گروه جامعه ایرنا- وزارت بهداشت دولت سیزدهم در شرایطی مدیریت امور را در دست گرفت که بحران کرونا و قربانیان ناشی از این همه گیری چالش اصلی کشور بود؛ در کنار آن رهاشدگی طرح های زیربنایی حوزه بهداشت و سلامت، غفلت از جذب نیروهای متخصص جدید در بیمارستانها و مراکز درمانی نیز فشار مضاعفی را بر کادر درمان وارد ساخته بود.
تامین نشدن نیازهای دارویی کشور، نابسامانی در تخصیص ارز دارو و تجهیزات پزشکی و عدم نظارت بر تخصیص آن سبب شده بود تا قاچاق دارو به خارج کشور شتاب گیرد به طوری که بسیاری از اقلام دارویی پرمصرف به راحتی از کشور خارج می شد و به نوعی شاهد خروج ارز از کشور بودیم.
اگر به این مشکلات، مسایل جاری نظام سلامت از جمله کمبود پزشک در مناطق محروم، متناسب نبودن سرانه درمان و تخت بیمارستانی و نظایر آن را هم اضافه کنیم، به روشنی مشخص می شود که کلید وزارت بهداشت با انبوهی از مشکلات و چالش های اجتماعی، بودجه ای و زیرساختی تحویل بهرام عین اللهی وزیر بهداشت دولت سیزدهم شد.
افزایش جذب نیرو، بومی گزینی و تقویت نیروی انسانی
یکی از مهمترین چالش‌های سیستم بهداشت و درمان کشور، کمبود پزشک در مناطق کم برخوردار و محروم است؛ مهمترین گامی که در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بود، توجه اساسی به آموزش پزشکی است، بطوری که برای نخسیتن بار اقدامات لازم برای افزایش ۲۰ درصدی پذیرش دانشجویان پزشکی از کنکور امسال با تاکید بر مناطق محروم و بومی‌گزینی، بازنگری در ظرفیت‌های آزمون دستیاری سال گذشته به گونه‌ای که از حدود ۱۰۰۰ ظرفیت خالی، ۲۵۰ نفر در مرحله تکمیل ظرفیت، پذیرش شدند، انجام شد.
توجه به بخش توسعه منابع و نیروی انسانی حوزه سلامت در کارنامه یکساله وزارت بهداشت نشان می‌دهد تکلیف پرونده‌های شهدای مدافع سلامت و تعیین مصادیق و امتیازات و ابلاغ دستورالعمل نحوه تشکیل پرونده و بررسی مدارک و مستندات شهید خدمت در جهت ارج نهادن به جانفشانی‌ها و فداکاری‌های کارکنان حوزه سلامت که در مقابله با بیماری کرونا جان خود را از دست داده اند طبق منویات رهبر انقلاب و با توجه به بند (۳) مصوبات ۷۳۷ جلسه شورای عالی امنیت ملی انجام و تبدیل وضعیت ۶۷ هزار نفر از کارکنان نظام سلامت تابع قانون ایثارگران مشخص شد.
تزریق بیش از ۱۵۵ میلیون دز واکسن کرونا تا ۱۵ بهمن ماه ۱۴۰۱ و سپری شدن ۱۷۳ روز بدون مرگ و تک رقمی شدن آمار فوت شدگان از دیگر اقدامات مهم پس از روی کار آمدن دولت سیزدهم در دوران همه گیری کرونا است که باعث شد این بیماری در کشور کنترل و مهار شود.
کنترل ویروس کرونا و واکسیناسیون عمومی
مهمترین مشکل نظام سلامت کشور در ابتدای دولت سیزدهم، واکسیناسیون عمومی علیه ویروس کرونا بود؛ تزریق بیش از ۱۵۵ میلیون دز واکسن کرونا تا ۱۵ بهمن ماه ۱۴۰۱ و سپری شدن ۱۷۳ روز بدون مرگ و تک رقمی شدن آمار فوت شدگان از دیگر اقدامات مهم پس از روی کار آمدن دولت سیزدهم در دوران همه گیری کرونا است که باعث شد این بیماری در کشور کنترل و مهار شود.
این موفقیت در حالی در کارنامه دولت سیزدهم ثبت شد که در تابستان ۱۴۰۰ شاهد مرگ روزانه بیش از ۷۰۰ هموطن بر اثر ابتلا به این ویروس بودیم.
افتتاح ۸۵۰ طرح و پروژه بهداشتی
پس از مدیریت و کنترل بیماری کرونا که اولویت اصلی در وزارت بهداشت دولت سیزدهم بود، همزمان و به صورت موازی اقداماتی در جهت بهبود خدمات حوزه سلامت صورت گرفت بطوری که افتتاح ۸۵۰ طرح و پروژه بهداشتی با مجموع زیربنای ۳۵ هزار و ۸۰۰ مترمربع در کشور به خصوص در مناطق محروم و کمتر برخوردار با رویکرد تقویت و بازسازی نظام شبکه بهداشتی و درمانی در دو سال و نیم گذشته محقق شده است و این وزارتخانه در نظر دارد تا پایان سال ۲ هزار پروژه بهداشتی دیگر را با اولویت مناطق کمتر برخوردار به بهره برداری برساند.
تشکیل قرارگاه تقویت و بازسازی نظام شبکه های بهداشتی و درمانی کشور و تدوین سند تقویت نظام شبکه، افزایش ۱۰هزار و ۸۰۰ تخت بیمارستانی و تجهیز ۷۹ مرکز درمانی با هدف دسترسی عادلانه مردم به خدمات درمانی از دیگر اقدامات صورت گرفته به شمار می رود و قرار است تا پایان امسال ۷۹۰۰ تخت بیمارستانی در ۷۲ مرکز دیگر افتتاح و وارد مدار خدمت رسانی به مردم شود.
تکمیل و افتتاح ۳۳ طرح بیمارستانی، ۱۶ طرح اورژانس بیمارستانی، ۱۶ طرح کلینیک ویژه، ۴ طرح بلوک زایمانی، ۳ طرح مرکز تشخیص و درمان و غربالگری سرطان، ۱۵ طرح مسکن متخصصین و اقامتگاه پزشکان، ۴۷ طرح پایگاه اورژانس و پد بالگرد از دیگر اقدامات انجام شده در بخش عمرانی است.
بیمه رایگان ۶ میلیون ایرانی
در دولت سیزدهم پوشش بیمه همگانی سلامت و کاهش هزینه های درمانی سه دهک نخست که بر اساس آن ۶ میلیون نفر از افراد فاقد بیمه پایه سه دهک پایین درآمدی، به صورت رایگان و بدون پرداخت حق بیمه تحت پوشش قرار گرفتند. همچنین میزان پرداختی بیمه شدگان تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی صفر شد که باعث افزایش امید در بیماران شده است.
اجرای طرح دارویار و جلوگیری از قاچاق و هدررفت یارانه دارو
اجرای طرح ملی «دارویار» را می توان نقطه عطفی در مبارزه با قاچاق دارو و هدررفت منابع ملی در تخصیص ارز یارانه ای به بخش دارو عنوان کرد؛ در این طرح ۹۶۰۰ قلم دارو به صورت الکترونیک تحت یک بسته کامل تحت پوشش قرار گرفت و ۸ هزار میلیارد تومان بدهی های پیشین بیمه ها به داروخانه ها پرداخت شد.
به بیان صاحبنظران، این طرح مزایایی از جمله جلوگیری از قاچاق معکوس دارو به کشورهای همسایه، تقویت صنایع داروسازی، جلوگیری از هدررفت منابع ارزی کشور از طریق برخی ویژه خواریهای مرتبط با اختصاص ارز ترجیحی، تسریع در پرداخت بدهی های بیمه ای به بخش دارو، تقویت صادرات داروهای ساخت داخل و کاهش کمبودهای دارویی به رغم محدودیت های ارزی و تحریم ها و اختصاص یارانه سلامت به مصرف کننده واقعی را به همراه دارد.
از دیگر مزایای طرح دارویار می توان به رشد و پیشرفت ۹۸ درصدی نسخه الکترونیک و به روزرسانی نظام اطلاعات بیمارستانی همه بیمارستانهای کشور پس از سالها اشاره کرد.
اجرای قانون تعرفه گذاری پرستاری پس از ۱۵ سال
اجرای قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری که موجب هویت بخشی و تکریم عملی حرفه پرستاری می شود، مطالبه ۱۵ ساله جامعه پرستاری بود که با تاکیدات رهبر انقلاب و رییس جمهور به ثمر نشست؛منابع آن نیز به صورت علی الحساب پرداخت و همچنین دستورالعمل ها و ضوابط اجرایی مربوط به آن پس از سالها تدوین شد.
برداشتن سقف کارانه دریافتی مناطق محروم به منظور افزایش انگیزه و ماندگاری پزشکان مخصوصأپزشکان جوان شاغل در مناطق محروم، تصویب و اجرای قرارداد خرید هزار دستگاه آمبولانس برای نوسازی ناوگان اورژانس پیش بیمارستانی پس از سالها، در جهت دسترسی عادلانه مردم به خدمات سلامت، تاسیس صندوق حمایت از بیماران صعب العلاج به منظور حمایت از درمان این بیماران با اعتبار ۵ هزار میلیارد تومان از دیگر اقدامات صورت گرفته در وزارت بهداشت دولت سیزدهم است تا همانطور که رهبر انقلاب فرمودند اگر کسی بیمار شد غیر از درد بیماری درد و رنج دیگری نداشته باشد.
توزیع بیش از ۱۰ هزار نیروی پزشک، دندانپزشک و پیراپزشک با تمرکز بر مناطق محروم، توزیع بیش از ۲۲۰۰ نیروی متخصص و فوق تخصص پزشکی با تمرکز بر مناطق کمتر برخوردار، بازنگری ساختار و تشکیلات بیش از ۴۰۰ شبکه بهداشت و درمان و ۴۰۰ مرکز بهداشت شهرستان پس از ۲۶ سال، پیگیری و اخذ مجوز سرمایه‌گذاری خارجی به مبلغ ١٠٠٠ میلیارد تومان به منظور ایجاد ٥٠٠ تخت دیالیز و ٦٠ مرکز جامع، افزودن ۲۱ مولکول جدید به فهرست دارویی کشور پس از وقفه چند ساله، مدیریت موفق موج ششم و هفتم کرونا با کمترین میزان جانباختگان و هزینه اثربخشی موثر در درمان مبتلایان بر خلاف موج های قبلی نیز از دیگر دستاوردهای مهمی است که در حوزه سلامت در دولت مردمی رقم خورد.
۲ هزار کودک شنوا شدند
از دیگر اقدامات مهم درمانی می توان به کاشت رایگان ۲ هزار حلزون شنوایی در کودکان ناشنوا برای نخستین بار در کشور و افزایش سریع تعداد تخت‌های PICU به دو برابر تعداد قبلی با هدف مدیریت کرونا و نیازهای آینده اشاره کرد.
در بخش حوزه آموزش و پژوهش علوم پزشکی نیز اقدامات مهمی از جمله اصلاح ساختار، پذیرش و افزایش ظرفیت رشتههای تخصصی با هدف تأمین نیاز به پزشک متخصص به منظور توزیع مناسب و توازن نیروی انسانی متخصص پزشکی در مناطق محروم و کمتر برخوردار (افزایش انتخاب رشته، محل و همچنین پر شدن تمام ظرفیت ها در آزمون سال جاری دستیاری پس از چندین سال، تکمیل ظرفیت دستیاری برای اولین بار با رویکرد بومی گزینی و تأمین نیاز مناطق محروم)، افزایش حقوق دستیاران رشتههای پزشکی با هدف ایجاد انگیزه و نهایتاٌ ارتقاء عملکرد بالینی در خدمت به بیماران و همچنین ارتقاء آموزش آنان اشاره کرد.
اولین دانشگاه بین المللی سبطین
افتتاح نخستین دانشگاه علوم پزشکی بین المللی در خارج از کشور در عراق با نام "سبطین" در آذر ماه ۱۴۰۱ با همکاری عتبه حسینی(ع) با هدف ارتقاء سطح همکارهای علمی در حوزه سلامت با تمرکز بر کشورهای همسایه و مسلمان، افزایش ۲۰ درصدی ظرفیت پزشکی در جهت تأمین عدالت در سلامت و خدمت رسانی به مناطق محروم و کمتر برخوردار، تأسیس اولین دانشگاه علوم پزشکی هوشمند در کشور با هدف استفاده از هوش مصنوعی در نظام سلامت، گسترش زیرساختهای فناورانه دانشگاههای علوم پزشکی از جمله تأسیس ۳ پارک علم و فناوری، ۸ مرکز رشد و ۱۱ مرکز نوآوری، کسب رتبه اول در منطقه در حوزه تحقیقات علوم پزشکی، ارتقای رتبه علمی حوزه پزشکی در جهان از شانزدهم به پانزدهم، افزایش ۴۳ درصدی تولید کالاهای سلامت محور در سال تولید، دانش بنیان، اشتغال آفرین، طراحی و ساخت و توزیع کیت تشخیص اُمیکرون صورت گرفته است.
پوشش کامل بیمه خدمات ناباروری زوجهای ناباور، پوشش کامل بیمه مادران باردار و فرزندان شیرخوار تا ۵ سالگی در جهت تشویق به فرزندآوری، ایجاد شبکه درمان ناباروری در سراسرکشور (الزام تمامی استانها به این که در سطح دوم، امکانات و تجهیزات درمان ناباروری را داشته باشند) در راستای حمایت ازخانواده و جوانی جمعیت به سرانجام رسید.
در بخش افزایش سرمایه انسانی نیز اقداماتی از جمله تبدیل وضعیت ۶۸ هزار از کارکنان غیر رسمی مشمول ماده ۲۱ قانون جامع خدماترسانی به ایثارگران انجام شد.
پوشش کامل بیمه خدمات ناباروری زوجهای ناباور، پوشش کامل بیمه مادران باردار و فرزندان شیرخوار تا ۵ سالگی در جهت تشویق به فرزندآوری، ایجاد شبکه درمان ناباروری در سراسرکشور (الزام تمامی استانها به این که در سطح دوم، امکانات و تجهیزات درمان ناباروری را داشته باشند) در راستای حمایت ازخانواده و جوانی جمعیت به سرانجام رسید.
با توجه به اینکه در مراسم پیاده روی اربعین حسینی زائران زیادی شرکت می کنند وزارت بهداشت در راستای ارایه خدمات سلامت در این حماسه، احداث ۸ بیمارستان صحرایی در پایانه های مرزی با توجه به افزایش قابل توجه تعداد زائران، احداث مرکز مجهز بهداشتی، درمانی و فوریت های پزشکی " شهید حاج قاسم سلیمانی" با زیر بنای ۳ هزار متر مربع در زمینی به مساحت ۵ هزار و ۴۰۰ متر مربع و با اعتباری بالغ بر ۳۰ میلیارد تومان در ۵ کیلومتری مرز شلمچه، اعزام ۲۶۱۱ نیروی عملیاتی، ۳۵۳ پزشک و ۸۴۵ نیروی بهداشتی به پایانه های مرزی، اعزام ۷۷۹ آمبولانس و ۴۳ اتوبوس آمبولانس به مسیر های منتهی به مرزها، استفاده از ظرفیت ۴۵۰۰ تخت بیمارستانی در استان های ایلام و خوزستان و استان های معین، استقرار ناوگان آمبولانس از ایلام تا مهران به فاصله هر ۳ کیلومتر، استقرار ناوگان آمبولانس از مهران تا پایانه مرزی به فاصله هر هزار متر، استقرار ناوگان آمبولانس در محور های ایلام به کرمانشاه، کرمانشاه به همدان و مرز های خسروی، شلمچه و چذابه در هر ۱۰ کیلومتر را به سرانجام رساند.
با استفاده از تجارب مذکور، بیش از ۱۰۰ هزار خدمت پزشکی، پرستاری، آموزشی، مراقبتی و واکسیناسیون به کاروان های زیارتی حضرت علی بن موسی الرضا(ع) در دهه پایانی ماه صفر ارائه شد که شامل اعزام ۱۲۰۰ نیروی حوزه سلامت به خراسان رضوی، برپایی ۱۶۰ پایگاه سلامت در مسیرهای جاده ای و شهری زائران رضوی، احداث ۲۳۰ پایگاه اورژانس پیش بیمارستانی در مسیر کاروان های زیارتی، اعزام ۲۵۱ آمبولانس، ۵۰ اتوبوس آمبولانس و ۴ بالگرد اورژانس هوایی به خراسان رضوی است.
ترویج طب ایرانی - اسلامی
در راستای ترویج طب ایرانی - اسلامی نیز حمایت از ترویج طب ایرانی - سنتی با تسهیل تأسیس دانشکده ها و مراکز آموزشی در کشور(با یک رشته موافقت اصولی و با دورشته مرتبط موافقت قطعی تأسیس دانشکده طب ایرانی صورت گرفت). اجرای فاز اول ادغام طب ایرانی، سنتی در نظام شبکه بهداشتی و درمانی کشور در ۱۴ دانشگاه علوم پزشکی و ادامه این مسیر در سایر دانشگاهها، کسب رتبه چهارم دنیا در تولید دانش در حوزه طب سنتی، حمایت از تولید داروهای سنتی با رویکرد علمی، رونمایی از دارونامه فرآورده های طبیعی و سنتی برای اولین بار و رونمایی صدور مجوز و ارائه ۱۰ محصول دانش بنیان طب ایرانی به بازار در زمینه درمان کرونا نیز در دستور کار قرار گرفت.
در حوزه دیپلماسی سلامت، فعال سازی و تقویت دیپلماسی سلامت در منطقه به ویژه با تأکید بر فعالیت دبیرخانه سلامت گروه شانگهای در جمهوری اسلامی ایران و گروه ۵ (ایران، عراق، افغانستان، پاکستان و سازمان جهانی بهداشت) ارتقای همکاری های بهداشتی، درمانی و دارویی با عراق، توسعه گردشگری سلامت، انعقاد تفاهم نامه دارویی و افزایش تبادل استاد و دانشجو میان ایران و سوریه، همکاری های مشترک ایران و عراق در خدمت رسانی به زائران اربعین، تاسیس نخستین شعبه بین الملی دانشگاه علوم پزشکی تهران در عراق با عنوان «سبطین»، شرکت در اجلاس قاهره با رویکرد افزایش همکاری های بهداشتی و درمانی منطقه ای به ویژه در حوزه کنترل بیماری های واگیر دار و غیر واگیردار، حضور و سخنرانی در مجمع عمومی سازمان جهانی بهداشت توام با اعلام موفقیت های جمهوری اسلامی در مبارزه با کوید ۱۹ و اعتراض به تحریم های مالی و بانکی یکسویه آمریکا علیه سلامت جهانی انجام شد. ·
اضافه شدن ۳۶۶ شرکت دانش بنیان
شرکت های دانش بنیان حوزه سلامت ۲۵ درصد از کل شرکت های دانش بنیان را شامل می‌شوند و در عین حال ۲۷ درصد از کل فروش و ۳۳ درصد از اشتغال دانش بنیان را به خود اختصاص داده اند.
شرکت دانش بنیان حوزه سلامت در کشور در سال جاری فعالیت دارند که از این تعداد ۳۶۶ شرکت حوزه سلامت امسال به مجموع شرکت ها اضافه شده اند، شرکت های دانش بنیان حوزه سلامت ۲۵ درصد از کل شرکت های دانش بنیان را شامل می‌شوند و در عین حال ۲۷ درصد از کل فروش و ۳۳ درصد از اشتغال دانش بنیان را به خود اختصاص داده اند.
جایگاه ایران در نظام نوآوری جهانی ۷ رتبه ارتقا یافته و به عدد ۵۷ رسیده است. ۳۷۲۴ ثبت اختراع ملی و بین المللی در دانشگاه های علوم پزشکی کشور انجام شده است. ۵۲۳شرکت به شرکت های مستقر در مراکز رشد افزوده شده است.
یکهزار و ۳۹۱ محصول سلامت محور در مراکز رشد و پارک های فناوری سلامت و دانشگاه های علوم پزشکی مجوز های لازم برای عرضه به بازار را اخذ کردند و برای ۶۶۲۰ نفر در شرکت های دانش بنیان حوزه سلامت اشتغال ایجاد شده است.