به گزارش خبرنگار ایرنا، سرپرست پایگاه استانی میراث جهانی راه‌آهن ایران در مازندران صبح امروز -چهارم آبان- با حضور مدیرکل راه‌آهن شمال و سرپرست اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مازندران معرفی شد و ابوالفضل نیکوبیان مسوولیت این پایگاه مهم میراثی را در مازندران عهده‌دار شد.
نیکوبیان با تاییدیه رضا سامه مدیرکل امور پایگاه‌های میراث ملی و جهانی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و حکم ابلاغی سرپرست اداره کل میاث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مازندران سرپرستی پایگاه استانی میراث جهانی راه‌آهن ایران در این استان را به عهده گرفت.
وی دانش‌آموخته مقطع کارشناس ارشد رشته مرمت آثار تاریخی است و در کارنامه فعالیت‌های تخصصی‌اش نیز علاوه بر امور اجرایی متعدد مرتبط با مرمت آثار تاریخی، کارشناس میراث فرهنگی، جانشین معاون میراث فرهنگی مازندران و مدرس دانشکده هنر و معماری دانشگاه مازندران ثبت شده است.
راه‌اندازی دومین پایگاه میراث جهانی در مازندران
سرپرست اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مازندران در مراسم معارفه پایگاه استانی میراث جهانی راه‌آهن ایران گفت: ثبت یک اثر در میراث جهانی فرآیند طولانی و بسیار دشواری دارد که اکنون خرسندیم و باعث افتخار است یک اثر شاخص دیگر مرتبط با مازندران در این فهرست قرار گرفته است.
حسین ایزدی با بیان این‌که راه‌آهن سومین اثر مرتبط با مازندران در فهرست میراث جهانی است، افزود: در مازندران پایگاه جهانی عباس‌آباد را داریم که به لحاظ جاذبه‌های طبیعی و میراثی کم‌نظیر است. جنگل‌های هیرکانی هم که هفت لکه آن در مازندران قرار دارد دومین جاذبه مرتبط با مازندران در فهرست جهانی است که قرار است پایگاه این اثر نیز در مازندران راه‌اندازی شود.
وی خاطرنشان کرد: وجود پایگاه‌ها بیشتر جنبه پژوهشی دارد تا در حفظ، احیا و بازآفرینی گام‌های بلندتری برداریم. افتتاح موزه‌ها در کنار پایگاه‌ها از دیگر برنامه‌های مد نظر است که امیدواریم برای راه‌آهن شمال شاهد تحقق این اهداف مهم باشیم.
کمک به حفظ حقوق راه‌آهن
مدیرکل راه‌آهن شمال نیز در این مراسم با تاکید بر لزوم افزایش همکاری‌ها بین راه‌آهن و میراث فرهنگی مازندران گفت: امیدواریم از این فرصت برای کمک به حفظ حقوق راه‌آهن و حفاظت از این مجموعه مهم زیرساختی به بهترین شکل بهره بگیریم.
رحمان معصومی اظهار کرد: بزرگترین مشکل ما در استان رعایت نشدن حریم راه‌آهن است. در قائمشهر و ساری با این مشکل مواجهیم که ساخت‌وسازها در حریم راه‌آهن به روالی عادی تبدیل شده که این موضوع علاوه بر خدشه‌دار کردن حقوق و سیمای راه‌آهن، خطرات جانی هم برای شهروندان در پی دارد.
وی افزود: متاسفانه راه‌آهن شمال و تهران بیشترین تعداد حوادث برخورد با قطار را دارند. قبلا با شهرداری ساری و قائمشهر تفاهمنامه‌ای برای ایجاد فضای سبز در حریم راه‌آهن داشتیم تا ایمنی در حریم ۱۷ متری رعایت شود که متاسفانه این محیط‌ها به فضایی برای پیاده‌روی تبدیل شد.
مدیرکل راه‌آهن شمال گفت: برای هرگونه همکاری با میراث فرهنگی و پایگاه میراث جهانی راه‌آهن در حوزه‌های میراثی و گردشگری آماده هستیم و هماهنگی‌های ستادی را انجام خواهیم داد.
رونق گردشگری ریلی و ایجاد نخستین موزه راه‌آهن شمال
سرپرست پایگاه استانی میراث جهانی راه‌آهن ایران در مازندران نیز در این مراسم با بیان این‌که راه‌آهن شمال ظرفیت‌های کم‌نظیر و منحصربه‌فردی برای کمک به اقتصاد گردشگری و جذب گردشگران خارجی به مازندران دارد، اظهار کرد: راه‌آهن شمال صرفا یک مسیر ریلی که صرفا کاربری حمل‌ونقل بار و مسافر داشته باشد محسوب نمی‌شود. بلکه به دلیل تنیده شدن با جامعه بومی به عنصری برجسته از فرهنگ منطقه تبدیل شده و به زندگی روزمره آن‌ها آمیخته شده است.
مسعود نیکوبیان اظهار کرد: این مسیر می‌تواند همان‌طور که طی دهه‌های اخیر در توسعه منطقه نقش داشته باشد، اکنون نیز با برجسته کردن ظرفیت‌ها از نظر میراثی و گردشگری، عاملی برای رونق اقتصاد گردشگری منطقه باشد.
وی افزود: مهم‌ترین هدف از تشکیل پایگاه استانی میراث جهانی راه‌آهن ایران مستندنگاری و به‌روزرسانی شاخصه‌های عناصر معماری، طبیعی، تاریخی در محدوده ناوگان ریلی راه‌آهن شمال، پایش مستمر و حفاظت پیشگیرانه، تاسیس نخستین موزه تخصصی راه‌آهن در شمال کشور و در نهایت نیز رونق گردشگری ریلی در این محور جذاب و منحصربه‌فرد است.
به گزارش ایرنا، راه‌آهن سراسری ایران سوم مرداد ۱۴۰۰ برابر با ۲۵ جولای ۲۰۲۱ در چهل‌وچهارمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو به عنوان بیست‌وپنجمین اثر میراث فرهنگی ملموس ایران نخستین اثر میراث صنعتی ایران به ثبت رسید. این مسیر ریلی سراسری با طول یک‌هزار و ۴۰۰ کیلومتر طولانی‌ترین راه‌آهن تاریخی جهان و پنجمین راه‌آهن ثبت شده در فهرست میراث جهانی یونسکو است.
پرونده ثبت جهانی مسیر راه‌آهن سراسری شمال - جنوب ایران در یونسکو به هشت ناحیه با ویژگی‌های مشترک اقلیمی در داخل هر ناحیه و متمایز با سایر نواحی تقسیم شد و ۸۹ ایستگاه منتخب نیز به‌دلیل اهمیت ارزش‌های تاریخی و کارکردی مورد مطالعه و مستندنگاری قرار گرفت. این مسیر از بندر ترکمن در شمالی‌ترین نقطه آن آغاز و به بندر امام‌خمینی(ره) در جنوبی‌ترین نقطه منتهی می‌شود و در میانه راه از ایستگاه‌های مهمی همچون ساری، قائمشهر، شیرگاه، زیراب، پل‌سفید، گدوک، گرمسار، تهران، اراک، دورود، شهبازان و اندیمشک عبور می‌کند.
با توجه به این‌که راه‌آهن سراسری از هشت استان عبور می‌کند، قرار است هشت پایگاه استانی برای این میراث جهانی تاریخی-صنعتی در کشور راه‌اندازی شود که نخستین پایگاه در مازندران فعال شده است.
هدف از شکل‌گیری پایگاه‌های ملی و جهانی میراث فرهنگی در وهله نخست صیانت از یکپارچگی، اصالت، تمامیت و ارزش‌های برجسته آثار فرهنگی - طبیعی کشور است. این پایگاه‌ها ماموریت دارند در چهارچوب مدیریت یکپارچه و نظام‌مند با بهره‌مندی از ظرفیت‌ها و توان علمی و تخصصی، ضمن ارتقاءِ حفاظت از این آثار، زمینه ترویج و انتقال آن‌ها به نسل‌های آینده را فراهم کنند.
راه‌آهن شمال به عنوان بخشی از خطوط ریلی سراسری از سال ۱۳۱۶ فعالیت خود را آغاز کرد که از نظر قدمت بخشی از شبکه ریلی قدیمی کشور به شمار می‌رود. تونل های پرتعداد در دل رشته‌کوه‌های البرز، پل‌های منحصربه‌فرد مانند ورسک، اوریم و کلانتری که به خاطر نحوه ساخت از آن‌ها به عنوان شاهکار مهندسی راه‌آهن یاد می‌شود، بناها و زیرساخت‌های باقیمانده از زمان ساخت، طبیعت زیبا و دیدنی حاشیه ریل، ساختار خاص مهندسی راه‌آهن در ریل‌گذاری مانند سه‌خط طلا و ساختمان ایستگاه‌های ۲۲ گانه راه‌آهن شمال از این مسیر یک جاذبه کم‌نظیر تاریخی ساخته است.
مسیر ۳۳۱ کیلومتری راه‌آهن شمال از خروجی گرمسار در استان سمنان آغاز می‌شود و تا ورودی ایستگاه گلوگاه در مازندران ادامه دارد.