به گزارش ایرنا، یک جفت موش می‌توانند سالانه در پنج زایمان خود، هفت تا ۱۵ نوزاد تولید کنند که همین نوزادان در هفته پنجم زندگی خود بارور می‌شوند و این شرایط، مبارزه با افزایش جمعیت موش را به یکی از دغدغه‌های همیشگی مدیران شهری تبدیل کرده است.
بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت، ۶۰ درصد از بیماریهای عفونی بین انسان و دام مشترک هستند که جوندگان اغلب نقش میزبان میانی را در انتقال بیماری‌ها بازی می‌کنند.
طبق تحقیقات علمی، موش ها ناقل بیماریهای زیادی به انسان هستند و فضله موش ممکن است حاوی ویروس‌ها و باکتری‌های بیماری زای متعددی باشد و استفاده اتفاقی از فضله موش و ابتلا به بیماریهای ناشی از آن می تواند منجر به آسیب های کلیوی، مننژیت، نارسایی کبدی، زجر تنفسی و حتی مرگ شود، که بیشتر این بیماری‌ها از طریق ادرار موش نیز قابلیت انتقال دارد.
در وضعیت کنونی جولان موشها در نواحی شهری بیشتر شده است که دیگر از زیر پوست شهر به خیابانها و معابر نقل مکان کرده اند و کلانشهرهایی چون مشهد از جمله شهرهای درگیر با این معضل هستند.
اطراف رستوران ها و فست فودها یکی از کانونهای اصلی حضور موش ها است، ریختن اضافه غذا در معابر چه با هدف سیر کردن گربه ها و چه با رویکرد رهاسازی زباله های رستورانی در محیط باز، زمینه را برای تجمع موش ها فراهم می کند.
کانال ها و شبکه های فاضلاب نیز از جمله مکانهای تجمع این جانوران موذی هستند که البته تا کنون طرح های مختلفی برای کاهش جمعیت موش ها اجرایی شده است اما همچنان شاهد جولان آنها در کوچه پسکوچه های شهر هستیم.
گلایه شهروندان
وجود موش های سرگردان در خیابانها و معابر کلانشهر مشهد گلایه شهروندان را به همراه داشته و صدای آنان را درآورده است.
یکی از شهروندان ساکن منطقه هشت مشهد در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: محال است در پیاده روهای این منطقه تردد کرد اما با موشی برخورد نکرد.
پرویز عزیزی افزود: بیشتر موش ها در فضای سبز کنار پیاده روها زندگی می کنند و به یکباره زیر پای رهگذران دویده و باعث ترس آنان می شوند.
وی ادامه داد: از آنجا که موش ها ناقل بیماری هستند، مجبور هستیم بچه های خود را در خانه حبس کرده و به آنها اجازه بازی در فضای باز را ندهیم.
یکی از شهروندان ساکن در منطقه یک شهرداری مشهد نیز اظهار کرد: در بلوار خیام موش هایی مشاهده می شوند که از نظر جثه بزرگتر از اندازه طبیعی موش و گاه به اندازه خرگوش هستند.
زهرا کامیاب افزود: البته اکنون شمار موش ها نسبت به سالهای گذشته کمتر شده است اما باز هم هنگام عبور از پیاده رو ترس از مواجه شدن با موش ها وجود دارد.
یک شهروند ساکن در هسته مرکزی شهر نیز گفت: در محل زندگی ما به واسطه وجود چندین باب هتل و مهمانپذیر، سطل های زباله بزرگی قرار دارد که همیشه در اطراف این سطل ها موش ها در تردد هستند.
حسین امیری افزود: به قدری رفت و آمد موش ها در این منطقه زیاد است که حتی برای لحظه ای جرات نمی کنیم در خانه خود را باز بگذاریم.
وی ادامه داد: گاهی نیز موش ها به واسطه طعمه های شهرداری در کنار معابر با شکم های ترکیده، دیده می شوند که لاشه آنها چندین روز در معابر و خیابان باقی می ماند که خود عامل آلودگی زیست محیطی است.
موش‌هایی با نژاد نروژی در مشهد
موش ها نژادهای گوناگونی دارند که "خانگی، بندری یا نروژی و موش سیاه" یا «راتوس» از آن جمله است و موش به نام «راتوس» یا موش سیاه از گونه های سخت است و اگر این گونه به مشهد منتقل شود کنترل کردن آن سخت است.طبق گفته رییس اداره محیط زیست، سلامت و ایمنی شهرداری مشهد موش های این کلانشهر از نژاد نروژی یا بندری هستند که قابلیت کنترل و مهار دارند.
محمد پذیرا در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: گونه ای موش به نام راتوس یا موش سیاه نیز وجود دارد که از گونه های سخت است و اگر این گونه به مشهد منتقل شود، کنترل کردن آن بسیار سخت است.
وی اضافه کرد: تجمع موش ها اغلب در هسته مرکزی شهر به دلیل وجود بافت فرسوده، تراکم جمعیتی بالا و مرکزیت اصناف در آن محدوده است چرا که شرایط غذایی خوبی در این مناطق برای موش ها فراهم است.
پذیرا ادامه داد: طعمه گذاری برای مبارزه و کنترل جمعیت موش ها در این مناطق به صورت مستمر انجام می شود اما موش، جانوری هوشمند است و در صورت وجود خوراکی هایی نظیر آجیل، نان و سبزیجات، که قبلا تجربه مصرف آن را داشته است، دیگر به سراغ طعمه ها نمی رود.
رییس اداره محیط زیست، سلامت و ایمنی شهرداری مشهد تاکید کرد: محل های اتصال کانالها و منهول های فاضلاب از کانون های اصلی تجمع موش ها است و هرجا که اضافه ضایعات وجود داشته باشد، جمعیت موش ها افزایش می یابد.
پذیرا ادامه داد: پادزهر سم موجود در طعمه های موش ویتامین "کا" است که کاهو و سبزیجات منبع غنی این ویتامین هستند و چنانچه موش بعد از خوردن طعمه از کاهو و سبزی هایی که سبزی فروش ها در معابر و جویها رها می کنند، تغذیه کند سم، بی اثر می شود.
بیشتر بخوانید:
چه کسی زیر پای مشهدی‌ها موش می‌دواند
بیماریهای مشترک انسان و دام، عامل ۲۵ درصد مرگ ومیرها در جهان
از هر پنج بیماری جدید، سه مورد از حیوانات به انسان منتقل می‌شود
وجود ۹ کانون تجمع جوندگان در مشهد
سال ۱۳۹۶ کانونهای تجمع جوندگان در مشهد ۶۰ کانون فعال بود که با اقدامات انجام شده طی سالهای گذشته اکنون این تعداد به ۹ کانون رسیده است.
معاون خدمات و محیط زیست شهرداری مشهد نیز به خبرنگار ایرنا گفت: جوندگان و به خصوص موشها، منبع و عامل مهمی برای شیوع برخی از بیماریهای مشترک بین انسان و حیوان هستند و در انتقال بیماری های عفونی نقش مهمی دارند.
مهدی یعقوبی گفت: در چند سال اخیر روش های مختلفی برای کنترل جوندگان و جلوگیری از تولید مثل آنها در دستور کار قرار گرفته که یکی از روش های اصلی کنترل این جوندگان، استفاده از طعمه های خوراکی بوده است.
وی اضافه کرد: سال ۱۳۹۶ کانونهای تجمع جوندگان در مشهد ۶۰ کانون فعال بود که با اقدامات انجام شده در سالهای گذشته اکنون این تعداد به ۹ کانون رسیده است.
یعقوبی افزود: محل اصلی تمرکز موشها در مشهد در هسته مرکزی شهر و در محدوده مناطق یک، ۶، هفت و هشت شهری واقع شده است.
وی اضافه کرد: مبارزه با این آفت با جدیت ادامه دارد و پای کار آمدن نهادها و دستگاههای متولی برای مهار جانوران موذی در محیط زندگی شهری ضروری است.
لزوم مشارکت همگانی در کنترل جمعیت موش
رییس اداره محیط زیست، سلامت و ایمنی شهرداری مشهد افزود: همه به خصوص اصناف و شهروندان باید در کنترل جمعیت موش احساس مسوولیت کرده و از رها کردن زباله های خوراکی در معابر خودداری کنند.
جمعیت موش هیچ گاه به صفر نمی رسد، هرکجا آب باشد موش نروژی نیز هست، اما این جمعیت باید کنترل شود.پذیرا افزود: طبق قانون رعایت بهداشت محیط ضروری است و در حوزه پیشگیری، رویکرد مردمی اهمیت بسیاری دارد و مشارکت مردمی باید در سطح ۷۰ درصد باشد.
وی ادامه داد: البته جمعیت موش هیچگاه به صفر نمی رسد و هرجا که آب باشد موش نروژی نیز هست، اما این جمعیت باید کنترل شود.
پذیرا افزود: موش ها قلمروطلب هستند و چنانچه جمعیتشان در یک کانون کاهش یابد، قلمرو خود را به معابر اطراف گسترش می دهند.
تشکیل کارگروه مبارزه با جوندگان
رییس اداره محیط زیست، سلامت و ایمنی شهرداری مشهد اضافه کرد: کار علمی و مطالعاتی برای مبارزه با جوندگان آغاز شده و با توجه به مقاومت موش ها به سموم تکراری، تحقیق روی گونه ها و همچنین دیگر سموم موثر در مبارزه، در حال انجام است.
پذیرا افزود: در این راستا کارگروهی متشکل از استادان دانشگاه فردوسی، کارشناسان بهداشت و محیط زیست شهرداری و بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی مشهد فعال شده و کارهای مطالعاتی آنرا انجام می دهند.
در عملیات مبارزه با جوندگان از محصولاتی نظیر «نانو پودر» اختصاصی جوندگان استفاده می شود که دارای حداقل اثرات منفی بر محیط زیست و سایر جانداران است.وی ادامه داد: همچنین براساس پایش های صورت گرفته و تماس های شهروندان با شماره ارتباطی ۱۳۷، طعمه گذاری های ویژه ای در مناطق زندگی موش ها انجام می شود تا جمعیت این گونه موذی کنترل شود.
پذیرا ادامه داد: تا کنون شهرداری ثامن و شهرداری منطقه یک مشهد اقدامات بسیار موثری در مبارزه با جوندگان داشته اند و جمعیت این گونه به خوبی در این مناطق کنترل شده است.
وی گفت: در برخی مناطق نیز از جمله هسته مرکزی شهر و منطقه هفت به دلیل اینکه ورودی بار توسط کامیون و قطار در این مناطق انجام می شود، جمعیت موش ها بیشتر از سایر مناطق است.
رییس اداره محیط زیست، سلامت و ایمنی شهرداری مشهد افزود: در عملیات مبارزه با جوندگان به صورت عمده از محصولاتی نظیر «نانو پودر» اختصاصی جوندگان استفاده می شود که دارای حداقل اثرات منفی بر محیط زیست و سایر جانداران است.
پذیرا افزود: ۱۵ عدد چراغ قوه دارای لامپ UV نیز به منظور ردیابی فضولات جوندگان در کانالهای سرپوشیده مشهد تهیه و در مناطق توزیع شده است.
رییس اداره محیط زیست، سلامت و ایمنی شهرداری مشهد گفت: برگزاری دوره های آموزشی برای پاکبانان و ناظران مناطق به منظور طعمه گذاری و استفاده صحیح از طعمه در محل توسط کارشناس اداره محیط زیست در تمامی مناطق شهرداری به صورت مستمر در حال انجام است.
موش امکان زیست و زاد و ولد در شبکه فاضلاب ندارد
موش های فاضلابی به طور معمول در کانال های فاضلاب زندگی می کنند اما در مشهد کانال فاضلابی وجود ندارد.شهروندان معتقدند شبکه های فاضلاب محل تکثیر موش و جانوران موذی هستند اما کارشناسان حوزه آب و فاضلاب می گویند در شبکه فاضلاب مشهد امکان زیست موش وجود ندارد.
معاون بهره‌برداری و توسعه فاضلاب شرکت آب و فاضلاب مشهد در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: در شبکه و دریچه های فاضلاب هیچ امکانی برای زندگی و زاد و ولد موشها وجود ندارد.
مهدی حاجی آبادی افزود: موش های فاضلابی به طور معمول در کانال های فاضلاب زندگی می کنند اما در مشهد کانال فاضلابی وجود ندارد و شبکه جمع آوری فاضلاب به گونه ای است که اگر موش وارد آن شود به داخل لوله فاضلاب سقوط کرده و از بین می رود.
وی ادامه داد: ممکن است در محل دریچه ها و شبکه فاضلاب مشهد موش رفت و آمد داشته باشد اما امکان زندگی در آن محیط ها را ندارد.
معاون بهره‌برداری و توسعه فاضلاب شرکت آب و فاضلاب مشهد اضافه کرد: در شبکه فاضلاب مشهد سوسک وجود دارد که در مجموع برای مبارزه با حشرات سالی ۲ بار شبکه فاضلاب سم پاشی می شود.
موش ها ناقل ۴۰ نوع بیماری
حدود ۴۰ نوع بیماری از طریق موش به انسان منتقل می شود.موش عامل انتقال بیماریهای خطرناک و کشنده ای نظیر «طاعون، حصبه، تب راجعه، تولارمی، سالک و هانتاویروس» است لذا کنترل جمیعت آنها ضروری است.
رییس گروه سلامت محیط و کار مرکز بهداشت شماره یک مشهد در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: حدود ۴۰ نوع بیماری از طریق موش به انسان منتقل می شود.
حسین امام وردی زاده افزود: موش ها گونه های مختلفی دارند که مهم ترین گونه های موجود در شهر موش های کِشتی هستند که از طریق بار و غلات وارداتی منتقل می شوند و موش های نروژی نیز در کنار کال های آب، محیط های لجنی و فاضلابی زندگی می کنند.
وی ادامه داد: همچنین دفع غیربهداشتی فاضلاب در برخی مناطق حاشیه شهر از عوامل تکثیر موش ها و مبارزه با این معضل شهرنشینی بسیار ضروری است.
رییس گروه سلامت محیط و کار مرکز بهداشت شماره یک مشهد افزود: خوشبختانه در مشهد شهرداری ورود خوبی برای مبارزه و کنترل جمعیت موش دارد و طعمه گذاری های موثری انجام می شود.
امام وردی زاده گفت: رهاسازی و پراکندگی زباله نیز از عوامل تکثیر موش است، شهرداری مشهد در این حوزه نیز عملکرد خوبی دارد و جمع آوری زباله ها و پسماند شهری و خانگی به صورت اصولی انجام می شود.
رییس گروه سلامت محیط و کار مرکز بهداشت شماره یک مشهد تاکید کرد: چنانچه گزارش مردمی و یا گزارش هایی به شورای بهداشت محلات در خصوص مشاهده و تجمع موش در منطقه ای از شهر دریافت شود، این گزارش برای انجام اقدامات کنترلی به شهرداری های مناطق ارجاع می شود.
به گزارش ایرنا، در مجموع مبارزه با جوندگان و به خصوص موش تنها با اقدامات دستگاه خاصی ممکن نیست و برای مهار و کنترل جمعیت این جانوران موذی عزم همگانی، همراهی بین دستگاهی و مشارکت مردمی ضروری است.