به گزارش روز جمعه ایرنا از منابع خبری روس، این پیشنهاد که پیش از این در دوره اتحاد جماهیر شوروی در قالب قانون درآمده و اجرایی شده و پس از فروپاشی شوروی ملغی شده بود، این روزها باری دیگر و به دنبال دعوت مسئولان ارشد روس از شهروندان برای فرزندآوری در کانون بحث قرار گرفته است.
ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهوری روسیه بهمن‌ماه ۱۴۰۲ در سخنرانی در جمع دانشجویان دانشگاه در منطقه کالینینگراد در مورد مشکلات جمعیتی در روسیه صحبت کرد. وی خاطرنشان کرد: برای دستیابی به رشد پایدار جمعیت در کشور، لازم است خانواده ها حداقل سه فرزند را تربیت کنند.
نگاهی به نرخ رشد جمعیت روسیه
دعوت مسئولان روسیه به فرزندآوری پس از آن اعلام شد که سرویس فدرال آمار این کشور پیش‌بینی کرد که جمعیت روسیه با روند فعلی زاد و ولد در آغاز سال ۲۰۴۶ میلادی به ۱۳۸ میلیون نفر کاهش یابد.
بنا بر آمار این سازمان روس، جمعیت روسیه در اول ژانویه ۲۰۲۳ (دی‌ماه ۱۴۰۱) (کمی بیش از یکسال قبل)، حدود ۱۴۶ میلیون نفر بوده است.
بنا بر پیش‌بینی‌های این مرجع رسمی، زاد و ولد در روسیه از یک میلیون و ۲۴۴ هزار و ۵۰۰ نوزاد در سال ۲۰۲۳ میلادی به یک میلیون و ۱۴۰ هزار و ۴۰۰ نوزاد در سال ۲۰۲۷ کاهش خواهد یافت.
نگاهی به مالیات بر بی فرزندی در اتحاد جماهیر شوروی
مالیات بی فرزندی به نام "مالیات بر مجردان، شهروندان مجرد و کم خانواده" در نوامبر ۱۹۴۱ بر اساس احکام هیئت رئیسه شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی معرفی شد.
به نوشته روزنامه کومرسانت، این قانون پس از نارضایتی دولت از شهروندان در پی کمک نکردن به تأمین مالی ارتش تصویب شد.
این تصمیم قرار بود به صورت موقت اجرایی شود اما با وجود افزایش نرخ زاد و ولد در سال های ۱۹۴۷ تا ۱۹۵۶ میلادی، به دلیل دسترسی اندک به ملزومات پیشگیری از بارداری، این مالیات لغو نشد. در نتیجه، شهروندان اتحاد جماهیر شوروی مجبور شدند تا سال ۱۹۹۰ برای عدم تمایل خود به ازدواج یا زایمان، هزینه‌ای را به عنوان مالیات پرداخت کنند.
این مالیات بر مردان بدون توجه به وضعیت تأهل در سنین ۲۰ تا ۵۰ سال و بر زنان متأهل ۲۰ تا ۴۵ سال وضع شد و رقم آن بسته به درآمد پرداخت‌کننده متفاوت بود.
در این میان، چندین دسته از شهروندان از مالیات معاف شدند: به ویژه، افرادی که به دلایل بهداشتی نمی توانستند بچه دار شوند، پرسنل نظامی و همسران آنها، دانشجویان مؤسسات آموزش متوسطه و عالی (مردان زیر ۲۵ سال و زنان زیر ۲۳ سال)، مستمری‌بگیران و همچنین همسرانی که با تصمیم کمیسیون پزشکی، فرزندآوری برای آنها ممنوع است.
همچنین شهروندانی که به صورت چرخشی در شمال روسیه در صنایع دستی کار می کردند، همچنین راهبان و راهبه ها، چون نذر تجرد کرده بودند، هزینه ای را پرداخت نمی‌کردند.
بحث دوباره بر سر مالیات بی‌فرزندی در روسیه جدید
پس از فروپاشی شوروی، این قانون ملغی شد تا اینکه چند سال بعد، دوباره پیشنهادها برای تصویب و اجرای قانون مالیات بر بی‌فرزندی مطرح شد.
از آن جمله، در سال ۲۰۱۳، کشیش دیمیتری اسمیرنوف پیشنهاد استفاده از چنین مالیاتی را برای تأمین مالی خانواده‌های پرجمعیت داد. او گفت: اگر نمی‌خواهید از شاهکار بچه‌دار شدن بگذرید یا نمی‌توانید، با پول و مالیات ناچیز در حمایت از خانواده‌های پرجمعیت شرکت کنید.
رد پیشنهاد در سال‌های ۲۰۱۷ و ۲۰۲۰
مقامات وقت روسیه امکان وضع چنین مالیاتی را رد کرده اند. در سال ۲۰۱۷، دیمیتری مدودف نخست وزیر وقت روسیه گفت که پرونده این موضوع بسته است، هیچ برنامه ای برای معرفی چنین قانون یا مالیاتی وجود ندارد، بنابراین خیال هم مردان و هم زنان می‌تواند آسوده باشد.
خبرگزاری ریانووستی در سال ۲۰۲۰ میلادی نیز به نقل از وزارت دارایی روسیه گزارش داد: وضع مالیات بر بی فرزندی در روسیه مورد بحث قرار نمی گیرد.
موضع این وزارتخانه پس از آن اعلام شد که تاتیانا بوتسکایا رئیس وقت هیأت مدیره سازمان شورای مادران در یک برنامه رادیویی، پیشنهادی برای وضع مالیات بر بی فرزندی در روسیه را مطرح کرد.
وی گفت: افرادی که آگاهانه تصمیم به داشتن فرزند را رد می کنند باید چنین مالیاتی بپردازند. او پیشنهاد جمع آوری پول به میزان ۳۰۰ تا ۵۰۰ روبل در ماه از مردان و زنان بدون فرزند را مطرح کرد. او گفت: یا یک زن و شوهر، بچه ها را دوست دارند و به دنیا می آورند، یا دوست ندارند و برای چیزی که دوست ندارند مالیات می پردازند.
برخی سناتورها (اعضای شورای فدراسیون) نیز همانند وزارت دارایی روسیه از این ایده استقبال نکردند.
از آن جمله اینا سویاتنکو، رئیس وقت کمیته سیاست اجتماعی شورای فدراسیون روسیه به آر.ب.کا گفت: چه چیزی برای یک خانواده مهم است، هم برای کسی که قبلا بچه دارد و هم برای کسی که هنوز بچه ندارد؟ آن موضوع مهم، ثبات و اعتماد به آینده است.
وی با بیان اینکه مالیات بر بی‌فرزندی اقدام مؤثری برای بهبود وضعیت جمعیتی نخواهد بود، اظهار داشت: توسعه اقدامات در حمایت از خانواده‌های روسی قبلا کارآمدی خود را نشان داده اند و میلیون‌ها روس، آنها را مثبت ارزیابی کرده‌اند.
سویاتنکو ادامه داد: پیشنهاد مالیات بر بی‌فرزندی با مبانی قانون اساسی روسیه در تضاد است، این آزادی انتخاب یک فرد است. و اگر فردی به دلایل جسمی، نمی تواند بچه دار شود آیا نیاز به اخذ گواهی از اداره مالیات است؟
در آن زمان، والری ریازانسکی معاون وقت کمیته سیاست اجتماعی شورای فدراسیون روسیه در این باره گفت: این یک ابتکار مضحک است، بعید است که از آن حمایت شود.
طرح دوباره مالیات بر بی‌فرزندی
با گذشت سالیان از طرح نظرات موافق و و مخالف، طی ماه‌های اخیر طرح مالیات بر بی‌فرزندی به مباحث حوزه جمعیت بازگشته است.
از آن جمله، معاون دومای ایالتی و عضو کمیته بودجه و مالیات مجلس سفلی روسیه، پیشنهاد وضع مالیات بر بی فرزندی در روسیه را مطرح کرد. اوگنی فدوروف در برنامه‌ای رادیویی گفت که این پیشنهاد کارآمدی خود را در کمک به خزانه در طول سال های اتحاد جماهیر شوروی "بسیار خوب" ثابت کرده است.
وی ادامه داد: اعمال مالیات بر بی فرزندی، مانند زمان اتحاد جماهیر شوروی، خوب خواهد بود. تشویق مادران به تولد فرزندان از جمله از طریق سرمایه مادری ضروری است؛ اگر پول کافی برای پروژه ها وجود نداشته باشد، باید مالیات تعیین شود.
واکنش دیگر نمایندگان دوما
رئیس کمیته دومای دولتی در حوزه خانواده، زنان و کودکان در این باره به آر.ب.کا گفت که در روسیه هیچ شرایطی برای ارائه چنین اقدامی وجود ندارد. برای انجام این کار، دولت باید مانند اتحاد جماهیر شوروی، کار و مسکن اجتماعی را برای همه فراهم کند.
نینا اوستانینا افزود: اگر به موازات معرفی مالیات بر بی فرزندی، می‌شد ابتکار ایجاد اولین شغل برای متخصصان جوان با دستمزد مناسب را مطرح کرد، قانون ارائه مسکن اجتماعی به خانواده های جوان و سایر مزایایی را که در دوران شوروی بود ارائه کرد، بارها، شاید بتوان این لایحه را مورد بررسی قرار داد.
وی اظهار داشت: اکنون ما در یک جامعه کاملاً متفاوت زندگی می کنیم، یک دولت کاملاً متفاوت، با نگرش متفاوت نسبت به جوانان و حمایت از یک خانواده جوان.
سوتلانا بساراب، عضو کمیته دومای دولتی در امور کار، سیاست اجتماعی و امور کهنه سربازان نیز، ایده مالیات بر بی فرزندی را تبعیض خواند.
وی گفت: من فکر نمی کنم این ابتکار مدرن و مرتبط باشد، زیرا مهم نیست که آن را چه می نامیم، واقعاً یک مجازات بود. اغلب برای افرادی که دوست ندارند پدر و مادر شوند مجازات است. من معتقدم اخذ مالیات بی فرزندی غیرقابل قبول است. این تبعیض علیه افرادی است که بچه ندارند.
زندگی بدون کودک، تهدیدی علیه ارزش‌های سنتی
از سوی دیگر، رئیس دانشکده روانشناسی در دانشگاه دولتی روانشناسی و آموزشی مسکو در این باره به Gazeta.Ru گفت. فرهنگ " زندگی بدون کودک" تهدیدی برای ارزش های سنتی روسیه است، همچنین به افزایش نرخ زاد و ولد در کشور ما کمکی نمی کند.
دیمیتری دولین افزود: علاوه بر این، گاهی فرهنگ زندگی بدون کودک در برخی افراد به شکل افراطی بروز می‌کند و منجر به تنفر آشکار از کودکان، انزجار زنان باردار و زنان تازه زایمان شده می شود.
این استاد دانشگاه، خواستار مبارزه با این پدیده شد، اما به گفته وی این کار باید به صورت تدریجی و آرام انجام شود.
وی ادامه داد: لازم است برای تأثیرگذاری مؤثر بر سازمان‌ها و شهروندانی که محتوای مخربی که غیبت کودکان در خانواده‌ها را ترویج می‌کند، با یکدیگر همکاری کنیم، در این زمینه می‌توان مسیر اقتصادی را طی و مالیات بر بی فرزندی را تعیین کرد.
این روانشناس یادآور شد: برای مثال در زمان شوروی، مالیات بر نبود کودکان وجود داشت. مطالعه دقیق تمام تجربیات انباشته شده از جمله تجربه خارجی ضروری است.
در عین حال، به گفته دولین، علاوه بر انگیزه های اقتصادی، باید از ابزارهای روانشناختی و آموزشی نیز استفاده شود. لازم است برنامه ویژه ای تدوین شود که هدف از آن افزایش جذابیت خانواده، باروری و تربیت فرزندان باشد.
دیولین تأکید کرد: به جوانان باید ارزش روابط خانوادگی را توضیح داد و الگوی درستی قرار داد؛ در عین حال شنیده شدن سخن جوانان در این بحث مهم است.
این روانشناس هشدار داد: استفاده از روش های خشونت آمیز مبارزه، سازماندهی شکار جادوگر و تنظیم برنامه های دستورالعمل برای زایمان غیرممکن است.
نتایج یک نظرسنجی
پیش از این، سایت خبری ام.کا. MK گزارش داده بود که روس ها چگونه یک خانواده ایده آل را می بینند و چند فرزند باید داشته باشد.
۵۷ درصد از پاسخ دهندگان روس در یک نظرسنجی، نگرش منفی نسبت به افراد بدون فرزند یا افرادی که آگاهانه تصمیم به بچه دار نشدن می‌گیرند دارند.
بنا بر نتایج این نظرسنجی، ۸۲ درصد شهروندان روس، زمانی که دو یا چند فرزند در یک خانواده وجود داشته باشد، آن خانواده را ایده آل می دانند.
دیدگاه پوتین
رئیس‌جمهوری روسیه پیش از این با دعوت از خانواده‌های روس به فرزندآوری بیشتر گفته است: اگر یک زوج، یک فرزند به دنیا بیاورند، جمعیت این کشور کاهش می‌یابد؛ اگر آنها دو فرزند داشته باشند، جمعیت روی خط افقی (ثابت) باقی می‌ماند؛ برای اطمینان از رشد جمعیت حداقل سه فرزند لازم است و برای اینکه این اتفاق بیافتد، باید فرزند نخست خانواده زودتر به دنیا بیاید.
به گفته ولادیمیر پوتین، به دلیل اینکه جامعه در حال تحصیل در روسیه امروز نسبت به دهه‌های گذشته بیشتر است، ممکن است این موضوع به مشکلات جمعیتی منجر شود.
وی با اشاره به آمارها گفت: ۷۷ درصد زنان روسیه می خواهند تحصیلات عالی داشته باشند، در حالی که این نرخ ۱۰ سال پیش ۵۰ درصد بود.
وی که در دیدار با جمعی از دانشجویان سخن می‌گفت، خطاب به آنها گفت: ابتدا می خواهید تحصیل کنید، سپس تحصیلات عالی، سپس اولین قدم ها را در حرفه خود بردارید. و همه چیز مهم است، همه چیز لازم است، همه چیز درست به نظر می رسد. این گونه است که فرزند اول خانواده با تأخیر به دنیا می‌آید.
روس‌ها برای تشویق فرزندآوری، برنامه‌های مختلفی از جمله حمایت‌های مالی و اعطای امتیازات، اصلاح قوانین و تولید محتوای جدی در حوزه رسانه‌ای را در دستور کار قرار داده‌اند. در این شرایط، باید به انتظار نشست و دید که آیا موضوع مالیات بر بی‌فرزندی هم به یکی از گزینه‌های روی میز تصمیم‌گیران حوزه جمعیت بزرگترین کشور جهان تبدیل خواهد شد یا خیر.