقلاب به سمت هشت سال جنگ رفتیم و نشد که آن‌طور که باید به سمت ادبیات انقلاب توجه کنیم.
به گفته این داور گروه داستان و رمان بزرگسال در بررسی آثار ادبی در یک دهه اخیر، بیان کرد: در جشنواره‌های مختلف، کارهای خوبی خلق می‌شود و این جریان زنده شده است. کمیت هم چندان مهم نیست و مهم کیفیت است. باید اعلام کرد آثار ادبی تولید شده در حوزه انقلاب، در حد اعجاز نیست اما از نظر کیفیت کارهای قابل اعتنایی داریم و فارغ از اینکه کدام رای بیاورند تمام کاندیداها قابل عرضه به نسل جوان است.
او افزود: از آثاری که به مرحله کاندیدایی رسیده دفاع می‌کنم و امیدوارم زنجیره قطع نشود و مخاطبان آن‌ها را بخوانند، زیرا در نتیجه ساعت‌ها کار و فعالیت داوران انتخاب شده است. همچنین در دوره دوم آثار جالبی انتخاب شدند، نباید اینگونه باشد که در مرحله داوری باقی بماند.
رعایت فرم در ادبیات انقلابی دشوار است
سامانی در بررسی کتاب «چینی بندزن» گفت: این کتاب نخستین اثر زینب کریمی است و باید به فرم و صفحه‌بندی آن بیشتر توجه می‌شد. جدای از بحث‌های تکنیکی، نویسنده در کتاب اطلاعات خوبی از پهلوی اول ارائه داده است. نویسنده در چهار فصل سرنوشت افراد را بیان کرده و هویت، شخصیت و آینده آن‌ها با آن زمان گره خورده است. نویسنده انتخاب هوشمندانه در انتخاب برش از تاریخ معاصر کرده و فضاسازی مناسبی دارد.
در ادبیات انقلابی با محتوای ارزشمندی مواجه هستیم و رعایت فرم در چنین شرایطی دشوار است
به گفته این داور گروه داستان و رمان بزرگسال در کتاب چینی بندزن، فضای روستایی اصفهان، جنگلی مازنداران و شعری مشهد و مسیر خاکی که شخصیت‌هایی طی می‌کنند به خوبی به تصویر کشیده شده است. با اینکه در ساختار جای کار بیشتری داشت اما می‌تواند مخاطب جوان را همراه خود کند.
او با اعلام اینکه این کتاب یکی از پنج نامزد سومین دوره جایزه اندرزگو است، ادامه داد: امیدوارم در ساختار و تکنیک قوی‌تر حاضر شود، این مساله تمام آثار انقلابی است این مساله تمام آثار انقلابی است زیرا با محتوای ارزشمندی مواجه هستیم و رعایت فرم در چنین شرایطی دشوار است.
سامانی درباره کتاب «فصل بی هراسی» نوشته محمدحسین فاضل توضیح داد: در جریان‌شناسی گروه‌های مختلف که در سال‌های انقلاب فعال بودند، کتابی در حوزه رمان داستان نخواندم که مانند فصل بی هراسی بتواند اطلاعات خوبی در اختیار مخاطب قرار دهد. این کتاب رمان اول نویسنده است.
به گفته این داور جایزه شهید اندرزگو، داستان با ضرباهنگ خوبی شروع می‌شود و نثر محکم و خواندنی دارد، شخصیت‌پردازی‌های اثر قابل دفاع است. نویسنده با زیرکی و به دور از هیاهو اطلاعات خوبی را به مخاطب انتقال می‌دهد.
شعلۀ شور ادبیات انقلاب کم فروغ شد
شعلۀ شوری که سال‌های اول در ادبیات انقلابی اتفاق افتاد و تا جایی پیش رفت، در برهه‌هایی بعدی کم فروغ شد
حامد اشتری با بیان اینکه ادبیات به معنای عام بعد از انقلاب اسلامی روز به روز پویاتر شده است، گفت: به نظرم راهی که در ادبیات انقلاب طی شده است تا قله فاصله دارد. یکی از نشانه‌های اینکه حق مطلب ادا شده و یکی از نشانه‌های انقلاب است این است که در گوشه‌های مختلف باید ادبیات خود را خلق کند، البته قصد آسیب‌شناسی ندارم اما شعلۀ شوری که سال‌های اول اتفاق افتاد و تا جایی پیش رفت، در برهه‌هایی بعدی کم فروغ شد.
این داور جایزه ادبی شهید اندرزگو ادامه داد: در دوره قبل وقتی می‌خواستیم آثار را بررسی کنیم، زنان تعداد قابل توجی از نویسندگان را تشکیل می‌دادند. امروز هفت هزار نویسنده زن داریم که در بخش‌های مختلف کتاب می‌نویسند.
او درباره کتاب «فصل توت‌های سفید» نوشته عذرا موسوی توضیح داد: فلسفه رسیدن به پنج اثر این بود که سخت‌گیری فرمی و تکنیکی کار را به جایی نرساند که از انتخاب آثار چشم‌پوشی کنیم. سعی کردیم نگاه ما افق ادبیات باشد، جشنواره‌هایی که منتخب ندارد و در آن‌ها فقط افراد شایسته تقدیر اعلام می‌شود چه فایده‌ای دارد؟ در میان آثاری که در این سال‌ها تولید شده بود اینها آثاری هستند که نمره بهتری می‌گیرد.
اشتری با اشاره به امتیاز ویژه برای نو قلم‌ها و دور بودن داستان از مرکز، بیان کرد: کتاب «گلوله فیروزه‌ای» نوشته فهیمه شهابیان مقدم به‌سمت اقلیم رفته و مرکز روایت را جایی قبل از تهران قرار داده است. این کتاب در کل نوعی از پدرسالاری را نشان می‌دهد، نویسنده کتاب سعی می‌کند عاشقانه‌ای را در دل این ماجراها روایت کند و داستان خود را پیش ببرد.