به گزارش ایرنا جواد اشرفی روز پنجشنبه در اولین جشنواره «مله بافی» خوسف که در خانه تاریخی تاجور این شهر برگزار شد افزود: صنایع دستی نشان دهنده فرهنگ و تمدن هر منطقه است که در هر نقطه از جغرافیا می‌تواند معرف آیین‌ها، سنت‌ها و داشته‌های هر منطقه باشد.
وی با بیان اینکه ما میراث دار صنایع دستی با قدمت در خراسان جنوبی هستیم گفت: اولین توسعه هر کشور، توسعه در حوزه کشاورزی است لذا هنر صنایع دستی از دل کشاورزی و دامپروری بیرون آمده که در حوزه اقتصادی بسیار ارزشمند است.
معاون استاندار خراسان جنوبی با بیان اینکه ۷۰ درصد صنایع دستی هنر بانوان است یادآور شد: صنایع دستی جزو مشاغل مستقل و بومی است که می‌تواند به صورت مستقل بدرخشد.
وی با اشاره به تبلور فرهنگ و غنای مردم این سرزمین که میراث‌دار آن مردم هستند گفت: اقتصاد مبتنی بر هنر و صنایع دستی ماحصل بخش کشاورزی است و توسعه کشت پنبه باید مبتنی بر ارزش افزوده صنایع دستی باشد.
اشرفی افزود: قدر این هنر شهرستان خوسف را بدانیم و محصول (پنبه مله) باید شکوفا شود لذا در زمینه تسهیلات و آموزش نیاز به کار دارد.
وی تاکید کرد: باید در صنایع دستی ذائقه‌ساز باشید تا ارزش افزوده بیشتری کسب شود در این صورت می توانیم بازارهای جهانی مبتنی بر نیازهای روز را به دست آوریم که این زمینه در استان وجود دارد تا مباحث آموزشی و سایر اقدامات مرتبط با توسعه مبتنی بر ظرفیت‌های زیست بوم منطقه شکل بگیرد.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی هم در این مراسم گفت: قدمت پنبه مله به بیش از ۵۰۰ سال پیش بر می‌گردد اما با ورود بذرهای اصلاح شده از ۳۰ سال قبل، این محصول مورد کم‌توجهی قرار گرفته است.
مهدی جعفری اظهار کرد: برای افزایش سطح زیر کشت پنبه مله باید مرکز خرید تضمینی این محصول در شهرستان خوسف پیگیری و راه‌اندازی شود، باید در مرکز خرید تضمینی پنبه، قیمت مناسب تعیین شود تا کشاورزان رغبت بیشتری برای کشت داشته باشند.
وی افزود: سال ۹۶ سال انقراض این محصول در استان بود که سبب شد کارشناسان ترویج جهاد کشاورزی به سراغ صندوق‌های قدیمی بروند و بذر آن را پیدا کنند و سطح زیر کشت را اکنون به هفت هکتار برسانند.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی ضمن قدردانی از اهتمام میراث فرهنگی برای ادامه این مسیر و ترویج فرهنگ کاشت و تولید محصولات پنبه مله گفت: چرخه کامل محصولات مله در شهرستان خوسف فراهم است.
همچنین مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی گفت: برای تهیه پرونده ثبت جهانی پنبه مله نیاز به مشارکت دستگاه‌های مربوطه از قبیل جهاد کشاورزی و شهرداری است.
هادی شاهوردی از خوسف به عنوان شهر اولین‌ها در استان یاد کرد و افزود: خوسف تنها شهرستان دارای پنج بافت ثبتی، دارای بیشترین مخازن سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی کشور، تنها شهرستان دارای بسته گردشگری اعم از سلامت، فرهنگی، مذهبی و تاریخی است اما کمتر مورد توجه واقع شده است.
وی بیان کرد: در مورد پنبه مله که خوسف در گذشته شهر ملی معرفی شد اتفاق بزرگی رقم خورد و امروز دبیرخانه شهر ملی مله افتتاح شد تا محلی برای سیاستگذاری توسعه این محصول باشد.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی گفت: اگر در حوزه ثبت جهانی شهر مله بافی تلاش می‌کنیم باید سطح زیر کشت این محصول نیز افزایش یابد.
وی ادامه داد: نصب اِلمان‌های (نماد) سطح شهر و نامگذاری محلات و مناطق توسط شهرداری باید در اولویت قرار گیرد، ما نیز آمادگی داریم پرونده این محصول را برای ثبت جهانی تهیه کنیم.
شاهوردی گفت: مله بافی پارچه بافی سنتی است که تلفیق آن با سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی می‌تواند در ارزش افزوده محصول تاثیرگذار باشد.
پژوهشگر ذخایر ژنتیکی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان جنوبی هم گفت: پنبه مله دارای رنگ قهوه‌ای و نسبت به پنبه سفید، نرم‌تر است و بوی مطبوعی دارد.
آزیتا نخعی عنوان کرد: با استفاده از پنبه‌های خودرنگ طبیعی، کارخانه‌های نساجی می‌توانند با مصرف آب و انرژی کمتر، هزینه پردازش را کاهش دهند.
وی گفت: پنبه رنگی طبیعی سازگار با محیط زیست است و باعث حذف آلاینده‌ها و رنگ‌های شیمیایی می‌شود، نسبت به تغییرات مقاوم‌تر هستند و حتی در معرض نور آفتاب تیره‌تر می‌شود.
پژوهشگر ذخایر ژنتیکی گفت: پنبه‌های رنگی قیمت بالاتری نسبت به پنبه سفید دارند و طبق گزارش‌های موجود در بین پنبه‌های قدیمی ایران تنها پنبه رنگی مشاهده شده پنبه مله است که قدمت دیرینه در منطقه خوسف دارد و از آن پارچه نفیسی به نام پارچه مله ساخته می‌شود.
وی ادامه داد: متاسفانه در دهه‌های اخیر به دلیل کمیاب بودن و توجه به اقلام وارداتی سفید، این نوع پنبه ارزشمند در معرض خطر فرسایش ژنتیکی قرار گرفته است.
نخعی با اشاره به اقدامات و فعالیت‌های انجام شده برای احیا و تکثیر بذر پنبه مله گفت: از جمله اقدامات می‌توان به جمع آوری بذر مله، اجرای طرح ارزیابی و خالص سازی توده مله، ثبت و ارزیابی صفات زراعی و جداسازی بذر و در اختیار گذاشتن بذر مله به کشاورزان اشاره کرد.
وی با بیان اینکه پنبه مله از ظرافت خاصی برخوردار است افزود: کشش الیاف مله، انعطاف پذیری بیشتری نسبت به سایر پنبه‌ها دارد و در آینده نزدیک رقم پنبه مله در فهرست گیاهان بومی ایران ثبت خواهد شد.
اولین جشنواره مله بافی از برنامه‌های هفته فرهنگی شهرستان خوسف است که اولین بار از ۲۳ تا ۲۸ آبان برگزار می‌شود. دبیرخانه شهر ملی «مله بافی» نیز همزمان با هفته فرهنگی خوسف با حضور جمعی از مسئولان در این شهرستان راه‌اندازی شد.
استان خراسان جنوبی ۱۱ شهرستان دارد و مرکز شهرستان خوسف در ۳۵ کیلومتری بیرجند است.