به گزارش خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا، حجت‌الاسلام و المسلمین عبدالحسین خسروپناه امروز (دوشنبه) در نخستین همایش ملی مرجعیت علمی که با حضور وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در مرکز همایش‌های بین‌المللی کتابخانه ملی برگزار شد، افزود: علم و فناوری به سرعت در حال تغییر است، باید با این سرعت و بیشتر پیش رویم که عقب‌ماندگی چند قرن اخیر را جبران کنیم.
وی با بیان اینکه رهبر معظم انقلاب سیاست‌های کلی علم و فناوری را ابلاغ کردند، اظهار داشت: مجموعه سخنان رهبری در این موضوع شاید به سه جلد کتاب برسد. نقشه جامع علمی کشور ۱۳ سال پیش تدوین و تصویب شده است و درحال حاضر نیازمند بازنویسی و تکمیل است. اولین‌بار مرجعیت علمی در سال ۱۳۸۵ توسط حضرت آیت الله خامنه ای بیان شد که ایران باید در افق ۵۰ ساله به مرجعیت علمی برسد.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در مورد مفهوم مرجعیت علمی، با طرح این سوال که آیا مرجعیت علمی به معنای داشتن رتبه اول در تدوین مقالات است؟، گفت: این شرط لازم است ولی کافی نیست. اینکه آیا مرجعیت علمی به معنای قدرت علمی است نیز شرط لازم است ولی کافی نیست. آیا اینکه مرجعیت علمی به معنای رسیدن به مرزهای دانش در نظر و عمل است، نیز می‌تواند کافی باشد؟ این تعریف دقیق‌تر است ولی شرط دیگری نیز نیاز است.
خسروپناه یکی از شرط ها برای مرجعیت علمی را مراجعه حداکثری دانشمندان و کشورها به ایران دانست و یادآور شد: اگر مقاله خوبی بنویسیم، نظریه پردازی کنیم و دیگران به آن رجوع نکنند به مرجعیت علمی نمی‌رسیم.
وی برای چگونگی رسیدن به مرجعیت علمی به ۶ گام اشاره کرد و توضیح داد: گام اول، کشف نظریه علم و فناوری در فلسفه اسلامی است. در فلسفه علم نظریه‌های مختلفی در باب نظریه‌های رئالیستی، انسجام‌گرایی و ... مطرح شده است. در این راستا باید مشخص شود که نظریه ایران در علم و فناوری چیست؟، ما باید این نظریه را مشخص کنیم.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: گام دوم گفتمان‌سازی و فرهنگ‌سازی جایگاه علم در اسلام و تمدن اسلامی است. باید مشخص شود که جایگاه علم در اسلام چیست.
خسروپناه به جایگاه علم در کتاب اصول کافی اشاره کرد و گفت: جایگاه عقل و تفکر قبل از علم است و بعد از آن توحید است. بنابراین گفتمان سازی جایگاه علم در تمدن اسلامی از اهمیت بسیاری برخوردار است. گفتمان سازی در مرجعیت علمی تاثیر زیادی دارد.
وی گام سوم تحقق مرجعیت علمی را تدوین الگوی حکمرانی علم و فناوری دانست و افزود: بین حکومت‌داری علم و فناوری و حکمرانی علم و فناوری تفاوت وجود دارد. حکمرانی به معنای سیاست گذاری، تنظیم‌گری و تصدی‌گری است. باید توجه داشت که در حکمرانی علمی و فناوری، نخبگان کشور در سیاست گذاری و تصدی‌گری نقش دارند ولی ما هنوز به این موضوع توجه نکرده ایم.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه نقشه جامع علمی کشور بخشی از حکمرانی علم و فناوری است، ادامه داد: نمی‌توان مرجعیت علمی را فقط با یک بخش از حکمرانی به دست آورد.
خسروپناه تحقق حکمرانی علم و فناوری را گام چهارم مرجعیت علم دانست و گفت: تحقق حکمرانی علم و فناوری تنها به عهده وزارت علوم، بهداشت و دانشگاه آزاد نیست بلکه همه دستگاه‌ها در این وظیفه دارند.
وی خاطرنشان کرد: ما مشکلات مالیاتی جدی در بخش دانش‌بنیان‌ها داریم که این به عهده وزارت اقتصاد است. همچنین موانع تبدیل محصولات دانش بنیان به عهده وزارت صنعت است.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه یک تدبیر غلط باعث ضرر شرکت‌های دانش بنیان می‌شود، گفت: معتقد هستم که این موضوعات عمدی است و تا زمانی که این منصب را دارم، این موضوع ها را شناسایی و آنها را در سخنرانی‌ها مطرح می‌کنم. معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری باید این موضوعات را پیگیری کند. همچنین برخی موانع در مجلس حل می‌شوند.
خسروپناه تاکید کرد: همه باید دست به دست هم بدهیم و این موانع را رفع کنیم. بدون رفع این موانع مرجعیت علمی تا ۲۰۰ سال دیگر اتفاق نمی‌افتد.
وی پنجمین گام برای تحقق مرجعیت علمی را تعاملات بین‌المللی دانست و توضیح داد: ما توسط آمریکا تحریم شده‌ایم، نباید با بهانه‌هایی مثل دو تابعیتی و غیره خودمان را تحریم کنیم. بدون تعامل بین‌المللی نمی‌توان به مرجعیت علمی رسید. دولت باید برای این تعاملات بین‌المللی تسهیل‌گری کند.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ششمین گام برای تحقق مرجعیت علمی را بودجه علم و فناوری بیان کرد و گفت: مرجعیت علمی بدون برنامه ریزی سازمان برنامه و بودجه امکان پذیر نیست. این موضوع گلوگاه مرجعیت علمی است.
خسروپناه تاکید کرد: باید به معیشت استادان توجه کرد، نمی‌توان از یک استاد مجرب با بودجه اندک انتظار داشت در مرجعیت علمی قدم بردارد.
وی به تاکیدات رهبر معظم انقلاب در سیاست‌های کلی ابلاغی علم و فناوری اشاره کرد و اظهار داشت: حضرت آیت الله خامنه ای در سیاست‌های کلی به موضوع بودجه علم و فناوری تاکید کرده‌اند، چرا به این موضوع توجه نشده است؟ سازمان برنامه و بودجه باید بیشتر به این موضوع توجه کند.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با برشمردن موانع تحقق مرجعیت علمی گفت: نهادهای مختلف از جمله وزارت اقتصاد یا معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری باید موانع مرتبط با بخش خود را رفع کنند.
به گزارش ایرنا، نخستین همایش ملی مرجعیت علمی امروز (دوشنبه، ۲۹ آبان) با حضور محمدعلی زلفی گل وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، حجت الاسلام و المسلمین عبدالحسین خسروپناه دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، بهرام عین اللهی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، رضا مراد صحرایی وزیر آموزش و پرورش و شماری از روسای دانشگاه ها و پژوهشگاه های کشور با محورهای مرجعیت علمی چیستی و چرایی»، «مرجعیت علمی در طیف ناهمگون حوزه‌های علمی و فناورانه - وجوه تشابه و تمایز»، «ارکان جهت‌ساز مرجعیت علمی - پیشران‌های تحول‌ساز»، «نظام حکمرانی، اولویت‌گذاری و شبکه‌سازی»، «مرجعیت علمی و نسبت آن با دیپلماسی علم و فناوری»، «چگونگی نقش‌آفرینی نظام‌های پشتیبان در تحقق مرجعیت علم، فناوری و نوآوری»، «بازخوانی پیشینه تاریخی مرجعیت علمی در تمدن اسلامی» و همچنین «نهاد آموزش و پرورش و مرجعیت علمی» در سالن همایش های بین المللی کتابخانه ملی برگزار شد.
این همایش به همت مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور و معاونت پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری برگزار شد و پیش از برپایی این همایش تلاش شده پیش نشست‌های مختلفی به میزبانی سازمان‌های برگزار کننده در حوزه‌های مختلف با هدف تبیین این موضوع و تشریح ماموریت های هر کدام از نهادها و سازمان‌ها در زمینه‌های کارکردی و دانشی تشکیل شود.