فرهاد اقطار در گفت و گو با خبرنگار جامعه ایرنا افزود: معتادانی که هویت و کدملی ندارند، در سامانه غوام چهره‌نگاری می‌شوند زیرا گاهی معتادان متجاهر چند بار در مراکز ترک اعتیاد ماده ۱۶ خدمت می‌گیرند و طبق ماده ۴۲ قانون مبارزه با مواد مخدر اگر معتادی تا سه ماه در مراکز ماده ۱۶ خدمت گرفت و اعتیاد خود را ترک نکرد، باید در اردوگاه‌های خاص نگهداری شود.
وی خاطرنشان کرد: تجهیز مراکز غربالگری به سامانه غوام هنوز تمام نشده است و استان‌هایی مانند تهران و خراسان رضوی تا چند ماه آینده به این سامانه مجهز می‌شوند.
بسیاری از معتادان متجاهر با شکایت خانواده وارد مراکز ترک اعتیاد می‌شوند
معاون پیشگیری و درمان اعتیاد مرکز توسعه پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور درباره اینکه چند مرکز غربالگری به سامانه چهره نگاری غوام مجهز است، گفت: دستگاه‌های دیگری مانند سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، بسیج، نیروی انتظامی، سازمان زندان‌ها و اقدامات تامینی و تربیتی کشور، شهرداری و شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر نیز مراکز ماده ۱۶ دارند اما تعداد مراکز ماده ۱۶ سازمان بهزیستی کشور ۵۴ مرکز است.
اقطار درباره آمار معتادان متجاهر نیز گفت: سازمان بهزیستی کشور فقط اجرا کننده غربالگری است اما براساس پژوهش‌ها حدود ۸۰ هزار نفر معتاد متجاهر در کشور وجود دارد.
وی تصریح کرد: واقعیت این است که بسیاری از معتادان متجاهر در مراکز ماده ۱۶ با شکایت خانواده‌ها وارد این مراکز می‌شوند و افراد زیر ۱۸ سال، افراد بالای ۶۵ سال و معتادان دارای زخم باز نیز وارد این مراکز می‌شوند اما طی برنامه غربالگری و چهره‌نگاری، این افراد از مراکز ماده ۱۶ حذف می شوند.
معاون پیشگیری و درمان اعتیاد مرکز توسعه پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور گفت: فردی که کودک است اگر وارد مراکز ماده ۱۶ شود، ممکن دچار مشکلات اخلاقی شود؛ یا اینکه روش درمانی خاص ترک اعتیاد برای افراد بالای ۶۵ سال در مراکز ماده ۱۶ وجود ندارد و ممکن است با روش درمانی رایج دچار مشکلات قلبی و ریوی شوند و مرگ و میر در این مراکز بالا می‌رود.
اقطار با بیان اینکه تعداد مراکز ماده ۱۶ از یک سال گذشته به ۵۴ مرکز رسیده است، افزود: همچنین ۵۰۷ کمپ ترک اعتیاد در کشور وجود دارد که ترک اعتیاد در آنها اجباری نیست.
وی اظهار داشت: متاسفانه اعتبارات ما برای مراکز غربالگری کم است، این مراکز امکاناتی مانند سه وعده غذا، پزشک، روانشناس و مددکار اجتماعی می‌خواهد که در مراکز پیش‌بینی شده اما برنامه درمان اجرایی نشده است.
پیگیری بهزیستی برای حذف تولیت معتادان متجاهر
معاون پیشگیری و درمان اعتیاد مرکز توسعه پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور گفت: این سازمان از روز اول با تولیت معتادان متجاهر مخالف بود چراکه با اجبار نمی توان معتاد را درمان کرد. از سوی دیگر امنیت مرکز ماده ۱۶ را با امکانات بهزیستی نمی‌توان حفظ کرد. این مراکز مانند زندان کوچکی است که افراد نباید فرار کنند و نیاز به امکانات انتظامی دارد.
اقطار افزود: سازمان بهزیستی کشور به دنبال این است که فرایند معتادان متجاهر از سازمان بهزیستی حذف شود که در حال طی شدن است. مراکز اجباری و روش های دارودرمانی تحت نظارت وزارت بهداشت است و سازمان بهزیستی برای این کار طراحی نشده است.
به گزارش ایرنا، تفاوت سامانه غوام با اسکن عنبیه این است که سازمان بهزیستی با تکنولوژی اسکن عنبیه معتادان متجاهر را شناسایی و اطلاعات آنها را ثبت می‌کند، اما در این سامانه به جای اسکن عنبیه از تکنولوژی جدیدی تحت عنوان «تشخیص چهره» استفاده می‌شود. همچنین قاضی با دریافت نظر تیم غربالگری شامل روانشناس، مددکار اجتماعی و پزشک رأی آنها را در خصوص معتاد متجاهر بودن یا نبودن صادر می‌کند و در نهایت این افراد بر اساس این رأی به مراکز ماده ۱۶ یا مراکز ماده ۱۵ جهت درمان ارجاع می‌شوند.
مراکز ماده ۱۶ که طبق قانون مبارزه با مواد مخدر ایجاد شده اند، مراکز ترک اعتیاد اجباری برای نگهداری و ارائه خدمات به معتادان بی خانمانی است که به طور علنی در خیابان‌ها مواد مخدر مصرف می‌کنند. البته مراکز تبصره ۲ نیز در کنار این مراکز ایجاد شده‌اند که هدف آن صیانت و توانمندسازی معتادان متجاهر بهبودیافته است.
مراکز ماده ۱۵ نیز به مراکز گفته می شود که معتادان با مراجعه داوطلبانه به آنها نسبت به درمان خود اقدام و گواهی تحت درمان و کاهش آسیب دریافت کنند. این معتادان چنانچه تجاهر به اعتیاد نکنند از تعقیب کیفری معاف هستند. کلا براساس ماده ۱۵ قانون مبارزه با مواد مخدر، معتادان مکلفند با مراجعه به مراکز مجاز دولتی، غیردولتی یا خصوصی یا سازمان‌های مردم‌نهاد درمان و کاهش آسیب، اقدام به ترک اعتیاد کنند.
بر اساس آمار ستاد مبارزه با مواد مخدر، اکنون ۲ میلیون و ۸۰۸ هزار مصرف‌کننده مواد مخدر در کشور وجود دارد که بالاترین مصرف مواد مخدر با بیش از ۶۶ درصد مربوط به تریاک است
ایجاد و فعالیت اردوگاه‌های خاص معتادان در ماده 42 این قانون به آن اشاره شده است؛ در این ماده به قوه قضائیه اجازه داده شده است که بخشی از محکومان مواد مخدر را به جای زندان در اردوگاه‌های خاص و با شرایط سخت و عادی نگهداری کند. براساس این ماده «دولت موظف است اعتبارات و تسهیلات و مقررات لازم را برای تهیه و اداره این اردوگاه‌ها در ظرف مدت یک‌سال تأمین کند.» براساس دو تبصره این ماده، اداره این اردوگاه‌ها به عهده قوه قضائیه است و دادگاه‌ها می‌توانند به جای کیفر، حبس کیفر توقف در اردوگاه‌ها را برای محکومان معین کنند.