سوم شعبان، سالروز ولادت امام حسین(ع) دوباره از راه می رسد و نه تنها مداحان و ذاکران اهل بیت(ع) دل های عاشقان و پیروان آن حضرت را با برپایی جشن و سرور و مولودی خوانی شاد می کنند که سخنرانان و واعظان به تبیین آموزه های دینی همچون شجاعت و غیرت و آزادگی می پردازند و در این میان سخنان اندیشمندان غیرمسلمان در وصف حسین بن علی (ع) را بازگو می کنند؛ از عبدالرحمان شرقاوی نویسنده مصری گرفته که می گوید «حسین، شهید راه دین و آزادگی است و نه تنها شیعه باید به نام حسین ببالد، بلکه تمام آزاد مردان دنیا باید به این نام شریف افتخار کنند» تا آنتون بارا نویسنده مسیحی سوری که می نویسد «اگر حسین از آن ما بود، در هر سرزمینی برای او پرچمی برمی‌افراشتیم و در هر روستایی برای او منبری بر پا می‌کردیم و مردم را با نام حسین به مسیحیت فرا می‌خواندیم.»
همه شیعیان و دلباختگان حسینی آرزو دارند چنین روزی را در کربلا و زیر قبه حرم سیدالشهدا(ع) مشغول دعا شوند یا در بین الحرمین به ذکر و مولودی خوانی بپردازند. البته آرزوی زیارت کربلا نه فقط برای این روز که خواست هر روز شیعیان است و ائمه معصومین (ع) هم سفارش کرده اند هر زمانی توفیق زیارت آن حضرت ممکن شد، آن را از دست ندهید ولی اظهار ارادت به سیدالشهدا و زیارت امام حسین(ع) بخشی از مجموعه معارف دینی است که در دائره المعارف شیعه آمده است و آموزه هایی همچون محبت عملی، دوست داشتن دوستان ائمه و دشمن دانستن دشمنان ائمه، جود و بخشش، عفو و گذشت، غیرت و مردانگی، عفت و پاکدامنی، صبر و متانت و بسیاری از دیگر آموزه هایی که یک مجموعه کامل از سبک زندگی دینی را تشکیل می دهد.
تصور کنید کسی که هر سال برای برگزاری جشن میلاد امام حسین(ع) میلیون ها تومان هزینه می کند ولی خمس مال خود را نمی پردازد یا خانمی که اهل نماز و دعا و نیایش است ولی حجاب را آنگونه که در لحکام شرعی آمده، رعایت نمی کند. با چنین نگاهی است که می توان گفت اگر کسی آرزوی زیارت سالار شهیدان را در دل داشته باشد ولی کینه یک مومن هم، در دلش باشد، در واقع نتوانسته تعادل دینی را رعایت کند یا کسی که دلش برای کربلا رفتن لک زده ولی نسبت به غیرت و حجاب خانواده اش حساسیتی ندارد، نمی تواند ادعای اقتدا کردن به سرور آزادگان جهان را داشته باشد.
شیعه و پیرو امام حسین(ع) نمی تواند هوس کربلا را همواره در دل داشته باشد ولی از حال و روز فامیل و اقوام خود بی خبر باشد و کاری برای آن ها نکند، در حالی که می تواند گره ای از مشکلات آنان باز کند.
گویا برخی از پیروان امام حسین(ع) در ماه های اخیر فراموش کرده اند که غیرت، یکی از آموزه های دینی است که سیدالشهدا(ع) نسبت به آن بسیار حساس بوده و حتی روز عاشورا و در آخرین لحظاتی که به دیدار پروردگار می شتافت، از دشمن خود خواست تا زمانی که زنده است کاری با زنان و خاندان اهل بیت(ع) نداشته باشد. البته همین افراد در دهه اول ماه محرم بر سر و سینه می زنند و می گویند یا لیتنی کنت معک، یعنی ای کاش روز عاشورا در کربلا بودند تا امام حسین(ع) را یاری کنند.
اردیبهشت امسال به مناسبت شهادت خوش غیرت ایران نوشتم: امروز بی‌تفاوتی و به من چه و به تو چه، بلای جان بسیاری از عافیت‌طلبانی شده که تصور می‌کنند غیرت هم دارند. اگر از مردی که همسرش در کنارش بدون حجاب است، از غیرت سؤال کنید، احتمالا با مشت پاسخ‌تان را می‌دهد. چون خود را فردی غیرتمند می‌داند؛ حتی اگر همسرش آرایش کرده و بی‌حجاب باشد. پس با یک بازتعریف از غیرت می‌توان تشخیص داد که چه کسی با غیرت است و چه کسی بی‌غیرت.
مرحوم ملا احمد فاضل نراقی در کتاب معراج السعاده درباره غیرت ناموسی نوشت «غیرت بدان معناست که انسان از اهل خود غافل نشود و ناموس خود را از دید نامحرمان حفظ کند.» رسول خدا (ص) در روایتی لعنت کردند آن کسی را که از همسرش غافل باشد و حضرت علی (ع) به مردم کوفه نهیب می زده و می فرمود «اطلاع یافته ام که زنانتان در کوچه و خیابان با مردان برخورد می کنند و به آنان تنه می زنند آیا شرم نمی کنید؟»
استاد شهید مرتضی مطهری در کتاب مساله حجاب نوشت: اگر این احساس غیرت نبود، رابطه نسل ها با یکدیگر قطع می شد و هیچ پدری فرزند خود را نمی شناخت و هیچ فرزندی پدر خود را نمی شناخت و پیشنهاد این که انسان به عنوان مبارزه با خودخواهی، غیرت را کنار بگذارد، درست مثل این است که پیشنهاد شود غریزه علاقه به فرزند را کنار بگذارد. زیرا با آزادی رابطه همسر با دیگران، کسی نمی تواند فرزند واقعی خود را بشناسد.
نکته ای که باید به آن توجه کرد غیرت مردانه است، نه زنانه و روایتی از حضرت علی (ع) در این زمینه در نهج البلاغه آمده است. برخی کارشناسان مذهبی گفته اند منظور از غیرت زن، حسادتی است که نسبت به همسر دیگر شوهرش دارد و مقصود از غیرت مرد ممانعت مرد از ورود شخص دیگری به حریم ناموس خود می باشد. در واقع غیرت مرد در مسیر نهی از منکر و غیرت زن در مسیر نهی از معروف قرار دارد.
برخی معتقدند در کنار غیرت مردان، همواره باید حیا و شرم زنان نیز مورد توجه قرار گیرد. چون ممکن است به همان میزان که بی غیرتی مردان زمینه بی حیایی و پرده دری را برای زنان دامن می زند، متقابلا نیز بی حیایی بانوان هم باعث شکسته شدن دیوار غیرت مردان شود و در واقع این، جاده ای دو طرفه است که در رفت و برگشتی منطقی روی یکدیگر می توانند اثر بگذارند. از این روی هم مردان و هم بانوان جامعه باید از نوعی حساسیت و تعصب نسبت به غیرت و حیا برخوردار باشند تا در نتیجه پاکی و آرامش در زندگی فردی و خانوادگی و اجتماعی را بتوان به خوبی تجربه کرد و لذت برد.
البته به مردان نیز توصیه شده تا از بدگمانی هم دوری کنند. چون چنین رفتارهایی، کانون گرم خانواده را سرد و بی روح و خود فرد را نیز به بیماری مبتلا می سازد. از سوی دیگر، بی تفاوتی مردان نسبت به نوامیس به شدت نکوهش شده است. رسول خدا (ص) فرمود: هر زنی که خود را خوشبو کند و با آرایش از منزل خارج شود، در حالی که شوهرش به این امر راضی باشد، خدا در قبال هر گامی که بر می دارد، برای شوهرش خانه ای در جهنم بنا خواهد کرد.
در سایه غیرت اجتماعی است که ضمانت های اجرایی برای فعالیت زنان فراهم می آید و جامعه از امنیت و سلامت معنوی بهره مند می شود. به نظر بسیاری از کارشناسان در سایه غیرت اجتماعی است که ضمانت های اجرایی برای فعالیت زنان فراهم می آید و جامعه از امنیت و سلامت معنوی بهره مند می شود. مردان و زنان این مملکت بارها نشان داده اند که بر سر آرمان ها و عقاید خود پایبند بوده و اجازه نمی دهند که دشمن بیرونی یا دشمن درونی درمورد مسائلی همچون عفت و حیای بانوان و جوانمردی و غیرت مردان تصمیم گیری کنند؛ همانگونه که در هشت سال دفاع مقدس رزمندگان و دلاورمردان این مرز و بوم اجازه ندادند که دشمن بعثی یک وجب از خاک این سرزمین را اشغال کند.
این مساله که چه دلایلی باعث کمرنگ شدن غیرت در مردان می شود، جای بحث و بررسی بیشتری دارد که در این یادداشت نمی گنجد ولی شاید اگر کلاه خودمان را قاضی کنیم، بهتر متوجه شویم که چرا گاهی در زمینه غیرت کوتاهی می کنیم. مثلا اگر دختری با حجاب نامناسب در جامعه ظاهر می شود، توجه نکردن پدر یا برادرانش در این زمینه تاثیر دارد یا مردی که برایش تفاوتی ندارد همسرش در جامعه چگونه حضور پیدا کند، دچار چه ویژگی شده است؟ از نگاهی دیگر طبق آیه والمومنون و المومنات بعضهم اولیاء بعض، می توان گفت دختران و زنان این کشور همچون دختران و خواهران خودمان هستند که نسبت به آنان حساس بوده و اگر مشکلی برای یکی از آنان بوجود آید، گویی برای دختر یا خواهران خودمان است. روح سردار شهید قاسم سلیمانی شاد که می گفت همان دختر کم حجاب دختر من است. لذا همه وظیفه داریم با رعایت احکام و آموزه های دینی در این زمینه برای دختران و زنان دلسوزی کنیم همانگونه که برای خانواده خود دلسوزی می کنیم اما برخی مسائل مانع از چنین نگاهی می شود.
نباید تعجب کرد وقتی یک راننده تاکسی، خانمی بی حجاب را سوار می کند یا مغازه داری که توجهی به حجاب خریداران خود ندارد یا مدیری که نسبت به عفت زنان کارمند خود بی خیال است یا استادی که در سر کلاس دانشگاه توجهی به این مسائل ندارد. چون برخی نگران درآمد و وضعیت مالی خود، برخی به دنبال حفظ آبروی خود و بعضی هم ممکن است دچار بی غیرتی شده باشند. مثلا وقتی در یکی از بانک های دولتی از معاون بانک خواستم تا به برخی از خانم های داخل بانک تذکر دهد، اظهار داشت که بانک به عنوان یک بنگاه مالی بیشتر از هر چیز به فکر مشتری های خود می باشد تا مبادا آن ها را از دست بدهد. وقتی این مساله را از یک مغازه دار پرسیدم، گفت با یک گل بهار نمی شود. در واقع این فروشنده از بهبود چنین وضعیتی ناامید شده بود و انتظار داشت دیگران تذکر بدهند.
برخی افراد را نمی توان بی غیرت دانست ولی این گونه افراد تصور می کنند که اگر به کسی تذکر دهند، آبروی آن ها در محل کار یا زندگی می رود و لذا می گویند «چرا سری که درد نمی کند را با دستمال ببندیم» برخی هم به دنبال مسائل سیاسی هستند و عده ای هم گرفتار فضای مجازی و شبکه های اجتماعی شده اند ولی به هرحال علت بی غیرتی ممکن است مسائل مختلفی باشد و هر کس می تواند کلاه خود را در این باره قاضی کند. در این میان انتظار بیشتر از مسئولان و مدیران نهادهای رسمی و دولتی است که برخی برای از دست ندادن پست و ریاست، مسائلی همچون جلوگیری از دوقطبی شدن جامعه یا انجام کارهای فرهنگی را مطرح می کنند که در واقع مسئولیت را بر دوش دیگران می نهند.
پیروی از سید و سالار شهیدان فقط در عزاداری و سینه زنی یا رفتن به زیارت کربلا و عتبات عالیات نیست. به قول ناصرالدین شاه «عاشقی را قابلیت لازم است، طالب حق را حقیقت لازم است» اگر روزگاری در این کشور حضور در مناطق جنگی و دفاع از مرزهای مقدس کشورمان، شجاعت و شهامت غیورمردان این مرز و بوم مین محسوب می شد و رزمندگان هشت سال دفاع مقدس از امام حسین (ع) الگو می گرفتند و راه سرخ شهادت را برمی گزیدند، امروز نیز شجاع دلانی همچون مدافعان امنیت، مظلومانه در خون خود می غلتند، برای آن است که ارزش های دینی همچون غیرت و آزادگی در این سرزمین کمرنگ نشود.