به گزارش خبرنگار ایرنا، چند سالی است که منطبق بر نظریات جدید آموزشی، همسان‌سازی مدارس و ورود دانش‌آموزان با نیازهای ویژه به مدارس عادی در سراسر دنیا گسترش یافته و مدرسه های استثنایی در شرف منسوخ شدن قرار دارند.
بر این اساس دانش‌آموزان با هوش بهر(بهره هوشی ) معمولی که در یکی از حواس خود مانند بینایی، شنوایی یا حرکتی نقص دارند، باید بتوانند در کنار دیگر همسالان خود و با استفاده از کتاب‌های درسی با محتوای یکسان تحصیل کنند.
این دیدگاه و رویکرد پذیرفته شده، معتقد است؛ چنانکه در جامعه نسبتی از افراد با نوعی معلولیت وجود دارد، باید در فضاهای آموزشی نیز چنین نسبتی وجود داشته باشد تا ضمن برخورداری آنها از آموزشی یکسان، همه افراد از کودکی پذیرش و نحوه برخورد با یک فرد متفاوت را فرا گیرد.
با این دیدگاه‌ها در سراسر دنیا تلاش شده تا زمینه لازم برای ورود کودکان دارای نیازهای ویژه به مدارس عادی فراهم شود و جداسازی آنها از همسالانشان مردود شمرده می‌شود.
در صورت پذیرش این اصل، تحقق آن با چالش‌ها و موانعی روبرو است که باید یک به یک چاره شود تا همه کودکان بتوانند همراه با هم و در کلاس‌های درسی واحد آموزش ببینند و پرورش یابند.
پاسخی به چرایی آموزش تلفیقی در مدارس عادی
اینکه چرا دانش‌آموزان دارای هوش بهر معمولی با نیازهای ویژه به مدارس عادی راه یابند و در کنار دیگر همسالان خود تحصیل کنند با استدلال‌های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی توجیه‌پذیر است.
رئیس اداره آموزش و پرورش استثنایی فارس در این ارتباط معتقد است که حرکت به سوی آموزش و پرورش تلفیقی از جنبه‌های مختلف برای جامعه لازم و ضروری است.
خلیل عابدی درباره فواید اقتصادی این رویکرد، توضیح داد: به عنوان نمونه، در حالی که سرانه تخصیص معلم در مدارس عادی یک به ۳۰ است اما این در مدارس استثنایی به طور میانگین یک به سه است.
اما با همه هزینه‌هایی که برای آموزش جداگانه دانش‌آموزان دارای معلولیت حسی و حرکتی می‌شود، اما گاه بسیاری از آنها از حق آموزش محروم می‌مانند یا با زحمت مواجه می‌شوند؛ به گفته عابدی اگر اصل را بر تحصیل این دانش‌آموزان در مدارسی جداگانه بگذاریم، نبود مدرسه استثنایی در روستاها به معنای محدود کردن حق آموزش و پروش، شناخت و تشخص برای دانش‌آموزان روستایی است.
او در ارتباط با پیامدهای اجتماعی و فرهنگی آموزش و پرورش تلفیقی نیز به خبرنگار ایرنا گفت: چنانکه کودکان با نیازهای ویژه در یک کوچه با همسالان خود زندگی می‌کنند، باید همین نسبت در مدرسه نیز برقرار باشد تا بچه یاد بگیرد که در جامعه چگونه با این افراد رفتار کند؛ در این صورت است که اگر کودکان امروز شهردار فردا شدند ضرورت مناسب سازی محیط را درک می‌کنند.
عابدی اضافه کرد: از سویی آموزش جداگانه و جداسازی کودک معلول از دیگران، بر تفکر آنها نیز اثرگذار است، چنانکه در این صورت تصور می‌کنند باید معلول بمانند در حالی که در موارد بسیاری توانمندی آنها در همراهی تحصیلی با همسالانشان به اثبات رسیده است.
رئیس اداره آموزش و پرورش استثنایی فارس ادامه داد: این جداسازی تبعات سیاسی نیز برای جامعه به دنبال دارد؛ امروز در سراسر دنیا کودکان با هوش بهر معمولی بدون توجه به تفاوت‌ها در کنار هم درس می‌خوانند و اگر امروز به عنوان روز جهانی معلولان نامگذاری شده، برای به رسمیت شناختن حقوق برابر آنها برای زندگی همراه و در کنار دیگر مردم است.
موانع و راهکارهای آموزش و پرورش تلفیقی
اما آموزش یکسان و همسان کودکان با نیازهای ویژه در کنار دیگر همسالانشان باموانع و چالش‌هایی روبرو است که در گام نخست باید مرتفع شود.
به عقیده رئیس اداره آموزش و پرورش استثنایی فارس برای امکانپذیرشدن آموزش وپرورش تلفیقی باید مناسب‌سازی در "اذهان"، در "ساختمان و فضای فیزیکی" و در اهداف ارزشیابی و کتاب‌های درسی" اتفاق افتد.
او توضیح داد: مناسب‌سازی و فراگیرسازی محیط و ساختمان آموزشی از ضرورت‌های اولیه است که باید در ساخت مدارس مورد توجه قرار گیرد.
اما عابدی مناسب سازی اذهان را نیز برای ورود کودکان دارای نیازهای ویژه به مدارس عادی ضروری دانست و گفت: این به آن معناست که من خود را از دیگری که در یکی از حواس خود دچار نقصی بوده یا شده، برتر ندانم.
رئیس اداره آموزش و پرورش استثنایی فارس ادامه داد: تفاوت‌های فردی وجود دارد و معلمان باید فرابگیرند که این تفاوت‌ها را در آموزش خود لحاظ کنند تا نظام آموزشی بهتری داشته باشیم.
به گفته عابدی به منظور رفع موانع ورود دانش آموزان با نیازهای ویژه به جامعه عادی، ارائه آموزش به معلمان و کادر مدرسه و فرهنگ سازی در خصوص پذیرش افراد آسیب دیده در جامعه در دستور کار قرار دارد.
او گفت: در گذشته بار تغییر بر روی فرد معلول بود و باید به گونه‌ای خود را برای زندگی در جامعه تطبیق می‌داد، اما امروز این بار بر روی جامعه است و باید شرایط را برای زندگی برابر آنها با دیگران مناسب و فراگیرسازی کرد.
نگاهی به زیست تحصیلی کودکان توانیاب فارسی
بر اساس آمار اداره آموزش و پرورش استثنایی فارس، هم اکنون بیش از ۲۰ هزار دانش آموز با نیازهای ویژه در این استان تحصیل می‌کنند که از این شمار پنج هزار و ۵۰۰ نفر از آنها در ۲۲۰ مدرسه استثنایی درس می‌خوانند و به منظور ارائه خدمات به دانش آموزان با نیازهای ویژه در سال جاری ۵۲ مدرسه یا کلاس درس ویژه این دانش آموزان در استان راه اندازی شده است.
براساس این آمار که رئیس اداره آموزش و پرورش استثنایی فارس اعلام کرد، بیش از سه هزار نفر از دانش‌آموزان معلول حسی و حرکتی و دارای اوتیسم خفیف و ۱۲ هزار دانش‌آموز با نیازهای ویژه که بیشتر دیرآموز هستند نیز در مدارس عادی تحصیل می‌کنند.
او با بیان اینکه امسال ۱۰۰ هزار نوآموز از سوی مراکز جامع سنجش،آموزش، توانبخش و مداخله به هنگام در آموزش فارس سنجش شده‌اند، توضیح داد: دانش آموزان دارای اختلالات یادگیری با ارجاع به این مراکز از سوی متخصصان آموزش می‌بینند تا بتوانند در کنار دیگر همسالانشان تحصیل کنند.
ایجاد زمینه لازم برای پذیرش کودکان دارای نیازهای ویژه در جمع همسالان آنها، به مثابه آغوش بازی خواهد بود که جامعه به سوی قشری از اقشار خود گشوده است.
این آموزش هماهنگ همراه با در نظر گرفتن و اعمال نیازهای خاص این دانش‌آموزان می‌تواند نظام آموزشی پربارتری را حتی برای دانش‌آموزان عادی در کنار همکلاسی متفاوتشان رقم بزند.