گروه جامعه ایرنا - دانش آموزان المپیادی یک درصد از جامعه ۱.۵ درصدی دانش آموزان تیزهوش کشور را تشکیل می‌دهند و سالانه با تلاش های بسیار خود برای کشور افتخار آفرینی می‌کنند؛ بنابراین ایجاد مکانی مستقل برای ساماندهی و برگزاری فعالیت های مربوط به این دانش آموزان نخبه اهمیت بسیاری دارد.
اگرچه باشگاه دانش پژوهان جوان در دهه های ۷۰ و ۸۰ به محلی برای پشتیبانی از دانش آموزان نخبه تبدیل شده بود اما این نهاد در دوره‌ای مجبور شد فعالیت خود را به صورت یک مرکز تنزل دهد تا اینکه ۶ ماه پس از روی کار آمدن دولت سیزدهم تاسیس این باشگاه به صورت یک نهاد مستقل به صورت جدی پیگیری شد.
در این راستا، سید رضا حسینی رییس باشگاه دانش پژوهان جوان در گفت‌وگوی تفصیلی با ایرنا درباره چگونگی شکل‌گیری، انحلال و تاسیس دوباره باشگاه توضیح داد و گفت: باشگاه دانش پژوهان جوان متولی برگزاری المپیاد دانش آموزی علمی کشور، اعزام تیم ها به مسابقات جهانی و حمایت نخبگان بویژه المپیادهای کشور است و در حقیقت وظیفه باشگاه علاوه بر شناسایی جذب و حمایت از نخبگان، ایجاد یک بستری برای فعالیت نخبگانی است.
حسینی با یادآوری این نکته که حضور و مدال آوری در المپیادهای علمی برای کشور اهمیت بسیاری دارد، افزود: به واسطه این حضور، سالانه در دنیا ارزیابی می شویم و به نوعی ویترین آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران است.
وی با بیان ایکه مدال آوری نخبگان در ایجاد غرور ملی و ایجاد مرجعیت علمی نیز اهمیت دارد، اظهار داشت: همچنین بواسطه این المپیادهای علمی الگوی مناسبی برای دانش آموزان ایجاد می شود.
وظیفه باشگاه علاوه بر شناسایی جذب و حمایت از نخبگان، ایجاد یک بستری برای فعالیت نخبگانی است.
معاون وزیر آموزش و پرورش ادامه داد: فلسفه المپیاد و باشگاه دانش پژوهان جوان این گونه است که دانش آموزان در مسیری قدم بگذارند که خودشان منابع دانشگاهی را مطالعه کنند و عمق علمی آنها بسیار بیشتر از افرادی است که با کنکور وارد دانشگاه می شوند.
حسینی یادآورشد: به طور مثال، شناسایی تیم ملی المپیاد ریاضی فقط با یک آزمون نیست، یک آزمون در مرحله اول کشوری، ۲ آزمون در مرحله دوم کشوری، ۸ آزمون در مرحله سوم کشوری و ۶ آزمون هم برای انتخاب تیم برگزار می‌شود.
به گفته او، این دانش آموزان حدود ۱۵ آزمون با سوالات پیچیده استاندارد را شرکت می کنند تا به عنوان تیم ملی المپیاد ریاضی انتخاب شوند.
وی عنوان کرد: تفاوت دانش پژوهان و المپیادی هایی که در باشگاه دانش پژوهان جوان هستند با سایر دانشجویان ممتاز این است که به دلیل سبک مطالعاتی و مراجعی که دارند، راحت تر با فضای دانشگاهی آشنا می‌شوند و در این محیط افراد موفق‌تری هستند.
باشگاه دانش پژوهان از تاسیس تا ادغام و احیای دوباره
معاون وزیر آموزش و پرورش درباره تاسیس این باشگاه اظهار کرد: باشگاه دانش پژوهان جوان در سال ۷۳ با تصویب اساسنامه در شورای‌عالی انقلاب فرهنگی از یک دفتر ذیل یک سازمان به یک مجموعه مستقل تبدیل و در سال ۷۴ به‌طور رسمی یک سازمان مجزا رسما شروع بکار کرد.
حسینی افزود: این روند تا اواخر دهه ۸۰ ادامه داشت و باشگاه هر روز پیشرفت می کرد و وضعیت المپیادی‌های ایران در مسابقات جهانی هر روز بهتر می شد به طوری که باشگاه نیز به فضایی برای جمع شدن نخبگان و المپیادی ها تبدیل شده بود.
وی ادامه داد: اگر به یک درصد دانش آموزان و دانشجویان برتر کشور نخبه بگوییم، افرادی که قادر به کسب مدال در المپیادهای علمی می شوند، یک درصد از آن نخبه‌ها را تشکیل می دهند یعنی باشگاه نخبگانی‌ترین مکانی است که در کشور داریم.
معاون وزیر آموزش و پرورش یادآورشد: باشگاه دانش پژوهان جوان در دهه ۸۰ پس از رسیدن به یک بلوغ، به سمت فضایی رفت که نخبگان کشور در همین جا فعالیت کنند و کارهای خود را در همین کشور انجام دهند.
دوی ادامه داد: در دورانی که مفهوم استارتاپ هنوز به درستی در کشور شکل نگرفته بود، این دانش آموزان در گروه های پژوهشی فعالیت می کردند و باشگاه پس از دوران تحصیل هم به لحاظ مالی، حقوقی و علمی به آنها کمک می کرد که فعالیت آنها شکل گیرد که خروجی هم بسیاری از شرکت هایی است که افراد در آن زمان تاسیس کردند.
چگونه باشگاه یکباره به مرکز تنزل یافت
حسینی گفت: شورای عالی اداری کشور در سال ۸۹ به صورت ناگهانی و در راستای کوچک سازی دولت یک مصوبه ای عجولانه و غیرکارشناسی را ابلاغ کرد که بر آن اساس باشگاه دانش پژوهان جوان و سازمان پرورش ملی استعداد درخشان با هم ادغام شدند و علاوه بر ادغام این ۲ سازمان با یکدیگر شأن باشگاه را از سازمان به مرکز تنزل داد.
وی ادامه داد: باشگاهی که پیش از این در فضای المپیادی کشور موفق بود و میزبانی المپیاد جهانی نجوم را گرفته و اعتباری در دنیا کسب کرده بود، با چرخش ۱۸۰ درجه‌ای مواجه شد؛چند ماه نگذشته بود که حتی ساختمانی که برای باشگاه در سال ۸۱ ساخته شده بود، از باشگاه گرفته شده و در اختیار یک مدرسه سمپادی قرار گرفت.
با ادغام باشگاه و مدارس سمپاد، باشگاه به یک مجموعه بروکراتیک، بی روح و دلسرد کننده تبدیل شد
رییس باشگاه دانش پژوهان جوان عنوان کرد: حتی امکانات آزمایشگاهی، سایت و کلاس‌های ویژه که دانش آموزان باشگاه داشتند، آنها را به مدارس سمپاد دادند و از آن مهم تر اینکه نیروهایی که در باشگاه تعلیم دیده بودند و می توانستند با دانش آموزان نخبه به درستی برخورد کنند، از باشگاه خارج شدند و به این ترتیب باشگاه به یک مجموعه بروکراتیک، بی روح و دلسرد کننده تبدیل شد.
حسینی درباره اهمیت این موضوع و تاثیر آن بر مدال آوری علمی کشور گفت: برای نمونه، افراد مدال آورنده طلای فیزیک در ایران ۱۰ نفر هستند که سه سال بسیار برای کسب نتیجه در این المپیاد تلاش می کنند؛ این افراد از کنکور هم معاف هستند و هر رشته‌ای از هر دانشگاهی را می‌توانند انتخاب کنند؛ این افراد پس از ورود به دانشگاه، به دلیل اینکه بسیاری از درس‌ها را برای المپیاد مطالعه کرده و مدال را دریافت کرده‌اند، در دانشگاه آن درس ها را نمی گذرانند بلکه ادامه می دهند یعنی از دیگر دانشجویان دیگر جلوتر و سرآمدتر هستند.
وی افزود: این افراد بدون کنکور وارد دانشگاه شریف می شوند و دانشگاه به آنها می‌گوید یک سری از درس ها را لازم نیست که بخوانید و باید ادامه دانسته‌های خود را در دانشگاه بخوانید بنابراین این افراد در دانشگاه خاصیت الگو شدن را دارد چراکه یک سال پیش از اینکه همه وارد دانشگاه شوند، این فرد می دانسته که قرار است به کجا برود و همچنین اینکه بچه های المپیادی به شدت خلاق تر هستند.
میانگین نمرات المپیادی‌ها ۲ نمره بالاتر از سایر دانشجویان شریف
معاون وزیر آموزش و پرورش افزود: میانگین نمرات بچه های المپیادهای طلا در چهار سال اخیر دانشگاه شریف را مقایسه کردیم که ۲ نمره از میانگین دانشگاه بالاتر بود که به همین دلایل آنها اثر گذاری بیشتری دارند. بنابراین نباید طوری برخورد کنیم که دلسرد شوند. این نارضایتی در کل نخبه‌های کشور منعکس می‌شود.
حسینی با بیان اینکه دهه ۹۰ دوران تاریکی برای باشگاه بود، گفت: در آن دهه باشگاه یک معاونت از سازمان سمپاد شده بود؛ اگرچه تیم‌های المپیاد را داشتیم و المپیاد را برگزار می‌کردیم اما تاثیر این روند در مدال آوری این بود که به شدت افت کردیم. تا جایی که سال ۹۸ رهبر معظم انقلاب در سخنرانی رشته هایی که در آن افت کرده بودیم را هم به صورت مستقیم بیان کردند.
وی بیان کرد: در آن دوران در کسب نتایج جهانی هم افت کردیم و به جای راضی نگه داشتن دانش آموزان نخبه و استفاده از ظرفیت آنها، به گونه‌ای پیش رفتیم که منبع پخش نارضایتی در نخبه ها شدیم.
رییس باشگاه دانش پژوهان جوان تاکید کرد: این ادغام مشکل حقوقی داشت چرا که باشگاهی که شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوب کرده را باید خود این شورا منحل می کرد نه اینکه با مصوبه شورای عالی اداری در سازمان دیگری ادغام شود.
معاون وزیر آموزش و پرورش گفت: سازمان ملی پرورش استعداد درخشان خودش مدارس سمپاد را دارد، خود این سازمان المپیاد برگزار و معافیت کنکور هم اعطا می‌کرد. این موضوع باعث شد که بسیاری از دانش آموزان از مدارس دولتی، نمونه دولتی و غیردولتی و استثنایی ناراحت شوند و گلایه کردند که تیم المپیاد برای همه مدارس در کشور است.
وی ادامه داد: اما امسال که تیم المپیاد شیمی را به مسابقات جهانی اعزام کردیم، یکی از دانش آموزان از مدارس سمپاد، ۲ نفر دیگر از مدارس غیردولتی و ۲ نفر دیگر از مدارس نمونه دولتی بودند.
پدیده خروج نخبگان در دوران تاریک باشگاه
حسینی در پاسخ به این پرسش که انحلال باشگاه چه تاثیری در مهاجرت المپیادی‌ها داشت، اظهار کرد: در آن برهه چسبندگی که برای دانش آموزان در کشور وجود داشت، از بین رفت و بسیاری از دانش آموزان و مدرسان باشگاه مهاجرت کردند چراکه جایی را نداشتند که همه آنها را بشناسد و با همه آنها گره عاطفی داشته باشد.
وی در ادامه توضیح داد: پدیده جدی خروج دانش آموزان به این واسطه ایجاد شد، در بسیاری از شرایط یک خانواده شرایط مالی خوبی دارد و هزینه خروج از کشور فرزندش را می دهد اما دانش آموزان المپیادی تنها قشری هستند که کشورهای دیگر از آنها حمایت مالی هم می کند و لازم نیست که شرایط مالی خانواده آنها خوب باشد و در این دوران یک دری برای خروج المپیادی ها در دوران دانش آموزی پس از گرفتن مدال جهانی باز شد.
با انحلال باشگاه، چسبندگی که برای دانش آموزان در کشور وجود داشت، از بین رفت و بسیاری از دانش آموزان و مدرسان باشگاه مهاجرت کردند چراکه جایی را نداشتند که همه آنها را بشناسد و با همه آنها گره عاطفی داشته باشد.
معاون وزیر آموزش و پرورش ادامه داد: دانش آموزانی داریم که با مدال طلای جهانی و کشور به (ام آی تی) رفته است یعنی قوی ترین دانشگاه دنیا دانش آموزان ما را جذب و از آنها حمایت مالی هم می کند.
حسینی درباره تاسیس دوباره این مرکز اظهار کرد: در نهایت پس از سخنان رهبری و با پیگیری هایی که قدیمی های دلسوز باشگاه داشتند، شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال ۹۸ مصوب کرد که ظرف ۶ ماه باشگاه دانش پژوهان جوان به عنوان یک سازمان مستقل تاسیس شود.
وی افزود: همان زمان شکل گیری باشگاه کلید خورد اما اجرای آن ۲ سال طول کشید تا اینکه با پیگیری رییس جمهور در دولت سیزدهم، اساسنامه باشگاه دانشگاه پژوهان جوان در اسفند ۱۴۰۰ در شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوب شد و در مرداد ۱۴۰۱ ابلاغ شد تا به عنوان یک سازمان مستقل تاسیس شود.
حسینی با بیان اینکه فرآیندهای اداری احیای باشگاه از جمله انتخاب هیات امنا، رییس باشگاه، تامین ساختمان اداری و تجهیزات مورد نیاز نخبگان در یک سال و نیم گذشته دنبال شد، گفت: این اقدامات اولیه برای استقلال باشگاه بود و سرانجام از خرداد ۱۴۰۲ با انتصاب رییس جدید باشگاه دانش پژوهان جوان پیگیری ماموریت های جدید باشگاه به طور رسمی کلید خورد.
رییس باشگاه دانش پژوهان جوان این نکته را هم گفت که احیای باشگاه دانش پژوهان جوان آن هم پس از ۱۳ سال در سایه حمایت رییس جمهور محقق شد.
وی خاطر نشان کرد: میانگین مدال‌های طلای المپیادی ها در یک دهه گذشته حدود ۶ طلا بوده اما در دو سال گذشته این میانگین ۲.۵ برابر شده است.
حسینی ابراز امیدواری کرد که با آغاز رسمی فعالیت باشگاه در سال های پیش رو این نهاد دانش آموزی بتواند نقش موثری در کشف استعدادهای نوجوانان نخبه و هدایت آنان به سمت فتح قله های علم بردارد.