اخیرا فرصتی مجدد فراهم شد تا دیدارها با رهبر معظم انقلاب اسلامی تازه شود. همانگونه که در خبرها بود، معظم‌له ضمن تاکید بر جایگاه شورای نگهبان، بر برگزاری پرشور انتخابات تاکید فرمودند و اینکه پرشور برگزار شدن انتخابات وظیفه‌ای است برای همگان.
آنچه در خصوص این فرمایش معظم‌له دارای اهمیت است آن است که چرا ایشان بر ضرورت حضور پر شور مردم در انتخابات‌ها تاکید می‌کنند؟ جایگاه خواست و اراده‌ی عمومی که مظهر آن در امر سیاست، در انتخابات ظهور و بروز می‌یابد در منظومه فکری رهبر معظم انقلاب چیست؟ آیا اراده عمومی صرفا به‌عنوان پشتوانه‌ی سیاسی و اجتماعی برای حکومت دارای اهمیت است یا در عمق نگاه رهبر معظم انقلاب اراده عمومی در اداره‌ی امور کشور جایگاهی تعیین کننده دارد؟
در مقام تحلیل نکات بیان شده باید گفت بدیهی است در همه نظام‌های سیاسی موجود، انتخابات واجد ارزش حیاتی است، چرا که مظهر اقتدار ملی است. انتخابات در ایران پس از انقلاب اسلامی نیز تجلی خواست و اراده مردم بوده است و محل اتکای نظام اسلامی به مردم تلقی می‌شود. اما بازخوانی اندیشه‌های سیاسی رهبر معظم انقلاب بیانگر لایه‌ی عمیق‌تری از جایگاه خواست مردم در اداره امور کشور ناشی از بنیان‌های نظریه‌ی مردم سالاری دینی است. در این نگاه مردم‌سالاری تبلور یافته و رسمیّت پیدا کرده در جمهوری اسلامی، یک طرح ناب و خالص دینی است که از سوی امام‌خمینی(ره) مطرح شده است؛ طرحی که ترجمان مدل حکومتی دین‌بنیاد و مردم‌محور است؛ چه آنکه برپایه آموزه‌های دینی، نقش مؤثر مردم در تشکیل، اداره و استمرار حکومت به رسمیت شناخته شده است و اتکاء به پشتوانه مردمی از متن آموزه‌های اسلامی برخاسته است. البته از منظر معظم له در بنای آن نظم مدنی و سیاسی ایجاد شده توسط امام خمینی (ره) دو نکته اساسی وجود دارد که به هم پیوند خورده است؛ یکی عبارت است از سپردن کار کشور به مردم از طریق مردم‌سالاری و از طریق انتخابات، و دوم اینکه این حرکت و هرآنچه ناشی از حرکت مردم‌سالاری و سپردن کار به مردم است - باید در چهارچوب شریعت اسلامی باشد. این کنش عظیم سیاسی و اجتماعی بسیار تعیین‌کننده است و اثرش امروز در کشور این است که مسئولانِ سطوح مختلف به‌وسیله مردم انتخاب می شوند؛ مستقیم یا غیرمستقیم، که از افتخارات ملت ایران، اسلام، و جزو افتخارات شخص امام است. به بیان دقیق‌تر اصولا از منظر رهبر معظم انقلاب اسلامی، جمهوریت و اسلامیت دو روی یک سکه هستند و این همگامی در مردم‌سالاری دینی متجلی می‌شود، نتیجه اینکه همه ارکان نظام اسلامی توسط مردم انتخاب می‌شوند و در این نقطه است که جمهوری اسلامی مفهوم پیدا می‌کند، نقطه‌ای که محل اتصال مردم و حاکمیت است و نمادی از مردم‌سالاری و آزادی خواهد بود.
مبتنی بر همین رویکرد، رهبری معظم انقلاب در طول سالیان متعدد، مکررا بر اهمیت انتخابات و نقش آن در نظام سیاسی کشور تاکید نموده‌اند، که این امر نشان از عمق نگاه معظم‌له به انتخابات و اعتقاد واقعی ایشان به رای و اراده مردم است. انتخابات در نگاه ایشان یک امر تزیینی و آرایشی نیست، امری فرمالیستی نیست، بلکه انتخابات در نظام سیاسی ایران اسلامی نشات گرفته از حق مردمی است که اسلام، آنان را بر سرنوشت خویش حاکم ساخته و بر این اساس، امری مستقل از نظام اسلامی نبوده و نیست. به تعبیر ایشان، انتخابات برای کسب قدرت نیست تا عده‌ای آن را در انحصار خود درآورده و دیگران را از آن منع کنند. اصولا در نگاه ایشان، انتخابات تبلور حضور مردم برای تعیین سرنوشت است، و تحقق این حق، امروز از گذرگاه انتخابات عبور می‌کند که به دلیل حضور پرشور مردم در هر دوره‌ای، علاوه بر بیمه کردن کشور در مقابل تهدیدات دشمنان، نشان از زنده بودن انقلاب اسلامی دارد. مضافا اینکه وسیله رشد و عزت ملی را نیز فراهم می‌کند. مبتنی بر همین رویکرد، ایشان بیان می‌دارند: «در کشور ما نیز انتخابات، فقط یک پدیده سیاسی نیست. انتخابات، مظهر حضور مردم، مظهر احقاق حق و مظهر توانایی و اقتدار ملی برای یک کشور است. حضور بیشتر مردم نشانه استحکام یک نظام است.»
در نگاه راهبردی ایشان حضور پر شور و فعال مردم در انتخابات به عنوان یک مسئله‌ی تمدنی محسوب می‌شود و در مقابل، انتخابات ضعیف و کم‌نشاط را خواست و اراده دشمن تلقی کرده، همیشه انتخابات پرشور را سرمایه ملت می دانستند و آن را موجب ایجاد قدرت ملی و کانون وحدت ملی قلمداد کرده‌اند، چرا که «نظام ما نظامی است متّکی به ایمان‌ها و عواطف و علایق مردم. اساساً سرِّ شکست‌ناپذیری این نظام این است که به مردم متّکی است.»
با تکیه بر همین اعتقاد و باور قلبی، رهبر معظم انقلاب در ابتدای سال جاری بر راهبردهای اساسی انتخابات در قالب امنیت، سلامت، رقابت و مشارکت تاکید فرمودند و در ملاقات اخیر نیز بر برگزاری پرشور، که عبارت اُخرای رقابت و مشارکت است، تاکید ورزیدند. بنابراین آنچه در این دیدار صورت گرفت تاکید مجددی بود بر بلندای نگاه ایشان که در ادوار مختلف بر آن تاکید نموده‌اند.
اکنون با توجه به اهمیت انتخابات در جامعه ایرانی اسلامی بر همه ما فرض است تا تلاش کنیم راه برگزاری انتخابات هموار شود و بدین‌وسیله تعیین حق سرنوشت به‌درستی و از مسیر رقابت بین نامزدها واحزاب و گروه‌ها جامه عمل بپوشد تا تصویری باشد از رابطه مردم و نظام سیاسی و تضمینی باشد برای تحکیم پایه‌های نظام جمهوری اسلامی ایران و برای ما در شورای نگهبان و سایرین در دستگاه‌های دیگر فرض است تا تلاش کنیم این خواست به‌حق معظم‌له و تاکید چندباره ایشان اجرایی شود و انتخاباتی رقابتی و پرشور را شاهد باشیم. طبعا انتخابات پرشور از راه قانون محوری می‌گذرد، و نیز از مسیر مشارکت همه جریان‌ها و گروه‌های سیاسی در انتخابات، که با همدلی و اتحاد همه آحاد مردم در طول انتخابات حاصل می‌شود.
*عضو حقوقدان و رییس پژوهشکده شورای نگهبان