علیرضا معاف در فروردین سال گذشته قبل از برگزاری بیست و نهمین نمایشگاه بین المللی قرآن کریم، یک نشست خبری برگزار کرد و در آن نشست از رونمایی مرکز ملی ترجمه قرآن خبر داد.
وی در آن جلسه گفت: مرکز ترجمه به شکل منظم در دولت و نظام وجود ندارد و جلسات متعددی در این زمینه برگزار شد و همانگونه که مرکز طبع و نشر قرآن کریم به امر رسم الخط و چاپ قرآن توجه دارد، مرکزی نیز برای ترجمه قرآن در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تاسیس شده و در نمایشگاه رونمایی خواهد شد. یکی از ۱۶ ماموریتی که محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی از معاف خواسته تا به صورت فصلی و مستمر گزارش بدهد، صدور مجوز برای انتشار ترجمه های قرآن است.
دی ماه سال گذشته معاون قرآن و عترت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در گفت وگو با خبرنگار معارف ایرنا گزارشی از عملکرد این معاونت ارائه کرد و درباره ترجمه قرآن گفت: یکی از کارهای تاسیسی این معاونت، ایجاد مرکز ملی ترجمه قرآن کریم است. البته ترجمه قرآن یکی از کارهای غیررسمی این معاونت بوده ولی اساسنامه آن نوشته شده و در دستور کار شورای عالی انقلاب فرهنگی است.
چشم علاقه مندان به ترجمه قرآن برای رونمایی از مرکز ملی ترجمه در نمایشگاه بیست و نهم روشن نشد و چشم ها به سی امین نمایشگاه بین المللی کریم دوخته شد که کریم دولتی مدیر بخش ترجمه نمایشگاه قرآن گفت: یکی از موضوعاتی که در سنوات گذشته بوده و امسال هم تکمیل شد، اینفوگرافی مترجمان قرآن است که سعی در به روزرسانی آن را داشتیم. همچنین ترجمه صحیفه سجادیه و نهج‌البلاغه نیز بخش‌های اضافه شده به قسمت ترجمه است.
وی در ۱۳ فروردین امسال، همزمان با نخستین روزهای برگزاری نمایشگاه سی ام گفت که مرکز ملی ترجمه قرآن کریم با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی رونمایی می شود و این را هم گفت که بخش ترجمه نسبت به سال های گذشته رویکردها و موضوعات جدیدی را پیگیری می‌کند که یکی از این رویکردها ارتباط نسل کودک و نوجوان با قرآن و ایجاد انس با آن است. بر همین اساس مسئولان این مرکز در راستای ترجمه و خلاقیت‌های جدید، در پی آن هستند تا ترجمه را دریچه‌ای برای این ارتباط قرار دهند.
البته در کتاب بیست و نهمین نمایشگاه قرآن کریم، گزارشی از بخش ترجمه ارائه شد که مربوط به موسسه فرهنگی ترجمان وحی بود و این که چرا این موسسه تاسیس شده و از سـال ۱۳۷۳ تاکنون توانسـته قرآن را به زبان هایی مثل انگلیسی، فرانسه، ترکی آذری، ترکی استانبولی، چینی، ژاپنی، اسپانیولی، اردو، روسی، گرجی، ترکی عراقی، رواندایی، پشتو و بلتـی ترجمه کند و همچنین ترجمه کلام وحی را به ۲۴ زبان در دستور کار خود دارد.
در این گزارش آمده است که بازدیدکنندگان از نمایشگاه قرآن می توانستند سیر تحولات ترجمه قرآن و آخرین آمار ترجمه هـای هـر زبـان را در تابلوهای نصب شده، ببینند. مثل آخرین آمار تعداد زبان های رایج دنیا، آمار دقیق تعداد زبان های پنج قاره، میزان ترجمه کتاب مقدس مسیحیان به هر زبان، آمار و میزان ترجمه های انجام شده قرآن به زبان های قاره های مختلف، مقایسه آماری ترجمه های قرآن و ترجمه انجیل در جهان، میزان اهتمام ترجمه قرآن به وسیله مسلمانان و غیرمسلمانان و ارائه نمونـه ترجمه های قرآن به زبان های مختلف که توسط جمهوری اسلامی ایـران انجام شده و به چاپ رسیده اسـت.
اگرچه وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی از رونمایی مرکز ملی ترجمه قرآن در سی امین نمایشگاه بین المللی قرآن کریم به عنوان یکی از مهمترین برنامه های امسال نمایشگاه یاد کرد ولی راه اندازی این مرکز به گفته قائم مقام معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در انتظار تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی است. شاید اگر کتاب گزارش نمایشگاه قرآن به دستمان رسیده بود، توضیحات بیشتری درباره عملکرد بخش ترجمه قرآن را منتشر می کردیم.
محمدمهدی عزیززاده در گفت وگو با خبرنگار معارف ایرنا گفت: یکی از کارهایی که منتظر تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی هستیم، مساله ترجمه قرآن است که یکی از ماموریت های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در حوزه قرآن است که سال ها در حد یک پست کارشناسی وجود داشت تا اگر ناشری یک ترجمه می فرستاد، آن ترجمه مورد بررسی قرار می گرفت.
وی افزود: قرار است با تشکیل هیات امنایی متشکل از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مرکز طبع و نشر قرآن کریم، سازمان تبلیغات اسلامی، سازمان اوقاف و امور خیریه و نهادهایی که در این حوزه ظرفیت دارند، مرکز ملی ترجمه قرآن ایجاد شود تا در سطح ملی به صورت ویژه فعالیت کند ولی متاسفانه تاکنون ساختاری برای ترجمه در کشور نداشتیم.
عزیززاده ادامه داد: حالا تنظیمات مرکز ملی ترجمه قرآن در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به پایان رسیده و حدود سه ماه پیش برای شورای عالی انقلاب فرهنگی ارسال شده است. البته آخرین پیگیری ها نشان می دهد که مسائل این مرکز از نظر حقوقی در حال بررسی است.
وی با اشاره به ویژگی های مرکز ملی ترجمه قرآن گفت: در گذشته اگر کسی قصد ترجمه قرآن داشت، به این وزارتخانه مراجعه می کرد تا مجوز بگیرد ولی حالا قرار است برنامه ریزی هایی صورت گیرد تا ببینیم در چه حوزه هایی می توان ترجمه جدید برای داخل کشور یا زبان های خارج کشور تولید کرد. در واقع این مرکز از حالت منفعل به فعال تبدیل می شود.
این مقام مسئول از ابلاغ حکم معاون قرآن و عترت برای کریم دولتی به عنوان مسئول پیگیری و راه اندازی این مرکز خبر داد و گفت: ساز و کارهایی مثل تشکیل کارگروه های علمی تخصصی برای مرکز ملی ترجمه قرآن پیش بینی شده است. در گذشته ترجمه قرآن در حد یک کارشناس بود و فقط یک نفر این کار را می کرد.
وی با اشاره به فعالیت های حجت الاسلام محمد نقدی مدیرعامل موسسه ترجمان وحی گفت: این موسسه در سال های گذشته تلاش های بسیاری داشته که ذیل سازمان اوقاف و امور خیریه به عنوان یک موسسه فرهنگی هنری فعالیت می کند؛ موسسه ای که نقش حاکمیتی ندارد و با محدودیت های اعتبار و بودجه روبرو است. البته از مجموعه و ظرفیت موسسه ترجمان وحی در این کار استفاده خواهد شد.
حال باید منتظر ماند تا شورای عالی انقلاب فرهنگی با تصویب تاسیس مرکز ملی ترجمه، رونقی دوباره به ترجمه قرآن دهد و مقدمات گسترش ترجمه کلام الهی را به زبان های گوناگون فراهم کند.