گروه جامعه ایرنا- در زمان‌های نه چندان دور شاید سه تا چهار دهه گذشته، از مقابل هر سوپرمارکتی که عبور می کردی حتما با جعبه های زرد و یا سبز رنگی مواجه می شدی که روی هم چیده شده بودند و داخل آنها شیشه های نوشابه زرد و سیاه به هر عابری چشمک می زد، دلت برای باز کردن یکی از این شیشه ها و آن صدای پااخ مانند پر می کشید، اگر در کنارش هم یک تی تاب بود که دیگر روزت کامل می شد، اما اکنون دیگر از آن شیشه ها خبری نیست و اگر هم باشد به حدی کم است که دیگر به چشم نمی آیند.
اما جای آن هیجان باز کردن در شیشه نوشابه را بطری‌های پلاستیکی رنگارنگی گرفته که شاید در نگاه اول جذاب باشند اما به مرور به بلایی برای طبیعت تبدیل شدند که دیگر نه راه پس گذاشته اند و نه راه پیش.
بطری های پلاستیکی به حدی در زندگی بشر امروزی جا باز کرده اند که حتی تصور نبودنشان هم غیرممکن به نظر می رسد.
اکنون همه می دانیم که کیسه های پلاستیکی چه بلایی بر سر منابع آب و خاک و در نهایت سلامت انسان می آورد اما همچنان دست از سرشان بر نمی داریم و هر روز با دستانی پر از انواع این کیسه های پلاستیکی و بطری های رنگارنگ وارد خانه هایمان می شویم، این در حالیست که عمر هر کدام از این کیسه ها حدود ۱۰ دقیقه است و بعد از آن به پسماندی خطرناک برای طبیعت تبدیل می شوند.
زمانی که پلاستیک وارد طبیعت می شود تجزیه آن چندین سال طول می کشد، اما در این مدت با تابش خورشید مواد سمی سازنده آن وارد آب و خاک می شود و در نهایت آلودگی محیط زیست را به همراه دارد.
در این شرایط، در دنیای امروز ضایعات پلاستیکی به معضلی در زمینه آلودگی محیط زیست تبدیل شده است، گذشته از این در تفکیک آنها از مبدا و بازیافت هم بسیار ضعیف هستیم، بر اساس آمار سالانه حدود ۶ میلیون تن ضایعات پلاستیکی در کشور جمع آوری می شود که فقط ۸ درصد آن بازیافت می شود.
در این میان بطری های انواع نوشیدنی ها رایج ترین زباله های تولیدی در راستای پسماندهای پلاستیکی است و به نظر می سد با توجه به تغییر مدام ذائقه بشر ، این بطری ها روز به روز بیشتر شوند.
اگر با همین روند تولید و تنوع و سبک کُند بازیافت پیش رویم قطعا در آینده ای نه چندان دور، تمام دور و برمان را انواع بطری ها با رنگ ها و اندازه های مختلف خواهد گرفت، جدا از این میکروپلاستیک ها با ورود به دریاها و اقیانوس ها سلامت آبزیان و در نهایت انسان را به خطر می اندازند به طوری که سازمان ایمنی و سلامت مواد غذایی اروپا در سال ۲۰۱۶ نسبت به این موضوع هشدار جدی داد این در حالیست که بخش زیادی از این پلاستیک ها و بطری ها هرگز به مراکز بازیافت نمی رسند و سالها در طبیعت باقی می مانند.
آمارها نشان می دهد سال به سال بر حجم تولید پلاستیک در دنیا اضافه می شود به طوری که بر اساس اعلام انجمن تجاری پلاستیک اروپا ، در سال ۱۹۵۰ در دنیا چیزی حدود ۱.۵ میلیون تن پلاستیک تولید می شد که این عدد در سال ۲۰۱۵ به ۳۸۱ میلیوین تن رسید و قطعا امروز بسیار بیشتر از این مقدار خواهد بود، بنابراین باید فکری عاجل برای این موضوع کرد وگرنه بشر میان غول پلاستیک ها گم می شود.
تولید موکت از بطری‌های پلاستیکی و دریافت رتبه سوم سیزدهمین دوره جایزه ملی محیط زیست
البته دنیا از چند سال گذشته به فکر چاره افتاد و راه نجات را بر تفکیک از مبدا و بازیافت آنها دانسته و بسیاری از کشورها تا حد زیادی هم موفق بوده اند.
در ایران هم تا حدودی تلاش شده تا تفکیک از مبدا و سپس بازیافت انجام شود شاید آنطور که انتظار می رفت پیش نرفت اما برخی نهادها و صنایع تا حدودی در این زمینه موفق بوده اند.
یکی از نمونه های آن واحد صنعتی الیاف زاگرس در خراسان رضوی است که موفق شده از بطری های پلاستیکی یکبار مصرف موکت تولید کند و برای این کار رتبه سوم سیزدهمین دوره جایزه ملی محیط زیست را دریافت کرد.
مشاور محیط زیست واحد صنعتی الیاف زاگرس در گفت و گو با خبرنگار محیط زیست ایرنا گفت: پایه این واحد صنعتی بر بطری های پلاستیکی است که در طبیعت رها می شود، در واقع کاری که این واحد انجام می دهد، فعالیتی محیط زیستی در راستای شعار سازمان بهداشت جهانی مبنی بر کاهش مصرف مواد پلاستیکی است.
سودابه سعیدی افزود: روزانه صدها تن بطری پلاستیکی و شیشه در این واحد صنعتی به موکت تبدیل می شود حتی ضایعات موکت های تولید شده هم دوباره به چرخه تولید بر می گردد به طوری که بعد از فرسوده شدن دوباره خرد و به موکت تبدیل می شوند، با این حساب این واحد هیچ پسماندی ندارد.
وی تاکید کرد: قطعا بطری هایی که می توانند سال های طولانی در طبیعت باقی بمانند و تجزیه نشوند به مرور به محیط زیست آسیب وارد خواهند کرد اما زمانی که از مبدا تفکیک و به محصولی مانند موکت تبدیل شوند کمک بزرگی به پاک ماندن محیط زیست خواهد کرد، این بهترین کاری است که این واحد صنعتی می تواند برای حفظ محیط زیست انجام دهد.
مشاور محیط زیست این واحد صنعتی درباره اینکه آیا موکت تولید شده دارای طرح و رنگ های مختلف است گفت: شیشه ها و بطری های مختلف رنگ های متفاوتی دارند از این رو طرح و رنگ موکت های تولیدی هم متنوع است، مثلا شیشه ماءالعشیر سبز است بنابراین موکت تولید شده از آنها سبز رنگ خواهد بود، به شیشه های سفید و بی رنگ هم در روند تولید رنگ های متنوعی اضافه می شود با این حساب موکت های رنگارنگی تولید می شود.
هر چه فرهنگ تفکیک زباله از مبدا میان خانواده ها پررنگ تر شود محیط زیست و منابع آب و خاک سالم تری خواهیم داشتوی درباره نحوه جمع آوری بطری ها و شیشه ها اظهار داشت: این بطری ها در مشهد توسط زباله گردها جمع آوری و به کارخانه آورده می شوند حتی گاهی از تهران هم این پسماندها را دریافت می کنیم، در واقع هر چه فرهنگ تفکیک زباله از مبدا میان خانواده ها پررنگ تر شود مواد اولیه این واحد صنعتی برای تولید محصول بیشتر خواهد بود.
بطری‌های آفتاب نخورده به کار ما می‌آید
سعیدی در پاسخ به اینکه آیا از بطری هایی که در طبیعت رها شده اند هم استفاده می کنید گفت: بطری های رها شده در طبیعت به علت تابش آفتاب و گرم و سرد شدن هوا کیفیت و استحکام خود را از دست داده اند بنابراین به درد کار ما نمی خورد، از بطری هایی که زباله گردها از داخل سطل‌های زباله جمع آوری می کنند استفاده می کنیم که همین هم کمک بزرگی به محیط زیست خواهد کرد چون با این کار از ورود حجم زیادی بطری پلاستیکی به طبیعت جلوگیری می شود چون اگر جمع آوری نشوند قطعا سر از طبیعت در خواهند آورد.
وی اظهار داشت: برای فرهنگ سازی تفکیک از مبدا دوره های آموزشی زیادی برگزار کردیم، برای این منظور در شهرستان فریمان پیاده روی خانوادگی داشتیم و در این باره با خانواده صحبت کردیم که اگر بطری ها در منزل تفکیک نشوند در نهایت یا باید به محل های دفن و یا طبیعت بروند که هر دو راه در نهایت به ضرر محیط زیست خواهد بود، همچنین برای دانش آموزان مسابقات دوچرخه سواری برگزار کردیم و در این مدت آنها را با اهمیت تفکیک زباله از مبدا آشنا کردیم.
سعیدی با اشاره به اینکه گاهی خط تولید به علت نرسیدن مواد اولیه مورد نیاز ( بطری های پلاستیکی ) معطل می ماند گفت: علاوه بر تولید موکت موفق به تولید لایه ای برای زیر آسفالت خیابان ها با هدف استحکام آسفالت شدیم که اکنون این محصول را به ارمنستان صادر می کنیم.
۹۰۱۴