به گزارش ایرنا حفظ و حراست محیط زیست در جوامع امروزی یکی از شاخص های توسعه پایدار می باشد که خوشبختانه طی سال های گذشته در سطح کشور به این مهم پرداخته شده است به طوری که وسعت مناطق تحت مدیریت در لرستان نیز چند برابر شد و تنوع جمعیت گونه های جانوری و گیاهی در این مناطق رشد قابل قبولی داشته است.
از طرفی ارتقای مناطق تحت مدیریت گام مهمی در راستای گسترده شدن چتر حمایتی از این مناطق و تنوع زیستی آنها خواهد بود که خوشبختانه در دولت سیزدهم مورد توجه قرار گرفته و در این زمینه در لرستان اقدامات تاثیرگذاری انجام گرفته و در مواردی در حال نهایی شدن است.
تنوع اقلیمی و آب و هوایی، اختلاف ارتفاع، طبیعت بکر وکوه های سر به فلک کشیده،رودخانه و چشمه های خروشان، ظرفیت های منحصر به فردی برای لرستان هستند که مامن و زیستگاهی مناسب برای تنوع زیستی گیاهی و جانوری این استان فراهم کرده اند.
لرستان چهار فصل با شرایط توپوگرافی منحصر به فرد با وسعت یک و هفت دهم درصد مساحت کشور دارای تنوع زیستی بسیار بالایی است به طوری که این استان کوهستانی به واسطه ۳۵ قله بالای سه هزار و ۵۰۰ متر و شرایط اقلیمی، یکی از پناهگاه های منحصر به فرد تنوع زیستی در سطح کشور به شمار می رود و بنابر مطالعات کارشناسان، به دلیل شاخص های جغرافیایی منحصر به فرد بیش از ۲۵ درصد تنوع زیستی کشور شامل ۳۶۸ گونه جانوری و یک هزار و ۷۰۰ گونه گیاهی در آن شناسایی شده است.
لرستان با مساحتی معادل ۲۸ هزار و ۳۰۶ کیلومتر مربع در غرب ایران به عنوان یکی از استان های زاگرس نشین، رشد و ساماندهی چشمگیری در حوزه ارتقای سطح مناطق تحت مدیریت محیط زیست و حتی رشد جمعیت گونه های نادر داشته است.
به گفته برخی کارشناسان، لرستان به عنوان ایرانی کوچک تقریبا تمام انواع آب و هوایی ایران را در فصول مختلف تجربه می کند که نتیجه این تنوع آب و هوایی، غنای گیاهی و جانوری است و اکثر گونه‌های کشور در این استان موجود هستند.
این استان با واقع شدن میان رشته کوه های زاگرس نقش مهمی در اکوسیستم منطقه و کشور دارد به نحوی که از مجموع ۶ میلیون هکتار جنگل‌های زاگرس ۱.۲ میلیون هکتار آن در این استان قرار دارد، همچنین شبکه رودخانه های استان یکی از غنی ترین شبکه آب های روان کشور است که با احتساب آب های ورودی از استان های مجاور پس از کسر مصارف، بالغ بر ۱۲.۵ میلیارد متر مکعب آب را به دریاچه پشت سدهای دز و کرخه تخلیه می نمایند که این حجم آب حدود ۱۱ درصد کل رواناب های کشور است.
برخی از گونه های جانوری این استان به عنوان گونه های چتری بیانگر تنوع زیستی بسیار متنوع این منطقه و از طرفی جانورانی همچون سمندر لرستانی، انواع گربه سانان، وزغ لرستانی و سه گونه ماهی کور غار، گونه های منحصر به این استان هستند.
کل (پازن کوهی)، بز، خوک وحشی، پلنگ ایرانی، خرس قهوه‌ای، کفتار، گرگ، روباه معمولی، خرگوش، تشی، گربه وحشی، دلیجه، کلاغ نوک سرخ، کرکس، سارگپه پا بلند، عقاب طلایی، شاهین، بالابان، کبوتر چاهی، انواع سهره‌ها، شاه بوف، کبک، تیهو، کبوتر جنگلی، قمری، چرخ ریسک بزرگ، سنگ چشم خاکستری، کمر کلی، کمر کلی کوچک، چکاوک مهمترین گونه های جانوری این استان هستند.
احداث چهار پاسگاه محیط بانی لرستان در دولت سیزدهم
مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان گفت: عملیات اجرایی چهار پاسگاه در مناطق " تشکن رفت خان" سفیدکوه خرم آباد، " گرین الشتر"، "قالی کوه " الیگودرز و غار ماهی کور اجرایی شد که تاکنون پاسگاه محیط بانی غار" ماهی کور" بهره برداری شده است.
علی سالاروند بیان کرد: هم اکنون ۱۵ پاسگاه محیط بانی ثابت در سطح استان وجود دارد و پاسگاه محیط‌بانی اثر طبیعی ملی غار ماهی کور با اعتبار پنج میلیارد ریال و ۲۸۰ متر فنس کشی محیط در این منطقه راه اندازی شده است.
وی با بیان اینکه منطقه غار ماهی کور حدود ۴۰ هکتار مساحت دارد افزود: این اثر طبیعی ملی جزو بالاترین سطح حفاظتی و ارزش در بین مناطق چهارگانه تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست محسوب می‌شود.
مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان اظهار داشت: این اثر طبیعی ملی دارای سه گونه نادر و اندمیک( منحصر به فرد بومی) ماهی کور غار است که ارزش ژنتیکی فوق‌العاده‌ای در سطح جهانی دارند، اما این منطقه بی‌نظیر طی سال‌های گذشته متاسفانه تقریبا رها شده بود و شرایط مناسبی از لحاظ حفاظتی نداشت که با پیگیری‌های صورت‌گرفته، پاسگاه محیط‌بانی منطقه راه‌اندازی، تجهیز و حصار کشی و نیروی محیط‌بان به صورت شبانه روزی در آن مستقر شد.
سالاروند با اشاره به تنوع زیستی غنی در لرستان اظهار داشت: با راه اندازی پاسگاه های محیط بانی و مناطق حفاظت شده سطح حفاظتی این مناطق احیا خواهد شد.
وی با بیان اینکه تخصیص اعتبارات پاسگاه های محیط بانی ۲ مرحله ایی است، ادامه داد: گونه های جانوری منحصر به فرد و نادری در مناطق " تشکن رفت خان" سفیدکوه خرم آباد، " گرین الشتر" و "قالی کوه " الیگودرز وجود دارد و این مکان های حفاظتی با تلاش های انجام شده ظرف مدت یک تا ۲ سال فعال خواهد شد.
مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان عنوان کرد: سطح حفاظتی برخی از پاسگاه های قبلی نیز در حال ارتقا می باشد، علاوه بر این ۲ مرکز تحقیقات و یک مرکز موزه تنوع زیستی نیز که از سال های قبل در استان رها شده بود، در مرحله نهایی اخذ سند قرار گرفته است.
سالاروند با اشاره به اینکه کاربری آموزش محیط بانی به مرکز تحقیقات استان نیز اضافه شده است، عنوان کرد: مرکز تحقیقات زیست محیطی آموزش محیط بانی و پایش الکترونیک در استان به زودی راه اندازی می شود که هم اکنون در حال طی کردن مراحل تکمیلی قرار دارد.
وی افزود: همچنین با توجه به قرار داشتن در آستانه دور دوم سفر رییس جمهور به لرستان چند پیشنهاد احداث پاسگاه محیط بانی در مناطق حفاظت شده استان تدوین شده است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان با بیان اینکه اکنون ۱۱۱ محیط بان در استان فعالیت می کنند اظهار داشت: با توجه به اینکه بر اساس استانداردهای بین المللی به ازای هر هزار هکتار یک محیط بان باید فعالیت کند اکنون لرستان ۲۰۰ محیط بان جهت پوشش مناطق حفاظت شده نیاز دارد در حالی که در این استان مناطق آزاد شکار و صید نیز پوشش داده می شود.
۱۹پاسگاه محیط بانی در لرستان فعال است
مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان گفت: اکنون ۱۵ پاسگاه محیط بانی ثابت و چهار پاسگاه محیط بانی سیار در استان فعال است.
سالاروند با بیان اینکه پاسگاه های محیط بانی کول چپ و اشترانکوه فصلی هستند اظهار داشت: در حال حاضر سه پاسگاه محیط بانی تشکن با ۶۵ درصد پیشرفت فیزیکی، گرین سلسله با ۸۰ درصد و قالی کوه بزنوید با ۳۰ درصدپیشرفت فیزیکی در حال ساخت است.
وی ادامه داد: مناطق شاداب کوه و قالی کوه در راستای تحقق حفاظت، نیازمند راه اندازی پاسگاه محیط بانی بودند که پاسگاه قالی کوه احداث شده است و بر اساس ماده ۲۳ پاسگاه محیط بانی شاداب کوه در صورت تامین اعتبار کلنگ زنی و احداث می شود.
وی با اشاره به اینکه با احداث چند پاسگاه در دست احداث پوشش ۱۰۰ درصدی مناطق تحت مدیریت استان محقق می شود ادامه داد: همچنین اوایل سال آینده عملیات اجرایی یک پاسگاه محیط بانی در سد معشوره براساس تعهدات آغاز می شود.
۱۲ دوربین پایش حیات وحش در مناطق حفاظت شده لرستان نصب شد
مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان گفت: سال گذشته همزمان با سفر رییس سازمان حفاظت محیط زیست به استان هوشمندسازی مناطق تحت مدیریت این استان با نصب ۱۲ دوربین آغاز شد و اکنون هوشمند سازی حفاظت از سفید کوه خرم آباد کامل شده و مناطق اشترانکوه، دریاچه گهر و سفید کوه ازنا نیز در حال تکمیل مراحل نهایی طی هفته آینده هستند.
سالاروند با بیان اینکه اکنون حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد مناطق تحت مدیریت استان هوشمند سازی شده اند افزود: همچنین به منظور ارتقای ضریب امنیت در این مناطق برای نخستین بار در استان خرید تجهیزات و دوربین های باکیفیت به منظور پایش حیات وحش انجام شده که نقش بسیار مهی در شناسایی و دستگیری شکارچیان داشته است.
وی اظهار داشت: همچنین جهت تامین تجهیزات مورد نیاز محیط بانان استان مجوز های لازم برای بی سیم دیجیتال اخذ شده است و تا پایان سال تمام بی سیم های محیط بانی استان دیجیتال خواهد شد.
وی با بیان اینکه برقراری و اتصال اینترنت برای هوشمند سازی پایش ها در مناطق تحت مدیریت در حال انجام است ادامه داد: همچنین ظرفیت همیاران در زمینه حفاظت از محیط زیست بسیار تاثیرگذار است که در این خصوص ساماندهی لازم انجام شده و لرستان جزو استان های برتر در حوزه مقابله با شکار و صید و گرفتن شکارچی بوده است.
سالاروند اظهار داشت: همچنین به منظور افزایش ارتقای ضریب امنیت حیات وحش نخستین تابلوهای عبور حیوانات در لرستان نصب و تلاش شده است علاوه بر اطلاع رسانی جوامع محلی از عبور گونه های حیات وحش در جهت فرهنگ سازی و نهادینه شدن فرهنگ حمایت از گونه های جانوری اقدامات لازم انجام شود.
وی با اشاره به توسعه و تکمیل هوشمندسازی مناطق تحت مدیریت استان و همچنین استفاده از فناوری های نو در امر حفاظت و مدیریت مناطق حفاظت شده، ضریب امنیت و حفاظت از محیط زیست در سطح استان اظهار داشت: به زودی ۲ پهباد به تجهیزات حفاظتی استان اضافه خواهد شد و مناطق تحت مدیریت استان تا پایان سال هوشمندسازی خواهند شد.
ارتقای مناطق تحت مدیریت در لرستان
مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان گفت:۱۶ درصد از مساحت استان با گستره ۴۵۹ هزار هکتار زیر پوشش اداره کل حفاظت محیط زیست قرار دارد.
سالاروند اظهار داشت: در حال حاضر هفت منطقه با وسعتی بیش از ۳۲۲ هزار هکتار بصورت مستقیم تحت عناوین اثر طبیعی ملی، پناهگاه حیات وحش و مناطق حفاظت شده همچنین ۶ منطقه شکار و صید ممنوع با وسعتی معادل ۱۳۶ هزار و ۹۹۳ هکتار تحت حفاظت اداره کل حفاظت محیط زیست استان لرستان هستند.
وی گفت: افزایش سطح حفاظت مناطق تحت مدیریت استان، اقدامی ارزشمند، ماندگار و مفید در راستای حفظ تنوع زیستی محسوب می‌شود که در دولت سیزدهم گام‌های موثری در این زمینه برداشته و در راستای ایجاد پارک طبیعی ملی در استان نیز اقداماتی انجام و در این راستا مستندات مورد نیاز ارایه شده است که در صورت تصویب در شورای عالی محیط زیست یک پارک طبیعی مل نیز در لرستان معرفی خواهد شد.
سالاروند عنوان کرد: طی ۲ سال اخیر جهت ارتقای مناطق تحت مدیریت استان اقدامات قابل توجهی انجام شده است و به همین منظور درخواست ارتقای مناطق حیات وحش سفیدکوه ازنا بعنوان پارک ملی و غار وقت و ساعت به عنوان اثر طبیعی ملی به شورای عالی حفاظت ارسال شده است.
وی افزود: با پیگیری های انجام شده سال ۱۴۰۰ مناطق شاداب کوه و قالی کوه نیز به عنوان مناطق حفاظت شده در استان معرفی شدند.
استخدام ۳۰ نفر در حفاظت محیط زیست لرستان
مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان گفت: امسال ۳۰ نفر در حفاظت محیط زیست این استان استخدام می شوند که با توجه به کمبود محیط بان در برخی شهرستان های استان، امسال ۱۰ نفر کارشناس و محیط بان در این اداره کل جذب خواهد شد.
سالاروند با بیان اینکه امسال از طریق آزمون استخدامی تعدادی نیرو جذب سازمان حفاظت محیط زیست خواهد شد اظهار داشت: در این راستا بیشتر از میانگین کشوری محیط بان در لرستان جذب می شود.
مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان با اشاره به اینکه ۲۰ نفر نیز بهمن ماه از سهمیه ایثارگران جذب این اداره کل خواهند شد ادامه داد: اعتبار جذب این افراد تامین شده و از بهمن ماه سال جاری در استان مشغول به کار می شوند.
سالاروند با بیان اینکه اغلب افراد استخدامی امسال در این اداره کل به عنوان محیط بان جذب می شوند، یادآور شد: ۱۰ کارشناس و محیط بان نیز تا ابتدای سال آینده به منظور افزایش ضریب امنیت مناطق تحت مدیریت در استان جذب خواهند شد.
وی اظهار داشت: تلاش می شود باجذب این افراد ، هوشمندسازی مناطق تحت مدیریت استان و استفاده از فناوری در مدیریت مناطق حفاظت شده ضریب امنیت در سطح استان بیشتر از قبل باشد.
افزایش جمعیت و تنوع زیستی حیات وحش لرستان در سال های اخیر
معاون فنی حفاظت محیط زیست لرستان نیز گفت: کل (پازن کوهی)، بز، خوک وحشی، پلنگ ایرانی، خرس قهوه‌ای، کفتار، گرگ، روباه معمولی، خرگوش، تشی، گربه وحشی، دلیجه، کلاغ نوک سرخ، کرکس، سارگپه پا بلند، عقاب طلایی، شاهین، بالابان، کبوتر چاهی، انواع سهره‌ها، شاه بوف، کبک، تیهو، کبوتر جنگلی، قمری، چرخ ریسک بزرگ، سنگ چشم خاکستری، کمر کلی، کمر کلی کوچک و چکاوک مهمترین گونه های جانوری این استان هستند.
نبی الله حسنوند با اشاره به اقدامات تعیین شعب های ویژه زیست محیطی در تمامی شهرستان های لرستان و ابطال پروانه شکار و ضبط سلاح شکارچیان متخلف از طریق دستگاه قضائی افزود: وضعیت تنوع زیستی و جمعیت حیات وحش این استان بر اساس سرشماری های انجام شده، افزایش یافته و در حال حاضر بی‌سابقه و بسیار غنی است.
وی ادامه داد: کشف و شناسایی چهار گونه جدید جانوری شاه روباه، جنس جدیدی از ماهی کورغار، هوبره و خروس کولی سینه سیاه در زیستگاه های لرستان نتیجه حراست گسترده از تنوع زیستی این استان است و هرساله گونه های حیات وحش به ویژه گونه های شاخص در راستای برنامه‌ریزی و چگونگی سیاست گذاری در زمینه تنوع زیستی سرشماری می شوند.
وی اظهار داشت: بررسی های به عمل آمده و مقایسه سرشماری سال های گذشته نشان می دهد اکنون وضعیت تنوع زیستی و جمعیت حیات وحش استان بسیار غنی است که این مهم به دلیل اقدامات حفاظتی، برنامه های آموزشی و برخورد قاطع با متخلفان زیست محیطی محقق شده است.
حسنوند با تاکید بر ضرورت دستیابی حیات وحش لرستان به استانداردهای بین المللی ادامه داد: وجود جمعیت های پرشمار گونه های قوچ، میش، کل و بز وحشی، پستانداران بزرگ و گربه سانانی مانند خرس و پلنگ بیانگر تنوع زیستی غنی در مناطق تحت حفاظت و آزاد استان است.
معاون فنی حفاظت محیط زیست لرستان ادامه داد: همچنین بیش از ۲۰ زیستگاه جدید از گونه سمندر لرستانی در حوزه استان شناسایی و ۱۲ زیستگاه ثبت شده است که پایش های مستمر از زیستگاه های مربوطه در دستور کار قرار دارد.
بیش از ۳۲۲ هزار هکتار وسعت مناطق چهارگانه لرستان است
حسنوند با بیان اینکه اکنون ۳۲۲ هزار و ۱۱۴ هکتار مناطق چهارگانه در این استان وجود دارد که در مجموع حدود ۱۶ درصد مساحت استان هستند اظهار داشت: مناطق چهارگانه استان شامل ۲ پناهگاه حیات وحش سفیدکوه ازنا، پناهگاه سمندر لرستانی و اثر طبیعی ملی غار ماهی کور است و علاوه بر این مناطق چهار منطقه حفاظت شده اشترانکوه، سفید کوه ، قالی کوه الیگودرز و شاداب کوه پلدختر در سطح استان وجود دارند.
وی با بیان اینکه در راستای حفاظت از این مناطق در سال جاری چندین پرونده تخلفاتی تشکیل شده است، ادامه داد: به همین منظور چند متخلف تغییر کاربری در حوزه مبارزه با زمین خواری و تغییر کاربری و تصرف عدوانی به مراجع قضایی معرفی شده است.
وی افزود: در منطقه اشترانکوه از ورود دام به زون منطقه حفاظت شده جلوگیری شده و در سفید کوه خرم آباد نیز با میله گذاری در منطقه از تلاقی با معادن در این حوزه جلوگیری شده است.
وی عنوان کرد: در راستای حفاظت از تنوع زیستی گیاهی در این مناطق طرح مطالعاتی بررسی آفات گیاهی منطقه حفاظت شده سفیدکوه خرم آباد در مقابله با آفت های مختلف از جمله پروانه برگ خوار بلوط در سطح استان آغاز شده است که تا قبل از به مخاطره افتادن زیستگاه های حیات وحش استان با همکاری مرکز تحقیقات استان طرح مطالعاتی آغاز و بررسی شود.
حسنوند عنوان کرد: همچنین در سال جاری حوضچه اطفای حریق در منطقه حفاظت شده سفیدکوه با اعتبارات سازمان حفاظت محیط زیست در مرحله خاکبرداری قرار گرفته است که در صورت اجرای این طرح در مواقع آتش سوزی بالگرد به راحتی می تواند با برداشت آب از این حوضچه کمک قابل توجهی داشته باشد.
وی ادامه داد: این حوضچه در منطقه " رفت خان" چگنی در منطقه حفاظت شده سفید کوه خرم آباد به دلیل تاثیرگذاری در مواقع بحرانی آتش سوزی ایجاد شده است.