به گزارش گروه جامعه ایرنا - بنیاد فرزانگان، پایگاه دائمی جهت استقرار سالمندان و ارتقای میزان بهره‌وری این قشر در اوقات فراغت است که به یقین می توان این بنیاد را بازوی توانمند بهزیستی در ارائه خدمات مناسب تر به سالمندان دانست.
راه اندازی این بنیاد یا موسسه مردمی فرهنگی، هنری و ورزشی سالمندان برای ایجاد روحیه شاداب و پرنشاط در این قشر صورت گرفته است.
فعال کردن بنیاد فرزانگان در سطح کشور مصوبه شورای ملی سالمندان کشور در سال ۱۳۹۵ است. در همین شورا در سال ۱۳۹۷ مصوب شد تا دبیرخانه شورای ملی سالمندان کشور جهت توسعه بنیاد فرزانگان در سراسر کشور و توانمندسازی آنها اقدامات لازم را به عمل آورد.
با توجه به جایگاه شورای ملی سالمندان کشور به عنوان هماهنگ کننده اصلی تمام سیاست ها و برنامه های مرتبط با اعتلای همه جانبه سالمندان کشور، بنیاد فرزانگان، حلقه ارتباطی بین سیاستگذاری حوزه سالمندی در کشور و جامعه هدف سالمندی است که در این راستا با جذب منابع مورد نیاز جهت خدمات رسانی به سالمندان و بهره مندی از امکانات دستگاه های مختلف، تمام سازمان های مردم نهاد و جهت نیل به اهداف سند ملی تدوین شده سالمندی کشور گام برمی دارد.
هدف از توسعه بنیادهای فرزانگان درقالب گروه های محلی و توانمندسازی سالمندان و واگذاری مسئولیت آنها به خودشان است.
سالمندان در یک بنیاد، محل یا مرکز دور هم گرده آمده و وارد اجتماع می شوند و ضمن ورود به فعالیت های اجتماعی به مشارکت در امور مرتبط با حوزه سالمندی می پردازند.
تکریم جایگاه سالمندان؛ استفاده ازتجارب علمی وعملی سالمندان در جهت ارتقای جایگاه وضعیت عمومی جامعه؛ تبیین چارچوب‌های حقوقی ومسئولیت های مدنی مرتبط با امورسالمندان و ارائه خدمات مرتبط؛ تشویق مشارکت های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی وتوسعه ای سالمندان ازطریق تسهیل تعامل همه جانبه آنان با خانواده وجامعه محلی از جمله اهداف جزئی فعالیت بنیاد فرزانگان است.
حفظ و ارتقای سلامت سالمندان از طریق آموزش روش های سبک زندگی سالم؛ خود مراقبتی و پیشگیری از بروز بیماری ها، درمان و ابعاد ناتوانی سالمندان، افزایش فعالیت های گروهی اجتماعی، افزایش فعالیت های مذهبی، شرکت در تورهای زیارتی و سیاحتی سالمندان و ایجاد زمینه ای برای به کارگیری مجدد سالمندانی که از نظر جسمانی فعال و مناسب هستند. چه در قالب اشتغال پاره وقت، تمام وقت یا فعالیت های داوطلبانه از دیگر اهداف جزئی فعالیت بنیاد فرزانگان به شمار می رود.
حوزه های فعالیت هر بنیاد می تواند متفاوت باشد که حوزه های مذهبی، سلامت، پیشگیری، اشتغال و کارآفرینی، هنر، ورزشی، فرهنگی، تفریحی، مشاوره، حقوقی و قوانی یا اطلاع رسانی و آگاه سازی و دیگر حوزه ها را در برمی گیرد.
همکاری با وزارت بهداشت در اجرای طرح شناسایی سالمندان پرخطر، همکاری با شهرداری تهران در اجرای طرح نشاط سالمندی و برگزاری کلاس های آموزشی در زمینه هایی مانند آموزش خودمراقبتی، آموزش پیشگیری از آلزایمر و آموزش زبان انگلیسی از مهمترین اقدامات بنیاد فرزانگان است.
تمام خدماتی که در بنیادهای فرزانگان به جمعیت سالمندان ارائه می شود کاملا مردمی و داوطلبانه بوده و حق عضویت از سالمندان دریافت نمی شود.
بنیادهای فرزانگان برای اوقات فراغت سالمندان برنامه‌ریزی می‌کنند
رئیس دبیرخانه شورای ملی سالمندان کشور گفت: بنیادهای فرزانگان در واقع مجموعه‌ای از سمن ها با هدف مشارکت سالمندان در موضوعات اجتماعی مرتبط با خودشان هستند. در بنیادهای فرزانگان تلاش بر این است فضا را از شرایط اینکه جوانان همیشه باید کار مشارکتی برای سالمندان انجام دهند، در بیاورند.
مژگان رضازاده در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: بنیادهای فرزانگان حلقه ارتباطی بین سیاستگذاری حوزه سالمندی در کشور با خود فرد سالمند است که برخی از اهداف جزئی را دنبال می کنند. این بنیادها بسترهای فرهنگی برای قشر سالمند را به وجود می‌آورند، چارچوب‌های حقوقی مرتبط با سالمندان را تدوین می‌کنند، نحوه ارائه خدمات با سالمندان را پیگیری می‌کنند و مطالبات سالمندان را به عنوان حلقه ارتباطی بین سیاستگذاری و سالمندان به گوش دولتمردان می‌رسانند.
وی اضافه کرد: به طورمثال این بنیادها بین سالمندان تسهیلگری ایجاد می‌کنند تا سالمند پویا، مشارکت مدنی در جامعه را ادامه دهند یا آموزش های خود مراقبتی به سالمند داشته باشند یا از سیستم نخبگانی سالمندان در برنامه ها استفاده کنند و سالمند را با نسل جدید پیوند دهند. برای اوقات فراغت سالمند برنامه ریزی می‌کنند و در ایجاد محیط دوستدار سالمند مشارکت می کنند.
دوسوم اعضای بنیاد فرزانگان باید بالای ۶۰ سال باشند
رئیس دبیرخانه شورای ملی سالمندان کشور گفت: در بنیادهای فرزانگان، سالمندان با هم فکر می‌کنند و شور و نشاط اجتماعی بین آنها به وجود می‌آید. بنیادها سالمند و خانواده را وارد فضای نشاط اجتماعی می‌کنند مثلا در این رابطه به تازگی برنامه ویژه بازنشستگان وزارت ارشاد برگزار شد که مسئولان این وزارتخانه در این برنامه هم مطالبات سالمندان را شنیدند و هم اکران فیلم فسیل انجام شد و علاوه بر این از بازنشستگان تکریم شد.
اگرچه ۷۰ بنیاد فرزانگان درکشور فعالیت می‌کنند اما دائم برای تاسیس این بنیادها فراخوان داده می شود تا بازنشستگان حضور پیدا کنند
رضازاده خاطرنشان کرد: بنیادهای فرزانگان در حقیقت سمن های بخش غیردولتی است و دو سوم افراد این بنیادها باید بالای ۶۰ سال باشند. ما یارانه به این بنیادها نمی دهیم اما در راستای تقویت این بنیادها، خدمات آموزشی تخصصی سالمندان و برنامه های اجتماع محور داریم که این بنیادها به صورت مشارکتی می‌توانند آنها را با دستگاه های عضو شورای ملی سالمندان انجام دهند.
وی با اشاره به فعالیت ۷۰ بنیاد فرزانگان در کشور گفت: تعداد بنیادها خیلی کم است بنابراین دائم برای تاسیس این بنیادها فراخوان می دهیم تا بازنشستگان حضور پیدا کنند و هم از خدمات دستگاه های عضو شورای ملی سالمندی بهره مند شوند هم ارتباط نزدیک تری با جامعه پویا داشته باشند.
سالمندان علاقمند به مشارکت اجتماعی وارد بنیادهای فرزانگان شوند
رئیس دبیرخانه شورای ملی سالمندان کشور با بیان اینکه برخی استان ها هنوز بنیاد فرزانگان ندارند، افزود: برخی استان ها نیز بنیاد فرزانگان دارند اما بنیاد فعال نیست؛ سالمندان انگیزه کافی ندارند که وارد عرصه شوند اما سالمندان علاقمند به مشارکت اجتماعی می توانند وارد این بنیادها شوند.
رضازاده درباره عدم اختصاص یارانه به بنیادهای فرزانگان گفت: وقتی یارانه به مراکز می دهیم بعد از مدتی از کارکرد اصلی خود خارج شده و به مراکز خرید خدمات تبدیل می شوند اما بنیادهای فرزانگان طرح های متنوعی اجرا می‌کنند و منابع مالی برای اجرای طرح به آنها می دهیم که مبلغ آن بستگی دارد به اینکه چه طرحی و برای چه تعداد جمعیت هدف برگزار می‌شود.
وی اضافه کرد: به طورمثال بنیادهای فرزانگان برای برگزاری روز جهانی سالمند از نهادهای و ارگانهایی که با آنها مرتبط هستند، کمک می‌گیرند. کم بودن تعداد بنیاد فرزانگان به این مساله بازمی‌گردد که همه بازنشسته هستند و برخی از آنها عضو بنیاد هستند اما علاقمندی به مشارکت اجتماعی ندارند.
رئیس دبیرخانه شورای ملی سالمندان کشور منابع مالی را یکی دیگر از علل تعداد کم بنیادهای فرزانگان اعلام کرد و گفت: علت دیگر به هزینه فضای تاسیس بنیاد بازمی‌گردد. نهادهایی مثل شهرداری‌ها می‌توانند فضاهایی مانند پارک‌ها را به بازنشستگان تخصیص دهند چون موسسان بنیادهای فرزانگان باید فضایی را اجاره کنند که هزینه اجاره، مشکلاتی را برای آنها به همراه دارد.
رضازاده با بیان اینکه دبیرخانه شورای ملی سالمندان کشور به بنیادهای فرزانگان، برنامه‌های خلاقانه پیشنهاد می‌کند، افزود: به طور مثال طرح توسعه محله محور در استانهای فارس و اصفهان انجام شده و این طرح در حال توسعه است.
وی اضافه کرد: همچنین طرح دوستدار سالمند طرح بین المللی است که داریم اجرا می کنیم و تمهیدات آموزشی آن را انجام می دهیم که مشارکت سالمندان را داشته باشیم. پیگیری گردشگری سالمندان یکی دیگر از این برنامه ها است.
رضازاده افزود: بنیادهای فرزانگان بنیادهایی هستند که با هدف توانمندسازی سالمندان و به کمک خود این افراد به ویژه سالمندان نخبه تشکیل می شود و با هدف حضور موثر این افراد در جامعه طراحی شده است که این بنیادها موسسات مردم نهاد فعالی هستند و کاملا به صورت داوطلبانه خدماتی را به سالمندان در سطوح ملی و شهرستان و منطقه ای ارائه می دهند.
وی خاطرنشان کرد: بنیادهای فرزانگان می توانند یکی از مهمترین بازوهای اجرایی برای هموار کردن موضوعات سالمندی باشند. تلاش می کنیم با کمک شورای ملی سالمندی بتوانیم برنامه های جدیدی متناسب با دغدغه سالمندان طراحی کنیم.
جامعه بازنشسته می‌تواند نقشه راه را به نسل جوان منتقل کند
علی محمدقادری رئیس سازمان بهزیستی کشور نیز درباره بنیادهای فرزانگان می گوید: بیش از ۷۰ بنیاد فرزانگی دارای مجوز از سوی بهزیستی ابلاغ شده است و سازمان بهزیستی از بازنشستگان و همچنین بازنشستگان وزارت فرهنگ می‌خواهد به این جامعه بپیوندند.
وی افزود: با کمک جامعه بازنشستگی می توان خط مشی و نقشه راه را به نسل جوان منتقل کرد. با استقرار دولت مردمی و تاکیدات رییس جمهور کرامت بخشی به قشر بازنشسته و سالمند در اولویت قرار گرفته است. سند سالمندی در حال پیگیری است و همکاران ما در سازمان بهزیستی تلاش می کنند افزایش مشارکت سالمندان را در مسائل اجتماعی داشته باشند.