به گزارش ایرنا، کهن شهر همدان به دلیل جاذبه‌های گردشگری، طبیعی و تفریحی مهم و منحصر به فردی همچون غار علیصدر، منطقه توریستی گنج‌نامه، آرامگاه بوعلی سینا، باباطاهر، تپه هگمتانه، آبشارهای زیبا و دلنشین و حدود یک هزار و ۸۰۰ آثار در نقاط مختلف استان به عنوان یکی از قطب‌های مهم گردشگری ایران سالانه میزبان تعداد زیادی گردشگر داخلی و خارجی است.
سفر تنها محدود به بازدید از اماکن تفریحی و گردشگری نمی شود بلکه بخش جذاب سفر گشتن در بازارهای سنتی آن شهر و خریدن انواع سوغات خوراکی و غیر خوراکی است که گردشگران علاوه بر استفاده این خوراکی ها در طول سفر به عنوان سوغات با خود برای دوستان و آشنایان می برند.
همدان هم به دلیل موقعیت جغرافیایی، فرهنگ، آداب و رسوم، آب‌وهوا و ظرفیت های مختلف کشاورزی سوغاتی های مخصوص به خودش را دارد که حتی برخی از آنها به ثبت رسیده و شهرت جهانی دارد.
از معروف ترین سوغات خوراکی همدان می توان به حلوازرده، کماج، انگشت پیچ، کلوا، صنل و شیره ملایر اشاره کرد.
حلوا زرده، دسر محبوب و مقوی همدانی
حلوا زرده به عنوان دسری محبوب و مقوی همدانی ها خواص بسیاری دارد و به دلیل اهمیت آن در فهرست میراث ناملموس کشور نیز به ثبت ملی رسیده است.
مواد اولیه این دسر خوشمزه زرده تخم‌مرغ است که برای تهیه آن آرد را تفت می‌دهند و سپس، با روغن حیوانی یا کره مخلوط می‌کنند تا تغییر رنگ دهد.
مخلوط زرده تخم‌مرغ، شکر، گلاب، هل و زعفران را به آرد تفت داده شده می‌افزایند، آن‌قدر هم می‌زنند تا حلوا جمع شود و به روغن بیفتد.
این دسر خوشمزه را همدانی ها بیشتر در ماه مبارک رمضان استفاده می کنند و به عنوان افطارانه برای دوستان و آشنایان خود می برند.
انگشت پیچ، قدیمی‌ترین سوغات همدان
انگشت پیچ، نوعی خوراکی شیرین و منحصربه‌فرد مردم دیار هگمتانه است که از لحاظ مواد تشکیل دهنده و طعم، شبیه گز اصفهان، است اما از نظر بافت، مایعی غلیظ، روان و بدون مغز است.
این شیرینی، بیش از یک قرن قدمت دارد و از قدیمی‌ترین سوغات همدان به شمار می‌رود.
کماج، اولین گزینه برای سوغات
کماج در مناطق مختلف کشور و به شیوه‌های متفاوتی طبخ می‌شود؛ اما کماج همدان با همه آنها فرق دارد و وقتی صحبت از سوغات خوراکی همدان به میان می‌آید، کماج، اولین گزینه‌ای است که به ذهن گردشگران و مسافران می‌رسد.
کماج همدان به دو شیوه ساده و مغزدار (مخلوطی از گردوی خرد شده، شکر و پودر دارچین) تهیه و به عنوان صبحانه یا عصرانه مصرف می‌شود.
این سوغات سنتی و پرطرف‌دار از ترکیب آرد، شکر، ماست یا شیر، کره، تخم‌مرغ، گلاب و هل به دست می‌آید و فن پخت نان شیرینی کماج همدان در ابتدای دهه ۹۰ خورشیدی، در فهرست میراث معنوی کشور به ثبت رسید.
شیره انگور، سوغات مقوی ملایر
شهر ملایر در همدان، به‌عنوان پایتخت جهانی انگور شناخته می‌شود و انواع خاصی از انگور با عناوین «فخری» و «گزنه‌ای» در آنجا وجود دارد که برای تهیه شیره انگور بسیار مناسب است به همین دلیل، شیره انگور با کیفیت و خوشمزه، به‌عنوان یکی از بهترین سوغات استان همدان معرفی می‌شود.
همدان هم مثل قزوین تاکستان‌های خوبی دارد. برای همین هم هست که شیره انگور مرغوب در سبد سوغات همدان جای ثابت و همیشگی برای خودش پیدا کرده است. شیره انگور علاوه بر طعم خاص و ارگانیک‌بودنش، بسیار مقوی است و برای درمان انواع کم‌خونی به کار می‌رود. اگر دوست دارید سالم‌ترین خوراکی همدان را به‌عنوان سوغات با خودتان ببرید، در
آبنبات قیچی شیرینی ساده و رنگارنگ
آبنبات قیچی یکی دیگر از سوغاتی های همدان است که از ترکیب آب، شکر و روغن با ترکیب اسانس‌ها و مغزهای مختلف به دست می‌آید و سپس، در قطعات کوچک بند انگشتی، برش یا قیچی می‌خورد.
این نوع آبنبات پرطرف‌دار سنتی، در طعم‌های گوناگونی چون زعفرانی، زنجبیلی، هل‌دار، پسته‌ای، دارچینی، نارگیلی، پرتقالی، لیمویی و حتی ساده و بدون طعم، به فروش می‌رسد و گاهی مغزهای مختلف استفاده شده در آن طعم خوش آن را مضاعف می‌کند.
صنل شیرینی مخصوص نهاوند با خواص دارویی
صنل، یک نوع شیرینی بومی و سنتی و منحصربه‌فرد است که تنها در شهر نهاوند همدان تولید می‌شود که طرز تهیه آن نسل به نسل انتقال پیدا کرده است.
نام صنل را به واژه «صندل» مرتبط می‌دانند و وجه تسمیه آن را، در ادویه مخصوصی به نام «پودر چوب صندل» جست‌وجو می‌کنند که در مواد اولیه شیرینی به چشم می‌خورد.
آرد بوداده، روغن، بیسکویت، شکر، جوز، زنجبیل و دارچین، مواد اولیه خمیر صنل را تشکیل می‌دهد و مردم نهاوند، معتقدند که صنل به واسطه وجود ادویه‌های مخصوص، خواص دارویی بسیاری از جمله تقویت حافظه، کاهش فشار خون، ضدعفونی بدن، ضد التهاب و اسپاسم، ضد نفخ و خاصیت آرام‌بخشی دارد.
گز نهاوند با قدمتی چند صد ساله، نان شیرمال همدان،حلوا لوزی، برساق (نان روغنی همدان)، باسلوق یا راحت الحلقوم ملایر، چای بغدادی، معجون همدانی، کلوای نهاوند تویسرکان و ملایر از دیگر سوغاتی های خوراکی استان همدان است که همیشه مورد توجه گردشگران و مسافران قرار می گیرد.
و اما در کنار این شیرینی های خوشمزه استان همدان به دلیل ظرفیت های مختلف در بخش کشاورزی و دسترسی مردم آن به محصولات خوب و با کیفیت به ویژه سیر و موسیر ترشی های متنوع و خوبی دارد و کدبانوهای همدانی با این محصولات بیش از ۱۰۰ نوع ترشی در همدان تهیه می کنند.
ترشی یکی از محبوب ترین سوغاتی های همدان
همدانی‌ها تقریبا از همه مواد در دسترس خود ترشی درست کرده و در فصل زمستان، از آن استفاده می‌کنند و تنوع و مصرف ترشی در همدان به دلیل اقلیم سرد آن، بیشتر از سایر مناطق کشور است.
ترشی فلفل، گردو، لوبیا سبز، زیتون، ذرت، سیر، موسیر، به، انبه، قارچ، خیار، انواع کلم، سبزی‌های معطر، خرفه، نخود فرنگی، بادمجان و آجیل از جمله انواع ترشی در همدان است.
سیر ترشی همدان سوغاتی محبوب بین مردم
سیر همدان به عنوان یک برند خاص در سال ۱۳۹۶ ثبت ملی شد و بعد از ثبت جهانی کشمش ملایر و گردوی تویسرکان این سومین محصول کشاورزی استان همدان است که امسال به ثبت جهانی رسیده است.
سیر ترشی همدان جرو سوغات استان همدان است که با ترکیب سرکه سفید تهیه می شود و بسیار با کیفیت است و ترشی هایی است که در بین مردم از محبوبیت بالایی برخوردار است.
سیر ترشی حاوی انواع ویتامین ها پتاسیم، فسفر و آهن است که موجب افزایش حافظه و بهبود عملکرد سیستم عصبی می شود و این محصول غذایی برای افرادی که مشکلات قلبی و فشار خون دارند بسیار مفید است البته باید اعتدال رعایت شود.
در کنار این همه سوغاتی خوشمزه و دلچسب خوراکی، استان همدان به دلیل داشتن هنرمندان و صنعتگران بی شمار سوغاتی های زیادی از جمله سفال، چرم، صنایع چوبی، مرواربافی، گلیم و قالی دارد که گردشگران و مسافران را دست خالی بر نمی گرداند.
لالجین پایتخت سفال جهان
آوازه سفال لالجین همدان با بیش از ۸۰۰ سال قدمت، جهانی است و تولید این صنعت به اندازه ای تنوع و کیفیت دارد که مورد پسند هر گردشگر با هر سلیقه ای است.
هنر سفالگری علاوه بر لالجین در شهرهای مختلف استان همدان مثل نهاوند، ملایر و تویسرکان رواج دارد؛ ولی سفال لالجین از معروفیت بیشتری برخوردار است.
لالجین پایتخت سفال جهان است و از آن به عنوان مرکز سفال و سرامیک خاورمیانه و جهان یاد می‌شود این شهر در حدود ۲۰ کیلومتری همدان واقع شده و بخشی از شهرت این شهر زیبا و گردشگرپذیر به خاطر سفال‌هایی است که در آن تولید می‌شود.
گردشگران در سفر به استان همدان می‌توانند مرغوب‌ترین و زیباترین اشیا و ظروف سفالی را با قیمت‌های بسیار مناسب و طرح ها، نقش‌ها و نقاشی‌های متنوع و زیبا از لالجین تهیه کنند.
چرم، صنایع چوبی،مسگری، قلم‌زنی، گلیم‌بافی و ظروف شیشه‌ای از دیگر سوغات های همدان است و هر گردشگر را برای خرید به سوی خود سوق می دهد.
سوغات، غنی ترین فرهنگ سنتی مردم
کارشناس مردم‌شناسی اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان همدان با بیان اینکه صنایع دستی همدان قدمتی بیش از ۱۰۰ سال دارد و از هنرهای سنتی محسوب می شود گفت: سفال، فرش، محصولات چرمی و صنایع چوبی از سوغات مهم استان است.
فریبا نعمتی افزود: سفال از مهمترین سوغات مهم لالجین همدان است که به ثبت جهانی نیز رسیده و هم اینک نیز کارگاه های سفال زیادی در شهر لالجین فعال است.
وی ادامه داد: در واقع سوغات نشات گرفته از اقلیم جغرافیایی هر منطقه است به طور مثال در تویسرکان که باغ های گردو فراوان است صنایع چوبی به وفور یافت می شود.
نعمتی خاطر نشان کرد: همچنین از محصولات باغی و کشاورزی استان نیز با فرآوری سوغات های مختلفی تهیه و به گردشگران و مسافران عرضه می شود.
کارشناس مردم‌شناسی اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان همدان با اشاره به سوغات های خوراکی استان گفت: شیرینی ها به یک محصول عام پسند است و در مجالس، مهمانی ها و اعیاد مورد استفاده قرار می گیرد و رونق دارد به گونه ای که برخی از آنها ثبت ملی شده است.
سوغات هر شهر معرف فرهنگ و آداب و رسوم مردم
وی کماج، شیرمال، صنل، نان گرده و حلوا زرده را از جمله خوراکی های خوشمزه همدان عنوان کرد که به عنوان سوغات گردشگران از آن استفاده می کنند.
وی یادآوری کرد: شیره، کشمش و مویز ملایر و دوغ اسدآباد از دیگر سوغاتی های استان همدان است که همگی معرف شهرها، فرهنگ و آداب و رسوم مردم است.
نعمتی اظهار کرد: هر گردشگری در سفر به یک شهر، روستا یا منطقه سوغات می‌خرد تا پس از بازگشت از سفر به بستگان، دوستان یا آشنایان هدیه دهند که این ره‌آورد که شامل صنایع دستی، محصولات صنعتی و مواد غذایی ساخته شده در نواحی جغرافیایی است در واقع معرف آن شهر یا استان خواهد بود.
کارشناس مردم‌شناسی اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان همدان سوغات را دارای کارکرد فرهنگی دانست و گفت: بردن سوغات باعث محبت و مودت می شود و در دین مبین اسلام نیز سفارش شده است.
نعمتی ادامه داد: بردن سوغات از قدیم الایام مورد توجه مردم بوده و در هر دوره با توجه به سلیقه تغییر پیدا می کند کم و زیاد می شود.
کارشناس مردم‌شناسی اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان همدان افزود: سوغات از غنی ترین فرهنگ سنتی مردم است و هیچگاه فراموش نمی شود.
به گفته نعمتی در سال های اخیر دامنه فرهنگ سوغات بیشتر شده است و از سوی خود مردم حفظ می شود.