مهرداد عرب اول روز شنبه در حاشیه دومین جلسه ستاد هماهنگی اقتصادی سیستان و بلوچستان که با محوریت توسعه اقتصاد دریا محور برگزار شد در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا بیان کرد: قرار گرفتن تنها بندر اقیانوسی کشور یعنی بندر چابهار از مزیت‌های برجسته تجارت این استان مرزی به شمار می‌رودکه بهره‌مندی این بندر از موقعیت استراتژیک جهت ترانشیپ و ترانزیت کالاهای بنادر حوزه خلیج فارس، افغانستان و آسیای میانه در صورت توجه و سرمایه‌گذاری مناسب و همچنین فراهم‌سازی زیرساخت‌ها می‌تواند در راستای ثروت‌آفرینی و توسعه شرق کشور نقش ویژه‌ای ایفا کند.
رفع چالش‌ها لازمه توسعه تجارت در تنها بندر اقیانوسی ایران
وی با بیان اینکه از بندر چابهار به عنوان دروازه ملل یاد می شود، افزود: اقتصاد دریا محور یک موضوع فرابخشی، بین بخشی و سرزمینی و یک رویکرد نوین در توسعه سرزمین به منظور استفاده از مزیت‌های نسبی و رقابتی دریا، سواحل، جزایر و پسکرانه‌ها به منظور تحقق هدف متنوع سازی اقتصاد بوده و در واقع راهبردی اساسی، توسعه‌ای، کنشگرا و تحول آفرین است.
رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی سیستان و بلوچستان با بیان اینکه اقتصاد دریا به ۲ حوزه اقیانوسی و ساحلی تقسیم می‌شود، ادامه داد: اقتصاد اقیانوسی دربرگیرنده فعالیت‌هایی است که تمام یا بخشی از نهادهای مورد نیاز را به صورت مستقیم یا غیر مستقیم از اقیانوس، دریا و دریاچه های بزرگ تامین می‌کنند اما اقتصاد ساحل فعالیت‌های اقتصادی درنوار ساحلی را دربر می‌گیرد.
وی تاکید کرد: با دارا بودن حدود پنج هزار و ۸۰۰ کیلومتر نوار ساحلی جنوبی و شمالی که حدود ۴۰ درصد از مرزهای کشور را تشکیل می دهد اما از نظر بهره برداری از این نعمت خدادادی در رتبه‌های آخر جهان قرار داریم، این در حالیست که بسیاری از کشورهای جهان سهم عمده ای از تولید ناخالص ملی خود را از دریا تأمین می کنند.
ایران با حدود ۲ تا ۲.۵ درصد از تولید ناخالص ملی خود را از دریا تأمین می کند که با توجه به پتانسیل های موجود در کشور، رقم پایینی محسوب می‌شود
عرب اول تصریح کرد: در زمینه بهره‌مندی از تولید ناخالص ملی ویتنام و سپس چین با بیش از ۵۰ درصد، در صدر قرار دارند و ایران با حدود ۲ تا ۲.۵ درصد از تولید ناخالص ملی خود را از دریا تأمین می کند که با توجه به پتانسیل های موجود در کشور، رقم پایینی محسوب می‌شود.
رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی سیستان و بلوچستان در ادامه اشاره‌ای به اصلی ترین قابلیت‌ها، مزیت‌ها و فرصت‌ها در بخش‌های بازرگانی، حمل و نقل و شیلات استان کرد و گفت: چالش توزیع نامتوازن جمعیت در کشور، نگاه تمرکزگرایی، عدم توجه جدی به پتانسیل ها و ظرفیت و منابع به خصوص در نواحی با مرز آبی بسیار جدی است.
وی یکی از مزیت‌های ایران در صنعت بانکرینگ را سواحل گسترده با آبخور مناسب عنوان کرد و گفت: در سال ۲۰۱۹ حدود ۲۳۰ میلیون تن سوخت عرضه شده که پیش بینی می شود تا سال ۲۰۳۰ اندازه بازار جهانی بانکرینگ به میزان ۱۶۰ میلیارد دلار برسد، با توجه به ظرفیت مصرف بیش از ۳۰ میلیون تن سوخت کشتی در سال، در منطقه خلیج فارس به علت تردد بالای کشتی ها و شناورهای عبوری سهم ایران از بانکرینگ می تواند قابل ملاحظه باشد در حالیکه فعلا این سهم کمتر از هشت درصد برآورد می شود، سیستان و بلوچستان در مسیر ۲ کریدور از سه کریدور ترانزیتی بزرگ دنیا قرار دارد و این مساله باعث شده تا این منطقه به عنوان محور ترانزیتی طرح توسعه جنوب شرق نامیده شود.
عرب اول اظهار کرد: فرصت سرمایه‌گذاری منطقه سواحل مکران در حوزه شیلات، کشاورزی، گردشگری حمل و نقل و ترانزیت، شهرسازی، نفت و گاز، پتروشیمی، صنعت، نیروگاه و آب شیرین کن ها باید مدنظر قرار گیرد اگر چه اقداماتی پیرامون این حوزه ها انجام شده که باید تقویت شود.
بیشتر بخوانید:
سیاست‌های اقتصاد دریا محور سبب جذب حدود ۱۲ هزار میلیارد ریال سرمایه گذاری در بندرچابهار شد
بهره‌گیری از مزیت‌های دریا و اقتصاد دریا عامل اشتغال، توسعه و ثروت است
اقتصاد دریا محور راهبردی برای نجات کشور است
چالش‌ها، الزامات و راهکارهای توسعه اقتصاد دریا محور
وی به چالش‌های پیشرو اقتصاد دریا محور بویژه توسعه تجارت اشاره کرد و ادامه داد: نبود زیرساخت ریلی، کمبود ناوگان حمل و نقل زمینی، افزایش کرایه حمل و نقل جاده‌ای، مشکلات زیرساخت جاده‌ای، نبود مدیریت واحد دریایی و نهاد متولی سواحل کشور در راستای اقتصاد پایدار از جمله چالش‌های این بخش است.
رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی سیستان و بلوچستان پیرامون مطلب فوق تاکید کرد: توجه به موضوعات و محورهای کلیدی توسعه دریا محور، توجه به توان اکولوژیک در برنامه ریزی‌های توسعه با توجه به اصول آمایش سرزمین، توجه به اقلیم مناطق و نواحی ساحلی، توجه به ظرفیت های حمل و نقل دریایی، توجه به اصول مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی، توجه به نوآوری در حوزه دریایی، استفاده ازتجربیات جهانی، توجه به منابع انسانی ، مشارکت دادن جامعه محلی در تصمیم‌گیری‌ها، توجه به تسهیل امور سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی و توجه به حوزه پر ظرفیت گردشگری دریایی از الزامات اساسی در تحقق توسعه اقتصاد دریا محور به شمار می روند.
نبود زیرساخت ریلی، کمبود ناوگان حمل و نقل زمینی، نبود مدیریت واحد دریایی و نهاد متولی سواحل کشور در راستای اقتصاد پایدار از جمله چالش‌های توسعه اقتصاد دریا محور است
وی گفت: در خصوص راهکارهای توسعه تجارت بر پایه اقتصاد دریا می توان به مواردی همچون افزایش تدریجی سهم ترانزیت و ترانشیپ دریایی کشور، ضرورت ایجاد خط ریلی بین بنادر چابهار و گوادر پاکستان، توزیع نیروی انسانی متخصص متناسب با ظرفیتها و طرحهای توسعه ای، توسعه بنادر و تأمین تجهیزات دریایی و بندری متناسب با زیرساختهای ایجاد شده اشاره نمود.
عرب اول با اشاره به ۹ سیاست ابلاغی از سوی رهبر معظم انقلاب پیرامون توسعه دریامحور در آذرماه سال جاری، افزود: باید در زمینه توسعه اقتصاد دریا محور کار در سیستان و بلوچستان با مشارکت دستگاه‌های ذیربط در این حوزه شروع و سه گام در مرحله اول مورد توجه قرار گیرد که گام اول اولویت بندی میان رشته فعالیت‌های اقتصاد دریا بر اساس معیارهایی نظیر اشتغال زایی، استقرار جمعیت و ارز آوری لذا برای اولویت اول فعالیت‌های بانکرینگ، شیلات، کشتی سازی و گردشگریی پیشنهاد می شود. پس از آن در گام دوم اولویت بندی زیر رشته فعالیت‌ها بر اساس معیارهایی نظیر بازار فروش و بازگشت سرمایه و در گام سوم نیز انتخاب طرحهای اجرایی در ۲ مقیاس ملی واستانی بر اساس معیارهایی مانند تکمیل زنجیره ارزش، میزان سرمایه گذاری خصوصی یا تعاونی و میزان پیشرفت طرح مد نظر قرار گیرد.