در رای‌گیری انتخابات ریاستی و پارلمانی تایوان که دیروز شنبه ۱۳ ژانویه (۲۳ دی) برگزار شد، ویلیام لای چینگ-ته نامزد حزب دموکراتیک مترقی با ۴۰.۱ درصد آرا پیروز انتخابات ریاستی اعلام شد و دو رقیب او، هو یو-ایه از حزب کومینتانگ با ۳۳.۵ درصد آرا و کو ون جه از حزب خلق تایوان نیز با کسب ۲۶.۵ درصد شکست خود را پذیرفتند.
به نوشته نشریه تایم، پیامدهای ژئوپلیتیک پیروزی لای می‌تواند باعث شود تا چین فشار بر روی تایوان را افزایش دهد درحالیکه پکن حزب حاکم این جزیره را یک نیروی جدایی طلب معرفی کرده و به رای دهندگان هشدار داده که آنها در انتخابات بین صلح و جنگ انتخاب خواهند کرد. مساله حاکمیت تایوان از دیرباز یک مساله حساس برای همسایه به شدت مسلح بوده است. دولت کمونیست چین برغم خودمختاری و وجود حاکمیت تاریخی تایوان، این جزیره را تحت حاکمیت خود می‌داند.
اکثریت جمعیت ۲۳ میلیونی تایوان از حفظ وضع موجود در این جزیره حمایت و از اعلام رسمی استقلال یا تبدیل شدن به بخشی از سرزمین اصلی چین اجتناب می‌کنند.
لای در یک کنفرانس خبری پس از پیروزی در انتخابات گفت که به امور خارجی و دفاع ملی در راستای سیاست‌های تسای اینگ-ون سلف خود ادامه خواهد داد. تسای اینگ-ون به علت محدودیت در دوره‌های ریاست جمهوری دوباره نمی‌توانست در رقابت انتخاباتی شرکت کند.
پس از روی کار آمدن تسای در سال ۲۰۱۶ چین اکثر ارتباطات خود با تایوان را قطع کرد و تنگه تایوان به یکی از بحث برانگیزترین مسائل سیاسی تبدیل شد.
لِو ناکمن، دانشمند علوم سیاسی و استادیار دانشگاه ملی چنگچی در تایپه گفت: درحالیکه بعید است تنش‌ها کاهش یابد، حفظ وضع موجود یک نقش مهم در برقراری ثبات ایفا می‌کند چرا که نبود جنگ در ۸ ساله گذشته این امر را نشان داده است.
این دانشمند علوم سیاسی اضافه کرد: پیروزی لای بر خلاف آنچه بسیاری می‌گویند، منجر به جنگ نمی‌شود. این مساله منجر به وضع موجود مشابه می‌شود.
اما لای در طول مبارزات انتخاباتی خود تاکید کرد که قصد ندارد استقلال تایوان را اعلام کند. لای در اکتبر ۲۰۲۳ به نشریه تایم گفت: تایوان امیدوار است با چین دوست شود – ما نمی‌خواهیم دشمن باشیم. ما از شی جین پینگ رئیس جمهور چین در تایوان استقبال می‌کنیم و غذاهای لذیذ تایوانی را برای او آماده می‌کنیم.
چالش‌های رئیس جدید دولت تایوان
روزنامه استریتس تایمز نیز درباره پیروزی این سیاستمدار در انتخابات نوشت: مانند چن شویی بیان که در سال ۲۰۰۰ از حزب دموکراتیک مترقی به ریاست جمهوری دست پیدا کرد، لای نیز در زمان به دست گرفتن امور در ماه مه، دوره خوبی را نخواهد داشت. در حقیقت، ۴ سال آینده در تایوان مانند سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۴ احتمالاً با درجه بالایی از عجز در حکومتداری و سیاست زدگی درون حزبی همراه خواهد شد.
هر دو مرد کمتر از اکثریت آرا را به دست آوردند؛ چن ۳۹.۳ درصد آرا را به دست آورد، در حالیکه لای ۴۰.۱ درصد آرا را کسب کرد.
حزب دموکراتیک مترقی لای چینگ-ته با به دست آوردن تنها ۵۱ کرسی (کمتر از ۶۱ کرسی دوره قبل) اکثریت را در مجلس قانونگذاری از دست داد. هیچ حزبی نتوانست اکثریت را در پارلمان ۱۱۳ کرسی کسب کند درحالیکه به کومینتانگ ۵۲، حزب خلق تایوان ۸ و افراد مستقل ۲ کرسی رسید.
با از دست دادن مجلس قانونگذاری تایوان، لای دوره دشواری را برای پیشبرد یا تعیین سیاست‌های خود دارد. این امر می‌تواند به طور مثال در مورد انرژی باشد چرا که حزب دموکراتیک مترقی قصد از دور خارج کردن استفاده از انرژی هسته‌ای را دارد. دو حزب دیگر به دلایل مختلف مخالف این اقدام هستند.
چن رئیس اسبق دولت تایوان در سال ۲۰۰۰ با چنین وضعیتی روبرو بود و برای تصویب لوایح در مجلس تحت کنترل کومینتانگ با چالش روبرو بود.
چی دانگتائو، محقق ارشد «موسسه شرق آسیا» در دانشگاه ملی سنگاپور، گفت: ریاست لای بسیار چالش برانگیز خواهد بود. از نظر خارجی، پکن فشار بیشتری بر او وارد خواهد کرد و اوضاع آشفته‌تر خواهد شد.
به نوشته استریتس تایمز، با توجه به ساختار جدید مجلس قانونگذاری لای برای ایجاد راهبرد بین تنگه‌ای خود دوران سخت‌تری را خواهد داشت.
لای پس از اعلام پیروزی، خطاب به هوادارانش خواستار گفتگو با چین بمنظور اجتناب از «رویارویی» شد. وی افزود: ما همچنین مصمم هستیم تایوان را در برابر تهدیدات و ارعاب مداوم چین حفظ کنیم.