به گزارش خبرنگار ایرنا، ورزش های روستایی و بازی های بومی و محلی در کشور به میزان وسعت، تنوع فرهنگ و قومیت های متعدد، گسترده بوده، به طوریکه وجود ۶۰ هزار روستا زمینه تنوع ورزش ها و بازی‌های بومی و محلی را در این مناطق فراهم کرده است.
گسترش شهرنشینی و زندگی ماشینی اهمیت بازنگری و احیای بازی های بومی و محلی را مضاعف کرده است. هرچند در گذشته ورزش های روستایی و بازی‌های بومی و محلی بیشتر با هدف افزایش ارتباطات و همبستگی و تقویت ویژگی های فرهنگی میان مردم این مناطق و انتقال ارزش ها بین نسل های مختلف بود اما امروزه به دلیل گسترش شهرنشینی، زندگی ماشینی و رشد تکنولوژی که موجب کم تحرکی و به دنبال آن انواع بیماریهای متابولیک شده، این ورزشها و بازی‌ها اهمیت و جایگاه خاصی یافته است.
با توجه به این موضوع، بازنگری و احیای این بازی ها با همت و تلاش مردم و مسوولان به عنوان یک ضرورت باید مورد توجه قرار گیرد.
خبرنگار ایرنا برای اطلاع از وضعیت ورزش های روستایی و بازی های بومی و محلی در استان زنجان و اهمیت احیای این رشته ها با لیدا بهرامی، نایب رییس بانوان هیات ورزشهای روستایی و بازی های بومی و محلی استان زنجان گفت و گو کرده است.
ایرنا: ورزش های روستایی و بازی های بومی و محلی استان زنجان هم اکنون در چه وضعیتی است؟
این هیات ورزشی علاوه بر مرکز استان در شهرستان های زنجان نیز فعال است.
در روستاها هیات مستقلی نداریم اما به طور معمول نماینده هایی داریم که به عنوان رابط ورزش بین این هیات و روستاها فعالیت می کنند و اگر درخواست، مورد یا موضوعی در این خصوص باشد به هیات انتقال می دهند و کمک های لازم را از سوی هیات برای برگزاری برنامه یا رویدادها دریافت می کنند.
در بیشتر امور ورزشی مرتبط با این هیات با دهیار، رابط ورزش و شورای روستا هماهنگی لازم انجام می‌شود و در مناسبت های مختلف، برای برگزاری مسابقه یا جشنواره هایی در روستاها، اطلاع رسانی از این طریق انجام می شود تا اهالی آن مناطق در روز برگزاری در محلی جمع شوند و هیات نیز برای برگزاری برنامه حضور می یابد.
ایرنا: برگزاری جشنواره ها و مسابقات ورزشی در روستاها بر چه اساسی انجام می‌شود؟
انجام جشنواره ها و مسابقات در مناطق روستایی به صورت مقطعی است چراکه اکثر روستاها سالن یا امکانات ورزشی ندارند و این رویدادها در حدی است که ورزشکاران و علاقه مندان گرد هم آمده و فعالیتی را انجام دهند و از امکانات موجود استفاده کنند.
خانه های ورزش روستایی با چهار قلم وسیله ورزشی در وسعتی حدود ۷۰ متر مربع دایر می شود. در برخی از روستاهای استان نیز خانه ورزش روستایی فعال است.
در سفر استانی رییس جمهور به زنجان که ۱۶ دی ماه جاری انجام شد، ۳۰ خانه ورزش در کل استان تجهیز و از سوی هیات برای آنها لوازم ورزشی ارسال شد.
این لوازم نیاز به جای زیادی ندارد و تجهیزاتی مانند میز تنیس روی میز، شطرنج، دارت و فوتبال دستی را شامل می شود که در اتاقها یا محل هایی که دهیار به هیات معرفی کرده است مستقر می شود.
این اتاقها در حدود ۶۰ تا ۷۰ متر مربع مساحت دارد که لوازم ورزشی برای استفاده عموم در آن قرار داده می‌شود.
استفاده از این امکانات بنا به سلیقه دهیارها و اعضای شورای روستاها و با زمانبندی های لازم برای بانوان و آقایان ارایه می شود.
ایرنا: آیا در همه روستاهای استان سالن های ورزشی فعال است؟
تعداد روستاهای دارای سالن ورزشی بسیار محدود است؛ در شهرستان زنجان هفت سالن ورزشی روستایی داریم و در شهرستانهای دیگر نیز به طور محدودی از این سالن‌ها دایر است.
در هر روستایی که سالن ورزشی فعال دارد رشته های ورزشی ثابتی مانند کاراته دایر است که ورزشکاران در طول سال به طور مستمر در آن فعالیت می کنند.
رشته فوتبال نیز اغلب در زمین های خاکی در بسیاری از روستاها فعال است.
ایرنا: در حال حاضر چه تعداد بازی های بومی و محلی در استان شناسایی شده است؟
در حالیکه بیش از یک هزار بازی بومی و محلی در کشور شناسایی شده، آماری از تعداد این بازی ها در استان از سوی هیات احصا نشده است چراکه هریک از این بازی ها دارای تنوع و تفاوتهایی هست که به طور مثال در روستای قره اوغلانلو جشنواره شتر دوانی سه سال است که برگزار می شود که مانند آن در برخی دیگر از روستاها نیز اجرا می‌شود.
در هر منطقه روستایی استان کُشتی های مخصوصی گرفته می شود که مشابه آن در بسیاری از روستاها نیز انجام می شود.
۹۰ بازی بومی و محلی کشور در فهرست میراث فرهنگی ناملموس قرار دارد. بیشتر این بازی هایی که انجام می شود به طور معمول در همه روستاها و شهرها رواج دارد و تنها ممکن است نام آنها متفاوت باشد که از جمله این بازی ها، " یک قل دو قل، لی لی، هفت سنگ، دوز پا، طناب کشی و طناب زنی، تیر و کمان سنتی" است و هیات ورزشهای روستایی و بازی های بومی و محلی استان از همه این بازی ها در مناطق مختلف استقبال می کند.
اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان نیز از مدتی پیش اقدامات و پیگیری هایی را نسبت به ثبت برخی از این بازهای بومی و محلی در دستور کار دارد و تاکنون در کشور حدود ۹۰ بازی بومی و محلی در فهرست میراث فرهنگی ناملموس قرار گرفته است.
ایرنا: احیای بازی‌های بومی و محلی چه ضرورت و مزایایی دارد؟
ورزش در هر رشته و رده ای به طور معمول نیازمند امکانات از جمله سالن و تجهیزات ورزشی مخصوص به خود است اما بازی های بومی و محلی با کمترین و در واقع با هیچ نوع امکاناتی در زمین های خاکی روستاها و حتی با گچ و سنگ و ابزار دمِ دستی انجام می شود.
بحث توسعه یا احیای ورزش های بومی و محلی از این بابت است که در مناطقی که امکاناتی وجود ندارد اهالی آن مناطق به سمت ورزش سوق داده شوند و این مهم جز با احیا و رشد و توسعه رشته های بومی و محلی امکانپذیر نیست چراکه این بازی ها و فعالیت های ورزشی بدون امکانات یا با کمترین امکانات انجام می‌شود.
ترویج این بازی ها موجب جمع شدن خانواده ها کنار هم و برگزاری دور همی و مجالسی می شود که نشات گرفته از فرهنگ، ارزش‌ها، آداب و سنن مربوط به آن منطقه همراه با شادی و تفریح است.
شمار خانه های ورزش روستایی استان زنجان از ۲۷۱ باب در سفر دور دوم رییس جمهور به ۳۰۱ باب رسید.
ایجاد محیطی پویا و پرنشاط، تخلیه انرژی های نهفته، هم افزایی در انجام کارهای گروهی، وحدت و انسجام، تحرک و فعالیت های جسمی و تقویت روان و جلوگیری از بیماری ها مختلف جسمی و روانی از جمله مزایای ترویج و احیای بازی های بومی و محلی و ورزش های روستایی برای همه اقشار مردم و در همه گروه های سنی است.
۲۷۱ خانه ورزش روستایی در استان زنجان فعال بود که در سفر ۱۶ دی ماه رییس جمهور این تعداد به ۳۰۱ سالن افزایش یافت.
در این خانه ها رشته های ورزشی فوتبال دستی، تنیس روی میز، شطرنج و دارت برای فعالیت عموم علاقه مندان فعال است.