به گزارش خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا، شورای فرهنگ عمومی کشور بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران با هدف گسترش فرهنگ پژوهش در کشور ۲۵ آذر را روز ملی پژوهش نام‌گذاری کرد. وزارت علوم تحقیقات و فناوری نیز از سال ۱۳۷۹ (و با تغییرات در این وزراتخانه از وزارت فرهنگ و آموزش عالی به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری) چهارمین هفته آذر ماه را به نام هفته پژوهش نام گذاشت و پس از آن از سال ۱۳۸۴ این نام به هفته پژوهش و فناوری تغییر نام یافت.
برنامه‌های هفته پژوهش به‌تدریج گسترده‌تر شد و برگزاری هفته پژوهش در سطح استانی و هر کدام از دانشگاه‌ها یا موسسات آموزش عالی همراه با نمایشگاه فناوری و فن‌بازار از دستاوردهای فناورانه پژوهشگران ایرانی ابتدا در دانشگاه‌ها و پارک‌های علم و فناوری استانی و بعد در سطح ملی، افزوده شدن نمایشگاه تستا (تقاضای ساخت و تولید ایرانی) توسط شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری، برگزاری جشنواره تجلیل از پژوهشگران و فناوران، جشنواره اندیشمندان و دانشمندان جوان (با همکاری بنیاد جمیلی) از دیگر برنامه‌هایی بود که نه‌تنها هفته چهارم آذر که کل این ماه را به زمانی برای تقدیر از پژوهشگران، فناوران و نوآوران تبدیل کرد.
هفته پژوهش و فناوری ۱۴۰۱ مانند سال‌های گذشته ابتدا در سطح استانی و بعد ملی برگزار می‌شود؛ هفته استانی پژوهش و فناوری از ۱۱ تا ۱۷ آذر با همکاری مقامات استانی و در دانشگاه معین استان و هفته ملی از ۱۹ تا ۲۵ آذر با شعار پژوهش و فناوری پیشران رشد تولید و مهار تورم برگزار می‌شود. هر کدام از روزهای هفته پژوهش و فناوری نامی دارد و اولین روز هفته مطابق سال‌های گذشته در یکی از مدارس تهران با زدن زنگ پژوهش توسط وزیر علوم، تحقیقات و فناوری و وزیر آموزش و پرورش آغاز می‌شود. روزهای این هفته شامل یکشنبه، (۱۹ آذر) روز پژوهش، مدرسه و آینده‌سازان، دوشنبه، ۲۰ آذر روز توسعه بازار محصولات تولید داخل، سه‌شنبه، ۲۱ آذر روز دانشمندان و سرآمدان علمی پیشران پژوهش و فناوری، چهارشنبه، ۲۲ آذر روز پژوهش و فناوری در خدمت جامعه و صنعت، پنج‌شنبه ۲۳ آذر روز پژوهش، فناوری و اثربخشی اجتماعی و جمعه، ۲۴ آذر روز علوم انسانی و علوم پایه ارکان توسعه و پیشرفت و شنبه، ۲۵ آذر روز پژوهش نام دارد. هر کدام از این روزها به یکی از وجوه پژوهش و اهمیت آن تاکید دارد.
کوچ بیست‌و چهارمین نمایشگاه دستاوردهای پژوهش به مصلی امام خمینی (ره)
در حالیکه نمایشگاه دستاوردهای پژوهش و فناوری معمولا در محل بین المللی نمایشگاه تهران ۱۹ تا ۲۲ آذر برگزار می‌شود، امسال این نمایشگاه به مصلی امام خمینی (ره) کوچ کرده است و همراه با نمایشگاه تستا در این محل برگزار می‌شود. این نمایشگاه در فضایی حدود ۱۰ هزار متر مربع برپاست، دانشگاه گیلان مانند سال‌های گذشته وظیفه برپایی نمایشگاه را برعهده دارد و نهادهای تحقیقاتی مختلف؛ شامل دانشگاه‌های وزارت علوم و واحدهای دانشگاه آزاد، پارک‌های علم و فناوری، مراکز رشد، بخش خصوصی و دستگاه‌های مختلف در آن جدیدترین فناوری‌های خود را ارایه می‌دهند. نمایشگاه تستا (تقاضای فناوری) نیز همزمان با همکاری نهادهای مالی و دستگاه های برگزار می‌شود.
در بیست و چهارمین نمایشگاه دستاورهای پژوهش و فناوری تعداد ۲ هزار و ۸۸ محصول فناورانه جدید به نمایش گذاشته می‌شود. این محصولات در حوزه‌های مختلف است که در حوزه فناوری زیستی ۴۸۶ محصول، فناوری نانو ۱۹۶ محصول، اپتیک و فوتونیک ۱۰۳ محصول، مواد پیشرفته ۱۴۱ مورد، سخت‌افزار برق و الکترونیک ۳۲۲ محصول، فناوری اطلاعات ۲۴۷ محصول، تجهیزات پیشرفته ساخت و تولید ۳۱۶ محصول، فناوری‌های دارویی ۸۷ محصول، محصولات پزشکی ۱۲۱ مورد، هوا فضا ۱۸ محصول و سایر حوزه‌ها ۵۱ محصول جدید در نمایشگاه ارایه می‌شود.
همچنین از مجموع ۲ هزار و ۸۸ فناوری، هزار و ۴۵۰ فناوری متعلق به دانشگاه ها، ۲۱۳ فناوری متعلق به پژوهشگاه‌ها، ۲۰۶ فناوری متعلق به پارک‌های علم و فناوری، ۱۳۴ فناوری متعلق به مراکز رشد و ۴۵ فناوری متعلق به سایر سازمان‌هاست. از این تعداد ۵۷ محصول در مرحله ارزیابی برای رونمایی است و در آغاز به کار نمایشگاه ۲۵ محصول فناورانه جدید توسط وزیر علوم و دیگر مقامات حاضر در نمایشگاه رونمایی می‌شود.
همچنین پنجمین دوره نمایشگاه تقاضای ساخت و تولید ایرانی (تستا)، در محل مصلی امام خمینی (ره) برگزار خواهد شد، این نمایشگاه با حضور دستگاه‌ها و وزارت‌خانه‌های مختلف به معنای درخواست فناوری است و این دستگاه‌ها نیازهای فناورانه خود را در آن ارائه می‌دهند.
بیست‌وچهارمین جشنواره تجلیل از پژوهشگران، فناوران و نوآوران برتر
بیست‌وچهارمین جشنواره تجلیل از پژوهشگران، فناوران و نوآوران برتر نیز از دیگر برنامه‌های ثابت هفته پژوهش و فناوری است که امسال صبح سه‌شنبه (۲۱ آذر) در سالن ابوریحان بیرونی دانشگاه شهید بهشتی برای تجلیل از همه فناوران و پژوهشگران سراسر کشور برگزار می‌شود، رویدادی که معمولا رییس‌جمهور یا معاون اول ریاست‌جمهوری در آن حضور دارد و باید دید امسال با حضور کدام مقام ارشد دولتی خواهد بود. تاکنون ۳۴۱ پژوهشگران به عنوان برگزیده اولیه انتخاب شده‌اند که برترین پژوهشگران از بین این افراد روز جشنواره تقدیر می‌شوند.
از این تعداد از گروه آموزشی فنی و مهندسی ۱۱۸ نفر، علوم انسانی ۷۸ نفر، علوم پایه ۷۱ نفر، کشاورزی و منابع طبیعی ۴۱ نفر، هنر ۱۸ نفر، علوم پزشکی ۹ نفر و دامپزشکی ۶ نفر معرفی شده‌اند، ۲۶۱ نفر از این پژوهشگران برگزیده در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی خدمت می‌کنند، ۵۵ نفر در مراکز پژوهشی و ۲۵ نفر در دستگاه‌های اجرایی مشغول هستند.
همچنین در بخش فناوران امسال ۱۷۶ فناور برتر از سراسر کشور معرفی و ارزیابی اولیه شده‌اند که از این تعداد ۷۲ نفر از دانشگاه‌های وزارت علوم، یک نفر از دانشگاه آزاد، ۱۰ نفر از پژوهشگاه‌ها، ۱۱ نفر از دستگاه‌های دیگر، ۵۲ نفر از پارک‌های علم و فناوری، ۱۰ نفر از پارک های دانشگاهی، ۱۳نفر از پارک‌های استانی و ۷ نفر از مراکز رشد هستند.
افزون بر این، هفتمین دوره از جشنواره اندیشمندان و دانشمندان جوان نیز عصر روز سه‌شنبه در سالن علامه امینی دانشگاه تهران با معرفی برگزیده‌های این جشنواره به کارخود پایان می‌دهد. این جشنواره با حمایت بنیاد نیکوکاری علم و فناوری جمیلی، با هدف تبدیل دارایی‌های فکری به ثروت، ترویج فرهنگ کارآفرینی و معرفی الگوهای برتر در سطح ملی و بین المللی، در حوزه های مختلف علوم پایه شامل شیمی، فیزیک، ریاضی و علوم کامپیوتر، علوم زیستی، زمین شناسی و بخش ویژه هوش مصنوعی برگزار می‌شود.
ایده پردازان و صاحبان کسب و کارهای نوپا و دانش بنیان و افراد ۱۸ تا ۴۴ سال در همه رشته ها می‌توانستند در صورتی که طرحی با محوریت علوم پایه داشته باشند از اول مرداد ۱۴۰۲ تا اول مهر ۱۴۰۲با مراجعه پایگاه اطلاع‌رسانی جشنواره به نشانی www.ysf-persia.com ایده‌های خود را ثبت کنند. همچنین اساتید جوان حوزه علوم پایه (تا ۴۴ سال) فرصت داشتند در دو بخش بنیادی و کاربردی برای شرکت در بخش استاد نمونه جوان شرکت کنند.
دست پُر دانشگاه‌ها در تجلیل از پژوهشگران
با توجه به آغاز هفته استانی پژوهش و فناوری از ۱۱ آذر بسیاری دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی روند تقدیر از پژوهشگران و فناوران برتر خود را از ابتدای این ماه آغاز کردند. دانشگاه نوشیروانی بابل، دانشگاه علوم کشاورزی ومنابع طبیعی گرگان، دانشگاه اراک، دانشگاه یاسوج، دانشگاه صنعتی شاهرود بخشی از این دانشگاه‌ها بود و برپایی نمایشگاه هفته پژوهش، فناوری و فن بازار استان بوشهر در دانشکده نفت و گاز دانشگاه خلیج فارس بوشهر بخشی از این برنامه ها بود.
همچنین همزمان با برگزاری هفته ملی پژوهش و فناوری، یازدهمین نمایشگاه نوآوری و فناوری ربع رشیدی از ۱۴ تا ۱۷ آذر با حضور فناوران، مبتکران و مخترعان در سالن‌های امیرکبیر، پروین اعتصامی و آذربایجان در محل نمایشگاه بین‌المللی تبریز برگزار شد. وجه تمایز یازدهمین دوره نمایشگاه رینوتکس با ادوار گذشته، انتصاب رئیس پارک علم و فناوری آذربایجان‌شرقی به عنوان دبیر شورای سیاست‌گذاری نمایشگاه ربع‌رشیدی برای اولین بار و تلاش برای مشارکت جدی‌تر پارک علم و فناوری استان در برگزاری نمایشگاه، ایجاد شبکه‌های همکاری با سایر سازمان‌های دولتی و خصوصی در پرپایی نمایشگاه، برگزاری اولین نمایشگاه رینوفست و همچنین اولین نمایشگاه کسب و کار بود.
در نمایشگاه رینوتکس ۲۰۲۳، تعداد طرح‌هایی که در نمایشگاه ثبت‌نام کردند در مقایسه با دوره قبلی ۱۱۲ مورد افزایش داشته است که ۲۰ درصد طرح‌ها از سایر استان‌های کشور ثبت نام کردند. همچنین با توجه به حضور ۳۶۶ طرح در بخش نمایشگاه رینوفست اولین نمایشگاه دانش آموزی، مجموع طرح‌های قابل نمایش در این دوره به ۹۴۳ طرح رسید. همزمان با برگزاری این نمایشگاه ۱۱۰ طرح نیز به دبیرخانه جشنواره فناورانه رینوتکس ارسال شد که از این تعداد پس از سه دوره داوری ۱۶ طرح برای ارائه در نمایشگاه انتخاب شدند.
همچنین مراسم هفته پژوهش و فناوری و تقدیر از برگزیدگان پژوهشی دانشگاه تربیت مدرس در محل پردیس کشاورزی این دانشگاه برگزار شد.
دانشگاه تهران نیز میزبان سی و دومین جشنواره پژوهش و فناوری از یکشنبه ۱۹ آذرماه و همزمان با اولین روز هفته پژوهش و فناوری ملی است و در این دوره از ۵۳ نفر برگزیده، تعدادی محققان، تعدادی مجری ارتباط جامعه با صنعت، تعدادی پیشکسوت در کمیسیون های مختلف و تعدادی پژوهشگر برجسته قدردانی می‌شود.
همزمان با این هفته، نشست سالانه مدیران ارتباط با صنعت دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی سراسر کشور و نشست انجمن‌های علمی نیز با حضور معاون پژوهشی وزیر علوم و با حضور مقامات و مدیرانی از وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز برگزار می‌شود.