به گزارش ایرنا از ستاد خبری سی و یکین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران، آنجل اوربتسوف استاد تاریخ و ایرانشناسی دانشگاه صوفیه و سفیر ویژه وزارت امور خارجه بلغارستان در حوزه شرق اظهارداشت: آموختن زبان فارسی در بلغارستان از سال ۱۹۵۹ آغاز شد. زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه صوفیه به عنوان قدیمی‌ترین و معتبرترین موسسه آموزش عالی در بلغارستان تدریس می‌شود.
وی گفت: در سال تحصیلی (۱۹۹۱/۱۹۹۲) «زبان شناسی فارسی» به عنوان دومین رشته در مرکز زبان‌ها و فرهنگ‌های شرقی (CELC) و «دانشکده زبان شناسی کلاسیک و جدید» (FCNF) در دانشگاه صوفیه تشکیل شد.
اوربتسوف با بیان اینکه رشته «زبان شناسی فارسی» در سال تحصیلی (۱۹۹۳/۱۹۹۴) به رشته دانشگاهی اصلی با عنوان «ایران شناسی» ارتقا یافت، افزود: امروزه کرسی «ایران شناسی» در بلغارستان در سه مقطع تحصیلی لیسانس، کارشناسی ارشد و دکتری متخصص تربیت می‌کند. برنامه کارشناسی ارشد، که از سال تحصیلی (۲۰۰۸/۲۰۰۹) معرفی شده، بین رشته‌ای و ترکیبی از مطالعات فرهنگی و اجتماعی هند و ایران است. مطالعات دکترا در دو رشته ادبیات و زبان شناسی انجام می‌شود. چندین دانشجوی دکترای بلغاری و خارجی نیز تاکنون از مدرک دکتری خود در این خصوص دفاع کرده‌اند.
استاد تاریخ و ایرانشناسی دانشگاه صوفیه بیان کرد: آموزش زبان فارسی به طور کامل براساس کتاب‌های درسی تالیف اساتید بلغاری کرسی «ایران شناسی» است. این کرسی یک فرهنگ «فارسی-بلغاری» با حدود ۴۵ هزار کلمه، یک فرهنگ دو جلدی «بلغاری-فارسی» با بیش از ۵۰ هزار کلمه و یک کتاب عبارات «بلغاری-فارسی» منتشر کرده است.
وی اظهارداشت: کرسی «ایران شناسی» یک کتابخانه با بیش از ۲ هزار جلد و یک کتابخانه الکترونیکی با نزدیک به ۳۰ هزار عنوان در اختیار دارد. امروزه بیش از ۲۰۰ فارغ‌التحصیل «ایران شناسی» در حوزه‌ها و موسسات مختلف از جمله وزارتخانه‌های امور خارجه، امور داخلی و دفاع و در حوزه‌های فرهنگی، علمی، گردشگری و بازرگانی در داخل و خارج از کشور فعالیت می‌کنند.
اوربتسوف درباره تولیدات علمی اساتید «ایران شناسی» در بلغارستان گفت: تولیدات علمی اساتید این رشته تخصصی بیش از ۵۰ عنوان ترجمه و بیش از ۲۰ عنوان تالیفی است که چهار عنوان آن در ایران منتشر شده است. به همت اساتید و دانش آموختگان این رشته، آثار کلاسیک فارسی مانند «رباعیات خیام»، «گلستان سعدی»، «شاهنامه فردوسی» به زبان بلغاری ترجمه شده است.
سفیر ویژه وزارت امور خارجه بلغارستان در حوزه شرق افزود: از ترجمه آثار ادبیات معاصر ایران هم می‌توان به «مدیر مدرسه» جلال آل احمد و اشعار «نیما یوشیج»، « ملک الشعرا بهار»، « پروین اعتصامی»، «سهراب سپهری» و… اشاره کرد. ترجمه بلغاری کتاب «تاریخ هنر ایران» اثر حبیب‌الله آیت‌اللهی نیز در سال ۱۳۹۷ منتشر شده و در دسترس علاقه‌مندان به تاریخ و تمدن ایران قرار گرفته است.
ترجمه فرصت آشنایی با فرهنگ، شیوه زندگی مردم و تمدن کشورهای دنیا
اوربتسوف با اشاره به اینکه انتشار کتاب و برگزاری جشنواره‌هایی با موضوع و محوریت کتاب، نقش برجسته‌ای در ارتقای آگاهی متقابل بین مردم کشورهای گوناگون دارد، اظهارداشت: ترجمه این فرصت را به لایه‌های وسیعی از جامعه یک کشور می‌دهد تا با فرهنگ و شیوه زندگی مردم و تمدن کشورهای دیگر آشنا شوند. این بهترین راه برای غنی سازی دانش، تعمیق درک بین مردم، اجتناب از رویارویی و جلوگیری از درگیری است.
وی گفت: البته تبادل فرهنگی معنای بسیار گسترده‌تری دارد و شامل برگزاری کنفرانس‌های علمی بین‌المللی، سمینارها و میزگردها، هفته‌ها و جشنواره‌های فیلم، نمایشگاه‌های هنری، بازارچه‌های صنایع دستی، رویدادهای موسیقی و... است.
این ایرانشناس بلغارستانی با تاکید بر اینکه یک بعد بسیار مهم در تبادل فرهنگی همکاری دانشگاهی است، افزود: این کار می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر سرنوشت جوانان و در نتیجه بر توسعه آینده جوامع داشته باشد. در این راستا، تخصص «ایرانشناسی» (CELC) در سال‌های اخیر با برگزاری پنج کنفرانس بین‌المللی در بلغارستان، به موفقیت‌های زیادی نائل آمده است. دانشگاه صوفیه چندین تفاهم نامه با دانشگاه‌های ایران امضا کرده که به موجب آن دانشجویان ما به طور منظم برای تبادل فرهنگی و دوره‌های زبان فارسی از ایران بازدید می‌کنند.
کتاب ابزار اصلی اشاعه دانش و تقویت دیپلماسی فرهنگی
اوربتسوف درباره تعریف دیپلماسی فرهنگی توضیح داد: دیپلماسی فرهنگی قرار است ابتدا با انعقاد و اجرای توافقنامه‌ها و برنامه‌های دوجانبه و چند جانبه در حوزه فرهنگی و حوزه‌های مرتبط علمی، آموزشی، ورزشی، رسانه‌ای و … تبادل فرهنگی را تسهیل کند.
وی گفت: کشورها معمولاً برای افزایش نفوذ فرهنگی خود از طریق جذب دانشجویان خارجی، آموزش اتباع خارجی، افتتاح مراکز فرهنگی و تشویق به یادگیری زبان خود در خارج از کشور تلاش می‌کنند و در نتیجه تبادلات متقابل فرهنگی هم تحریک می‌شود. کتاب به عنوان ابزار اصلی اشاعه دانش، مطمئناً در تقویت دیپلماسی فرهنگی خیلی مفید است.
این ایرانشناس بلغارستانی افزود: بعد دیگر دیپلماسی فرهنگی مشارکت فعال در سازمان‌های فرهنگی چندجانبه است که فرصت‌های زیادی برای شکل‌دهی به همکاری‌ها و تبادلات بین‌المللی می‌دهد. یونسکو از این نظر نمونه بسیار خوبی است؛ زیرا به کشورهای جهان اجازه می‌دهد تا در پیشبرد اهداف مشترکی مانند حفاظت از میراث فرهنگی، مذهبی و طبیعی، آموزش نسل جوان، جلوگیری از، از دست دادن تنوع زیستی، توسعه هوش مصنوعی دست به دست هم دهند.
اوربتسوف، گفت‌وگوی فرهنگی را جنبه دیگری از دیپلماسی فرهنگی عنوان کرد و اظهارداشت: این کار توسط سازمان‌های غیردولتی، دانشمندان، هنرمندان، موسیقیدانان، اتاق‌های فکر، سازمان‌های جوانان و دانشجویان و… انجام می‌شود. گفت‌وگوهای فرهنگی ممکن است به صورت دوجانبه برگزار شود، به ویژه میان شرکای با پیشینه‌های مختلف، به طوری که امکان تبادل دیدگاه‌های متنوع را فراهم کند و از ارزش آموزنده برای طرف‌های شرکت‌کننده برخوردار شود و در نتیجه ادراکات آنها را غنی‌تر کرده و به درک متقابل کمک کند.
وی گفت: گفت‌وگوهای دوجانبه ممکن است از طریق یکسری میزگردهایی که به نوبت توسط شرکا برگزار می‌شود، صورت بگیرد، که معمولاً شامل آشنایی طرف بازدیدکننده با مؤسسات و مکان‌های فرهنگی در کشور میزبان است. تعامل فرهنگی ممکن است با در نظر گرفتن پیوند تنگاتنگ بین هویت فرهنگی و دینی از یک سو و از سوی دیگر، تأثیر عظیم مراجع دینی بر بسیاری از جوامع، مؤلفه دینی معناداری را دربر داشته باشد.
استاد تاریخ و ایرانشناسی دانشگاه صوفیه افزود: همچنین مجامع چندجانبه بین فرهنگی و بین مذهبی که توسط سازمان‌های مختلف بین المللی، منطقه‌ای و دو منطقه‌ای برگزار می‌شود، قابل ذکر است. ارائه‌های دانشمندان مشهور، فیلسوفان، مورخان، باستان‌شناسان و زبان‌شناسان پتانسیل عظیمی برای افزایش دانش و آگاهی در مورد فرهنگ‌ها و تمدن‌ها دارند. تماس‌ها و دیدارهای علما در حاشیه آن رویدادها هم کم اهمیت نیست.
«هفته کتاب» یک ابتکار عالی است
اوربتسوف با بیان اینکه هفته کتاب در ایران یک ابتکار عالی است که همانطور که می‌دانم امسال سی‌ویکمین سالگرد خود را جشن گرفته است، اظهارداشت: ایجاد قابلیت‌ها و عادات خواندن در کودکان و نوجوانان برای رشد مهارت‌های شناختی و ارتباطی آنها، شکل‌گیری شخصیت آنها و بازکردن چشمان آنها به جهان بسیار مفید است. در عصر دیجیتال ممکن است کتاب‌ها جای خود را به رایانه‌ها، تلفنهای هوشمند و اسباب بازی‌های الکترونیکی بدهند، اما تأثیر منحصر به فرد کتاب‌ها را ندارند و قابلیت خواندن کتاب باز هم است.
نویسنده کتاب «روابط بلغارستان و ایران از آزادی تا پایان دهه ۱۹۵۰» با بیان اینکه خواندن کتاب‌هایی با ماهیت متفاوت، توانایی درک ایده‌ها و روش‌های مختلف تفکر را بسیار تسهیل می‌کند، افزود: خواندن زبان خارجی، دسترسی مستقیم به ادبیات خارجی و آشنایی با فرهنگ‌های خارجی را امکان پذیر می‌کند. افزایش دانش برای ترویج همدلی و گفت‌وگو کاملاً مفید است. از این رو می‌توان به این نتیجه رسید که برگزاری هفته‌های کتاب که در ایران و تعدادی از کشورهای دیگر، به یک رویه جا افتاده تبدیل شده کاملاً با دیپلماسی فرهنگی سازگار است.
آنجل اوربتسوف «Angel Orbetsov» سفیر ویژه در وزارت امور خارجه بلغارستان است. آشنایی او با زبان فارسی و ایران به دهه ۱۹۸۰ برمی‌گردد. در اواخر دهه ۱۹۸۰ و اوایل دهه ۱۹۹۰ در ایران دیپلمات بود و در امور کنسولی نیز خدمت می‌کرد.
اوربتسوف، نویسنده تعدادی از مقالات علمی در مورد روابط بلغارستان و ایران و سیاست معاصر ایران است. از جمله فعالیت علمی او می‌توان به تدریس زبان فارسی، سخنرانی در مورد تاریخ، دیپلماسی و نظام سیاسی ایران در سه دانشگاه بلغارستان و تألیف کتاب درسی زبان فارسی برای دانشجویان بلغاری، ترجمه یک مونوگرافی ایرانی درباره تاریخ هنر ایران و دفاع از تز دکتری در مورد تاریخ روابط بلغارستان و ایران و به دنبال آن انتشار کتابی در این زمینه اشاره کرد.
سی و یکمین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران با شعار «آینده خواندنی است» از ۲۳ تا ۳۰ آبان ماه برگزار شد.