به گزارش ایرنا، ضرورت مسئولیت‌پذیری برای تفکیک زباله‌های خانگی از درب منزل، جلوگیری از ریختن زباله در معابر عمومی، دفع سنتی در حاشیه روستاها و شهرها و تبدیل زباله به کمپوست باعث تسریع در اجرای قانون جامع مدیریت پسماند می‌شود و از سوی دیگر باعث تقویت مسئولیت اجتماعی افراد در خصوص توجه به دفع صحیح زباله می‌شود.
قانون جامع مدیریت پسماند کشور درسال ۱۳۸۳ به تصویب رسید و در سال ۱۳۸۴ آیین‌نامه اجرایی این قانون تهیه و ابلاغ شد و پیش‌بینی شده بود طرح تفکیک زباله از مبدا تا سال ۱۳۹۲ در کشور اجرایی شود، اما اجرای این قانون به دلیل مشکلات مختلف تاکنون به صورت کامل اجرایی نشده است.
به گزارش ایرنا، اجرای این قانون با مشکلاتی از جمله نبود سرمایه‌گذار برای اجرای طرح بازیافت و کمپوست، وجود محدودیت در اختصاص مکان مناسب برای جایگاه دفن پسماند به دلیل توپوگرافی و محدودیت‌های حریم‌ها منابع آب و سکونتگاه‌ها به طور کامل در چهارمحال و بختیاری اجرایی نشده است.
قانون مدیریت و تفکیک زباله از مبدا در مرکز استان تاکنون ۲ بار به مرحله اجرا رسیده است اما در هر ۲ مرحله به دلیل نبود حمایت و یا زیرساخت‌های لازم و نداشتن برنامه مدیریت مناسب، اجرایی نشده است.
طرح مدیریت پسماند یکی از ضروری‌ترین محورهای توسعه پایدار محسوب می‌شود که شامل تولید، جمع‌آوری، حمل و نقل و جابه‌جایی، پردازش، بازیافت و دفع پسماند است.
برخی از آمار نشان می‌دهد که در چهارمحال و بختیاری روزانه ۷۲۵ تن و سالانه بیش از ۲۶۴ هزار و ۳۶۸ تن زباله خانگی تولید می‌شود و میزان تولید پسماند در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی استان روزانه بیش از چهار تن است که در ابتدا بی‌خطرسازی و سپس به همراه پسماندهای عادی جمع‌آوری و دفع می‌شود.
به گفته کارشناسان، با توجه به توپوگرافی چهارمحال و بختیاری که بیش از ۸۰ درصد مساحت استان کوهستانی است و در شیب قرار دارد و وجود مسیل و آبراهه بسیار در اراضی استان، مکان‌یابی محل دفن اصولی و بهداشتی پسماند با محدودیت مواجه است و در حال حاضر برخی از جایگاه‌های دفن پسماند شهری و روستایی فاقد مجوز و به صورت سنتی فعالیت می‌کنند، که تهدیدی جدی برای آلودگی خاک و منابع آب محسوب می‌شود.
پیشنهاد ۲ طرح برای مدیریت پسماند
مدیرکل محیط زیست چهارمحال و بختیاری با اشاره به اینکه برای اجرایی شدن قانون مدیریت پسماند در استان تاکنون طرح‌های و برنامه‌های مختلف در دستور کار قرار گرفته است ولی به دلایل مختلف اجرایی نشده است، گفت: به تازگی در کارگروه مدیریت پسماند استان اجرای طرح ماپ (مدیریت اجتماعی پسماند) به پیشنهاد اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان و طرح جامع مدیریت پسماند شهرستان شهرکرد ارائه و تصویب شد.
سعید یوسف‌پور افزود: باتوجه به توپوگرافی و کوهستانی بودن این منطقه و قرار گرفتن در مسیر رودخانه‌ها و چشمه‌ها، همچنین نبود مکان دفن اصولی پسماند در استان اجرای هر چه سریعتر طرح‌های مدیریت پسماند در استان ضروری است.
به گفته وی، در کارگروه مدیریت پسماند استان طرح‌های مختلف از جمله، طرح تفکیک از مبدا در شهرکرد، طرح جامع مدیریت پسماند شهرستان شهرکرد، مدیریت پسماندهای صنعتی و ویژه، مدیریت نخاله‌های ساختمانی و عمرانی و پیگیری روند اجرای طرح ماپ (مدیریت اجتماعی پسماند) مطرح شد.
وی اظهار داشت: در طرح ماپ پیش از این در مازندران اجرایی شده است، می‌توان با استفاده از این طرح و بومی‌سازی، طرح پسماند مناطق روستایی را نیز ساماندهی کرد.
یوسف‌پور با اشاره به اینکه اجرای طرح مدیریت پسماند و ساماندهی زباله و پسماند مورد تاکید قرار گرفته است، گفت: در سطح استان دفع سنتی زباله جوابگو نیست و باید اجرای طرح‌های مدیریت پسماند با جدیت در مناطق مختلف شهری و روستایی استان با همکاری دهیاری‌ها و شهرداری‌ها اجرایی شود.
به گفته وی، پیش‌بینی شده این طرح در مرحله نخست با همکاری دفتر امور روستایی استانداری در ۱۰ روستای استان به صورت آزمایشی(پایلوت) اجرا و در صورت موفقیت، در تمام مناطق روستایی استان اجرایی شود.
وی اظهار داشت: در این طرح با آموزش دهیاران و شوراها در روستاها، مراحل بازیافت پسماند و تهیه کود کمپوست در یک محل کوچک در حاشیه روستا اجرا می‌شود.
مدیرکل محیط زیست چهارمحال و بختیاری همچنین در موضوع مدیریت نخاله‌ها، به تخلیه نخاله‌های ساختمانی در محله‌های مختلف در حاشیه جاده‌ها و مناطق مختلف شهری به عنوان یک تهدید برای محیط زیست و سیمای منظر اشاره کرد و گفت: شهرداری‌ها باید یک مکان مناسب برای جمع‌آوری و تخلیه زباله‌های ساختمانی آماده‌سازی کنند و در صورت مشاهده تخلیه نخاله‌های ساختمانی در اطراف و حاشیه شهرها و جاده‌ها، نسبت به جمع‌آوری این نخاله‌ها اقدام کنند.
۱۵۰ اخطاریه در خصوص دفن نادرست پسماند
یوسف‌پور با اشاره به اینکه سازمان حفاظت محیط‌زیست به عنوان ناظر بر اجرای طرح مدیریت پسماند و دفن اصولی پسماند در سطح شهر و روستاست، گفت: در سالجاری ۱۵۰ اخطارنامه دفن غیراصولی پسماند در استان برای شهرداری‌ها و دهیاری‌ها صادر شده است.
وی به نظارت و پایش روزانه از سوی کارشناسان اداره کل حفاظت محیط زیست استان و مرکز بهداشت، از محل‌های دفن زباله در استان اشاره کرد و گفت: در این مدت پرونده تخلف ۹۲ شهرداری و دهیاری که به اخطاریه‌های محیط‌زیست بی‌توجهی کردند به مراجع قضایی ارجاع داده شد.
یوسف‌پور افزود: به استناد ماده ۷ قانون جامع پسماند، شهرداری و دهیاری‌ها به عنوان مسوول ساماندهی و مدیریت پسماندهای شهری و روستایی هستند.
به گفته وی،هم‌اکنون به دلیل نبودن طرح جامع پسماند و اجرا نشدن طرح تفکیک از مبدا در استان، زباله‌ها بیشتر در محل دفن سوازنده می‌شوند که این مساله از مهمترین مشکلات در زمینه پسماند در استان است.
اجرای طرح جامع مدیریت پسماند شهرستان شهرکرد تصویب شد
شهردار شهرکرد نیز با اشاره به اینکه طرح جامع مدیریت پسماند شهرستان شهرکرد توسط یک مشاور شده است، گفت: کلیات اجرای این طرح به تصویب کارگروه پسماند استان رسید و با تایید نهایی عملیات اجرایی این طرح در شهرستان اجرا می‌شود.
محمدحسین واحدیان افزود: طرح جامع مدیریت پسماند یک نقشه راه ۱۰ساله برای بهبود وضعیت مدیریت پسماند هر شهر و شهرستان است و در آن تمام اقدامات که باید در شهر در زمینه مدیریت پسماند انجام شود، به همراه هزینه‌ها و درآمدهای اجرای آن دیده شده است.
به گفته وی، با تصویب طرح جامع و براساس قانون جامع مدیریت پسماند می‌توان منابع لازم از سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌ها، استانداری، کمیسیون‌های اقتصادی مجلس را اخذکرد.
وی افزود: از دیگر وظایف و اهداف این طرح دستگاه‌های شهرستانی و استانی به همکاری با شهرداری‌ها در زمینه مدیریت پسماندبه ویژه اختصاص زمین مورد نیاز برای احداث محل دفن بهداشتی زباله، کارخانه کمپوست و شهرک بازیافت و محل دفع نهایی نخاله‌های ساختمانی است.
واحدیان با اشاره به اینکه ۷۵ درصد زباله تولیدی در مرکز استان زباله تَر و مابقی زباله خشک است که از این میزان ۷۵.۶ درصد مواد آلی، ۷.۹ درصد کاغذ، روزنامه و مقوا، ۴ درصد شیشه، ۲.۴ درصد فلزات و ۴.۹ درصد پلاستیک است، گفت: با اجرای طرح مدیریت پسماند و زباله‌های تر و خشک می‌تواند در زمینه تولید کمپوست استفاده کرد.
وی به فرهنگسازی در خصوص مدیریت پسماند زباله در استان اشاره و تاکید کرد و گفت: ۷۰ درصد زباله‌های شهرستان شهرکرد در شب و مابقی در روز جمع‌آوری می‌شود.
طرح تفکیک زباله از مبدا؛ سریع و حتمی
مدیرکل دفتر فنی، امور عمرانی، حمل‌ونقل و ترافیک استانداری چهارمحال و بختیاری استانداری چهارمحال و بختیاری با اشاره به شرایط و توپوگرافی استان، گفت: هم‌اکنون دفن اصولی زباله صورت نمی‌گیرد و فقط جمع‌آوری و دفع صورت می‌گیرد که این مساله خسارت زیادی به محیط زیست وارد می‌شود.
داریوش رضایی افزود: شرایط غیر بهداشتی و غیر اصولی سایت‌های دفن زباله از جمله نداشتن ترانشه اصولی، ایزوله نبودن کف ترانشه‌ها به منظور جمع‌آوری شیرابه‌ها، دفع و دفن به روش‌های سنتی و قدیمی، نداشتن نگهبان، سوزاندن زباله در برخی سایت‌ها، مهار نشدن گازهای ناشی از فساد زباله و نبود فنس‌کشی مکان‌های دفن زباله از جمله مشکلات در سطح استان است.
وی بر اجرای هر چه سریعتر و کامل طرح تفکیک زباله از مبدا و راه‌اندازی کارخانه بازیافت و همچنین اجرای طرح کارخانه پسماند و بازیافت صنعتی در سطح استان تاکید کرد و گفت: با اجرای دقیق این طرح‌ها می‌توان میزان حجم زباله‌ها را کاهش داد.
به گفته وی، در بحث خودروی و جمع‌آوری زباله در مناطق روستایی استان مشکل وجود ندارد و مهمترین مشکل در بحث پسماند اجرایی نشدن طرح‌های مدیریت پسماند است که با اجرای طرح ماپ می‌توان این مشکلات را مرتفع کرد.
به گزارش ایرنا، چهارمحال و بختیاری با ۱۲ شهرستان دارای حدود یک میلیون نفر جمعیت است.