به گزارش خبرنگار ایرنا، شهروندان قطعه اصلی پازل مدیریت ناوگان حمل و نقل شهری محسوب می شوند و به طور طبیعی همه دارای حقوق شهروندی هستند لذا آگاهی شهروندان از حقوق خود موجب بهره‌مندی بهتر از خدمات شهری شده و در مقابل برای استفاده صحیح از خدمات عمومی شهری نیز باید یک سری قوانین را در نقش شهروندی رعایت کنند.
وجود تعداد مناسب و لازم اتوبوس درون شهری، دسترسی مطلوب به ایستگاه‌های اتوبوس و مترو، امکانات گرمایشی و سرمایشی مناسب در وسائل حمل و نقل عمومی، حرکت اتوبوس‌ها با سرعت مناسب، وجود امکان پیش‌بینی دقیق زمان حضور اتوبوس و مترو در ایستگاه‌ها، رعایت درست و دقیق قوانین راهنمایی و رانندگی توسط رانندگان اتوبوس‌ها، وجود تعداد صندلی مناسب، رعایت موارد بهداشتی و نظافت و همچنین بهره‌مندی از بیمه خودروهای ناوگان ترابری از جمله مهمترین حقوق شهروندان در زمینه حمل و نقل عمومی محسوب می‌شوند و قطعا استفاده کامل از این حقوق علاوه بر آگاهی، مراقبت خود شهروندان برای نگهداشت اموال عمومی را نیز می‌طلبد.
تهران با جمعیت بیش از ۹ میلیون نفری پرترافیک‌ترین کلانشهر کشور محسوب می‌شود و روزانه چند میلیون مسافر از طریق خطوط اتوبوسرانی و بی آر تی در نقاط مختلف این کلانشهر تردد می‌کنند ولی متاسفانه تعدادی از شهروندان برای استفاده از اتوبوس خود را ملزم به ارائه بلیت ندانسته و با بی‌توجهی به تذکر بلیت‌بان‌ها و در برخی مواد حتی با سوءاستفاده از غیبت و کم توجهی بلیت‌بان، بدون پرداخت هزینه، از خدمات اتوبوسرانی استفاده می‌کنند.
خطوط تردد اتوبوس‌های تندروی تهران با تعداد ایستگاه‌ها
نخستین خط از سامانه اتوبوس‌های تندروی تهران در مسیر پایانه آزادی به سمت چهارراه تهرانپارس افتتاح شد؛ این مسیر با ۲۵ ایستگاه غرب شهر تهران را به شمال شرق تهران متصل می‌کند؛ خط دو، مسیر پایانه آزادی به پایانه خاوران ۳۰ ایستگاه دارد و غرب تهران را به جنوب شرق متصل می‌کند؛ خط سه در مسیر پایانه علم و صنعت به پایانه خاوران ۱۸ ایستگاه دارد و جنوب شرق تهران را به شرق متصل می‌کند.
خط چهار، شمال تهران با ۲۴ ایستگاه را از مسیر چهار راه پارک وی به جنوب تهران وصل می‌کند. اتوبوس‌های این مسیر از پایانه جنوب حرکت می‌کنند؛ خط پنج از پایانه علم و صنعت آغاز و با گذر از ۱۰ ایستگاه به پایانه بیهقی ختم می‌شود.
خط ۶ از پایانه لاله آغاز و با ۲۳ ایستگاه در مسیر رفت و برگشت به پایانه افشار منتهی می‌شود؛ اتوبوس‌های خط هفت نیز با ۳۹ ایستگاه از میدان راه‌آهن در جنوب تهران به‌سمت میدان تجریش حرکت می‌کنند.
خط هشت از پایانه خاوران با ۶ ایستگاه به پایانه جنوب می‌رسد؛ اما خط ۹ به عنوان بلندترین خط بی آر تی کشور، شمال و جنوب شهر را به هم وصل می‌کند، این خط با ۹۸ ایستگاه از پایانه لاله شروع و به پایانه جوانمرد قصاب ختم می‌شود.
خط ۱۰ سامانه اتوبوس‌های تندرو شهر تهران با ۱۵ ایستگاه از میدان آزادی شروع و به ایستگاه واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد منتهی می‌شود.
تاخیر و بی نظمی در اعزام اتوبوس‌ها
عبور موتورسیکلت‌ها نه تنها نظم تردد در معابر شهری معمولی را برهم زده بلکه بلای جان خط ویژه اتوبوس هم شده است؛ در این میان با وجودی که خط ویژه برای تسهیل تردد و مدیریت ترافیک (جلوگیری از ترافیک شدید در معابر پرتردد) فعال شده ولی برخی مواقع خودروهای معمولی نیز با عبور از این خط پا را از گلیم خود درازتر می‌کنند و مشکلات ترافیکی زیادی ایجاد می کنند.
بنا بر اعلام شهروندان تهرانی، مسیرهای آزادی به خاوران و بالعکس، میدان راه‌آهن به تجریش و همچنین آزادگان به دانشگاه علوم تحقیقات از کمبود اتوبوس رنج می‌برد؛ این کمبود نیز باعث تاخیر در رفت و آمد به ویژه برای افراد شاغل شده است.
خورشید کوله‌پشتی خود را برداشته و جایش را به سفره نقره‌ای رنگ ماه داده ولی بسیاری از پرسنل شرکت‌های خصوصی درست همین زمان از محل کار خود ترخیص و برای رسیدن در کمترین زمان ممکن راهی ایستگاه بی آر تی شده‌اند.
دختر جوانی که سنش از ۲۵ فراتر نرفته و در حال تردد از خط ونک به سمت ایستگاه قدس است، به خبرنگار ایرنا می‌گوید: دیروز حدود ۵۰ دقیقه در میدان ونک منتظر اتوبوس بودم، چند اتوبوس آمد ولی چون پر از مسافر بود، امکان سوار شدن نداشتم؛ در نهایت نیز با کلی التماس با سختی فراوان سوار اتوبوس شدم.
هرچند برخی مواقع اتوبوس‌های خالی بین ایستگاه‌های مختلف خطوط تردد دارند تا همه مسافرانی که به دلیل ازدحام جمعیت سوار اتوبوس‌های قبلی نشده‌اند بتوانند از این اتوبوس‌های خالی استفاده کنند.
مرد ۳۹ ساله‌ای که معمولا برای تردد در مسیر خاوران به آزادی از اتوبوس بی آر تی استفاده می‌کند نیز به خبرنگار ایرنا می گوید: در این خط نظم خاصی وجود ندارد و گویا به حال خود رها شده ولی وقتی به سمت تجریش در حرکت باشیم، دیگر خبری از این بی نظمی‌ها نیست.
بی توجهی برخی شهروندان به تذکرات بلیت‌بان‌ها
بانوی شاغلی که هر روز با اتوبوس بی آر تی از چهارراه ولیعصر به سمت مترو امام علی تردد دارد از حضور منظم و مرتب اتوبوس‌ها رضایت داشته و می‌گوید: تاکنون هیچ مشکلی نداشتم چون چهارراه ولیعصر اینقدر شلوغ هست که دستگاه کارت بلیت همیشه بوده و فعال است.
در این بین ایستگاه بی آر تی جامی علاوه بر نبود بلیت بان دستگاه کارت بلیت هم نداشت و شهروندان در ایستگاه بدون ارائه بلیت سوار اتوبوس بی آر تی می شدند؛ در ایستگاه جمهوری که بلیت بان داشت، دختر جوانی که بلیت ارائه نداد با صدای بلند «خانم کارت بلیت بزن» از سوی بلیت بان مواجه شده ولی او با بی توجهی به این تذکر، بدون خرید بلیت سوار اتوبوس شد.
زنی ۳۹ ساله که ساکن کرج است ولی برای انجام روند درمانی و ویزیت پزشکی به تهران و در خط میدان ونک به ولیعصر تردد دارد نیز به خبرنگار ایرنا می‌گوید: امروز به صورت استثنا اتوبوس خلوت بوده ولی معمولا هر روز شلوغ است؛ برخی مواقع که جا نمی‌شد، با اینکه سه تا اتوبوس رفته ولی اصلا سوار نشدم.
به ایستگاه قدس در خیابان ولیعصر که رسیدیم، چهار اتوبوس پشت سر هم توقف کرده و این حجم از تجمع اتوبوس‌ها در یک خط منجر به نارضایتی شهروندان شده بود که چطور در ایستگاه‌های مختلف مردم از کمبود اتوبوس یا با فاصله حضور پیدا کردن آن گلایه داشتند ولی اینجا اتوبوس بیش از نیاز پیدا می‌شود.
بلیت‌بان: فرار بلیت بی‌شمار است
یکی از بلیت‌بان‌های خط تجریش - راه‌آهن به خبرنگار ایرنا می‌گوید: تعداد افرادی که فرار بلیت دارند، قابل شمارش دقیق نیست ولی در نهایت به نظرم ۳۰ درصد باشد؛ به لحاظ ساختاری اجازه برخورد با این افراد را نداریم ولی با توجه به لزوم ارائه تراکنش‌های روزانه در حد تذکر اکتفا می کنیم.
با وجود اینکه در هر ایستگاه باید دو بلیت‌بان باشد که در قسمت‌های ورودی و خروجی مسافران را کنترل کنند ولی این روند فقط در برخی ایستگاه‌های پرتردد رعایت شده و در برخی ایستگاه‌ها فقط یک بلیت‌بان و در برخی هم اصلا بلیت‌بانی حضور ندارد.
فرار روزانه ۲۸ میلیارد ریالی بلیت اتوبوس در تهران
علی‌اصغر قائمی در گفت وگو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: درخصوص فرار بلیت اتوبوس‌ها در تهران آمار را به استناد گزارش سامانه‌های شهرداری تهران اعلام کردیم؛ میانگین نرخ بلیت در تهران چهار هزار تومان است، در تهران روزانه یک میلیون مسافر از اتوبوس‌های دولتی استفاده می کنند که هزینه بلیت آنها ۴۰ میلیارد ریال می‌شود، ۷۰ درصد این رقم یعنی حدود ۲۸ میلیارد ریال فرار بلیت داریم.
وی در ادامه ادامه داد: در زمان بروز پدیده کرونا شرکتی که مسوول کنترل گیت‌ها بود به دلیل کاهش مسافر و شرایط ایجابی افرادی که در آن پست‌ها گمارده بود را جمع کرد؛ این بحث فرار بلیت عملا از آن زمان شکل گرفت.
عضو شورای اسلامی شهر تهران تاکید کرد: بعد از پایان کرونا و عادی شدن شرایط قرارداد شهرداری تهران با آن شرکت تمام شد و شهرداری تهران در این زمینه با تاخیر زیاد عمل کرد؛ لذا هنوز کسی در گیت‌های مربوط به بی آر تی نیست و یا اگر هست خیلی محدود حضور فعال دارد.
قائمی با اشاره به اینکه در چنین شرایطی طبیعی است که فرار بلیت صورت گیرد، یادآور شد: با این تفاسیر فرار بلیت به میزان ۷۰ درصد کاملا درست است.
وی با تایید خرابی برخی از دستگاه‌های کارت بلیت در ایستگاه‌های بی آر تی گفت: اگر مدیران سازمان اتوبوسرانی تهران می‌توانستند ۱۰۰ درصد درآمدها را جذب کنند، به طور طبیعی این افراد را جذب و پرداخت حقوق از این درآمد جبران می‌شد؛ وقتی کار رها شود، خیلی‌ها به راحتی بدون بلیت تردد می‌کنند.
آمار تراکنش‌های مالی با مسافران جابجا شده در ایستگاه‌های اتوبوس تهران همخوانی ندارد
سید جعفر تشکری هاشمی روز پنجشنبه در گفت‌و گو با خبرنگار ایرنا با تایید خراب بودن دستگاه‌های کارت بلیت اتوبوس در بسیاری از ایستگاه‌ها بیان کرد: بر اساس اعلام شهرداری تهران روزانه به صورت متوسط دو هزار دستگاه اتوبوس در شهر تهران فعال هستند؛ از این بین یک هزار دستگاه در مالکیت شرکت واحد اتوبوسرانی تهران و مابقی متعلق به بخش خصوصی است.
وی ادامه داد: طبق آمار موجود روزانه حدود ۷۰۰ مسافر به طور متوسط توسط هر اتوبوس جابجا می‌شود؛ با این حساب روزانه ۷۰۰ هزار نفر با اتوبوس‌های شرکت واحد و همین تعداد هم با اتوبوس‌های بخش خصوصی جابجا می‌شوند.
رییس عمران و حمل و نقل شورای اسلامی شهر تهران تصریح کرد: تعداد تراکنش‌ها را حدود ۳۶۰ هزار اعلام کردند که در مقابل تردد روزانه حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفری مسافران این عدد اعلامی قابل قبول نیست؛ اگر فرض کنیم که فقط مربوط به سامانه‌های خود شرکت واحد باشد، باز هم چون اتوبوس‌های تندروی دو کابین را داریم که هر کدام به صورت متوسط روزانه حدود یک هزار و ۵۰۰ تا دو هزار نفر را جابجا می‌کنند باز هم این عدد با تراکنش اعلامی خیلی فاصله دارد.
تشکری هاشمی عنوان کرد: وقتی علت این تفاوت تعداد تراکنش‌ها را جویا شدیم، در جلسه اعلام شد که مدیریت پیمانکار و تجهیزات را تغییر و مقرر شده که از تجهیزات جدید استفاده کنند؛ با وجود نصب تجهیزات جدید در مترو ولی هنوز در بخش اتوبوسرانی به صورت کامل نصب نشده و در کمیسیون این تقاضا را از مدیریت شهری داشته ایم که به سرعت نصب تجهیزات در اتوبوسرانی را انجام دهند.
وی با اشاره به اینکه البته این اقدام به معنی فرار بلیت صرف نیست بلکه تبادلات به صورت نقدی انجام شده و این به معنای برگشت به ۴۰ سال پیش است، تاکید کرد: باید کاری کنیم که به صورت بلیت الکترونیک و کنترل شده باشد تا هم حقوق شهروندان رعایت شود و هم از فناوری‌ها به صورت صحیح بهره برداری شود.
رییس عمران و حمل و نقل شورای اسلامی شهر تهران یادآور شد: قرارداد پرسنل فروش بلیت در گیشه‌های شرکت واحد اکنون با یکی از شرکت‌های وابسته به شهرداری تهران منعقد شده و نیروها سر جای خودشان هستند، بنابراین فقط باید تجهیزات به سرعت جایگزین شود که این موضوع را تذکر دادیم و پیگیری می‌کنیم.
تشکری هاشمی در پاسخ به این سوال که بسیاری از ایستگاه‌های اتوبوس تهران بلیت‌بان ندارند، بیان کرد: این بخشی از اشکال است وقتی دستگاه کارتخوان ندارند، معلوم است که بلیت‌بان هم ندارند.
گلایه اعضای شورای شهر از وضعیت بد شهروندان برای استفاده از اتوبوس
به گزارش خبرنگار ایرنا، سه‌شنبه ۹ آبان ماه در یکصد و هشتاد و هشتادمین جلسه شورای اسلامی شهر تهران، حجت‌الاسلام سید محمد آقامیری دیگر عضو شورای اسلامی شهر تهران عنوان کرد: حذف هر یک دستگاه اتوبوسی که به صورت روزانه بین ۵۰۰ تا یک هزار مسافر را جابجا می‌کند، منجر به اضافه شدن ۱۰۰ خودروی شخصی در ترافیک تهران می‌شود؛ همچنین اینکه اگر کسی انتقادی دارد، بهتر است یک روز با اتوبوس تردد و حال مردم را درک کند.
او همچنین بیان کرده بود که مردم در ایستگاه‌های اتوبوس بین نیم ساعت تا یک ساعت و نیم معطل آمدن اتوبوس هستند و گلایه‌مندی مردم زیاد است؛ حتی برخی از خطها به خاطر کمبود اتوبوس جمع شده است.
پرویز سروری یکی دیگر از اعضای شورای شهر نیز اظهار کرد: ریل‌گذاری توسعه حمل و نقل عمومی را شورا انجام داد چون شرمنده مردم هستیم که ساعت‌ها در گرما و سرما در انتظار حضور اتوبوس مانده‌اند.
سوده نجفی دیگر عضو شورای اسلامی شهر تهران هم بیان کرد: امیدوارم مردم نتایج دستاوردهای سفر شهردار به کشور چین را ملموس ببیند؛ وقتی موفق هستیم که مردم در صف‌های طولانی اتوبوس نباشند، ترافیک مدیریت شود و دیگر جزو ۱۰ شهر آلوده جهان نباشیم.
به گزارش خبرنگار ایرنا، شهروندان برای پویایی شهر باید خود را در مدیریت شهری سهیم دانسته و مشارکت‌های لازم را در این زمینه داشته باشند؛ همانطور که ابتدای گزارش هم به آن اشاره شده مسوولیت‌پذیری شهروندان برای استفاده از خدمات عمومی شهر و نگهداشت اموال عمومی مولفه مهمی برای بهره‌مندی کامل شهروندان از حقوق شهروندی خود است.
با این تفاسیر اگر به هر دلیلی تعداد بلیت‌بان‌ها کم باشد و یا در غیبت به سر ببرند، شهروندان نباید از این موضوع سواستفاده و بدون پرداخت هزینه از خدمات حمل و نقل عمومی بهره‌مند شوند؛ وقتی به صورت میانگین روزانه ۲۸ میلیارد ریال فرار بلیت در تهران ثبت شده (البته این آمار در روزهای تعطیل یا اولین روز کاری هفته کم و زیاد می‌شود) یعنی ماهانه هزینه‌ای معادل خرید دو دستگاه اتوبوس برای شهر از درآمد سازمان اتوبوسرانی به سرقت می‌رود و نتیجه این ناهنجاری با توقف توسعه حمل و نقل عمومی بر خود شهروندان اثر می‌گذارد.
شهروندان باید برای احترام به حقوق شهروندی خود هم که شده نسبت به ارائه بلیت اهتمام بیشتری داشته و حتی اگر دستگاه کارت بلیت در ایستگاهی فعال نبود، در ایستگاه‌های بعدی نسبت به ثبت بلیت خود در دستگاه کارت بلیت اقدام کنند.