تاریخ انتشار: ۲۵ فروردین ۱۴۰۳ - ۱۵:۲۳

سمنان - ایرنا - سرشت انسان به صورت فطری خداجو است و مسجدها مکانی برای راز و نیاز با معبود و آرامش‌بخش روح آدمی است. مسجد سلطانی مشهور به مسجد امام(ره) در سمنان از جمله مسجدهایی است که از گذشته‌های دور به یادگار مانده تا بر شکوه هنر معماری گذشتگان با تکیه بر دانش در ساخت و ارادت به مسایل معنوی مهر تاییدی باشد.

به گزارش خبرنگار ایرنا، مسجد امام (ره) یا مسجد سلطانی یکی از بناهای تاریخی و باشکوه شهر سمنان و از مساجد چهار ایوانی دوره قاجار محسوب می شود که در زمان فتحعلی شاه قاجار و به همت حاج سید حسن حسنی و استادی صفر علی معمار ساخته شد و معماری منحصر به فرد آن با توجه به امکانات موجود در ۲۰۰ سال پیش عشق به معبود بی همتا را در کالبد هنر به هر گردشگر اهل ذوق و هنر القا می کند.

مسجد امام(ره) شهر سمنان از چهار جهت شمال، جنوب، شرق و شمال غربی ورودی دارد که سردرهای شمالی و شرقی آن با مقرنس‌های زیبا تزیین شده که هر بیننده اهل ذوق را به وجد می آورد و این تازه اولین گام برای ورود به بنایی است که نماد عشق و هنر است.

ورود به این بنای تاریخی از در شمال غربی که همجوار با تکیه پِهنه‌ است با قدم زدن در یک دالان دراز و از درهای شمال، جنوب و شرق با عبور از دالان های هشتی شروع می شود.

این شاهکار معماری به جامانده از دوران قاجار چهار ایوان دارد، که گذشتن از دالان های ورودی مسجد، نظر هر مخاطب را به خود جلب می کند.

بلندترین ایوان این مسجد، ایوان غربی با ارتفاع ۱۹.۵ متر است که دارای کاشی‌کاری و کتیبه‌هایی است که با خط ثلث در زمینه لاجوردی نقش بسته و در برگیرنده آیاتی از کلام‌الله مجید است.

در پشت این ایوان مقصوره زیبایی به ارتفاع ۲۱ متر بنا شده و در بالای این مقصوره گلدسته‌ای وجود دارد که شامل گنبد کوچکی با پوشش کاشی فیروزه‌ای و ساقه هشت ضلعی است، در ۲ طرف این ایوان دو منار بنا شده که تا نزدیک بالای ایوان رسیده ولی ناتمام مانده است.

ایوان شرقی نیز با ۱۸.۵ متر ارتفاع، شکوه مثال زدنی دارد و بر بالای این ایوان، گلدسته‌ای زیبا به صورت طرح شش ضلعی و با پوشش هرمی شکل با نرده های مشبک و چوبین قرار دارد که نظر هر بیننده را به خود جلب می کند.

بعد از آنکه چشم های دوخته شده به ایوان های مسجد امام (ره) آرام گرفت، صحن مربعی شکل مسجد به مساحت ۶۲ قدم خودنمایی می کند که در چهار گوشه آن، چهار مهتابی بزرگ با اتاق‌ها و حجره‌هایی چند در و در زیر آن شبستان هایی با پنجره‌های مشبک آجری لعابدار وجود دارد.
مسجد امام (ره) در سال ۱۳۴۲ هجری قمری در زمان فتحعلی شاه قاجار به همت استاد صفرعلی معمار و حاج سید حسن حسنی از علمای مشهور شهر سمنان که مؤلف کتاب منهاج‌العارفین است ساخته شده است؛ در منابع ذکر شده که وی هزینه ساخت مسجد را با مصادره اموال ذوالفقارخان، حاکم جبار وقت سمنان که از بیت‌المال تصرف کرده بود، تامین کرده است.

در پیشانی در شمالی، کتیبه‌ای از کاشی لاجوردی وجود دارد که بر روی آن نوشته شده است، «این بنای رفیع به دست حسین ایلیاد اصفهانی کاشی‌ساز و استاد فرج‌الله معمار سمنانی و به سعی آقای معصومی در رمضان سال ۱۳۶۸ تعمیر و مرمت شده است.»
در پایین این کتیبه و زیر مقرنس‌کاری‌های سردر مسجد قطعه سنگی مرمری است که در آن نصف قصیده محمد حسن‌خان کاشانی متخلص به عندلیب که در تاریخ بنای مسجد و مدح فتحعلی‌شاه سروده شده به خط نستعلیق حجاری شده است.

مسجد جامع سمنان رنگ و بویی از دوران خلافت امام علی(ع)

مسجد جامع سمنان از کهن ترین و مرتفع‌ترین بناها تاریخی به جا مانده از دوره پیش از اسلام، با وجود اینکه در طول زمان دستخوش تغییرات شده، اما همچنان نگاه به شکوه و عظمت بنای آن هر انسان اهل ذوقی را بی وجد می‌آورد و در سال ۱۳۱۰ به شماره ۱۶۳ در فهرست آثار ملی ثبت شد.

مسجد جامع سمنان واقع در مرکز شهر سمنان در خیابان امام خمینی(ره) در قرن نخست هجری و بر روی خرابه‌های آتشکده بنا شده، اما از اثرهای به جا مانده در این بنا رد پایی از دوره سلجوقی و تیموری نیز به چشم می خورد؛ به گفته کارشناسان سبک معماری مسجد جامع سمنان، به شیوه معماری آذری است.

در کتاب مرات البلدان صنیع‌الدوله آمده است: در زمان خلافت علی بن ابیطالب(ع)، ایشان فرمودند از کوفه تا بخارا هزار و یک مسجد بنا کنند، در حکومت عبدالله بن عمر، ثروتمندان سمنان مسجد کنونی شهر را ساختند ولی این بنا دارای چندان شکوهی نبود. پس از آن بارها افراد زیادی بر بنای ابتدایی افزودند، برای مثال، گنبد باختری و شبستان شمالی را خواجه‌وند، ابوسعید سمنانی و خواجه نظام‌الدین در دوران سلطنت سنجر سلجوقی ساختند و شبستان جنوبی را شیخ رکن‌الدین علاالدوله سمنانی در زمان وزارت ارغون خان بنا کرد و چون خرابی به وجود آمده بود، در زمان فتحعلی شاه، ذوالفقارخان به تجدید آن پرداخت.

این یادمان تاریخی دارای ۲ ورودی، یک مناره و چندین فضای معماری مانند صحن، ایوان بزرگ، مقصوره غربی و سه شبستان شمالی، جنوب و شرقی است.

ایوان بزرگ با ارتفاع ۳۱ متر در بخش غربی صحن از دیگر شاهکارهای معماری مسجد جامع سمنان محسوب می شود که از آثار خواجه شمس الدین علی بالیچه سمنانی وزیر شاهرخ تیموری است و چنان این بنا با شکوه و جلال است که وقتی به ارتفاع و ابهت این بنای مذهبی و تاریخی نگاه کنید از ساخت چنین بنایی در زمان های دور با وجود امکانات معدود آن زمان حیرت زده خواهید شد و نبوغ معماران سمنانی را تحسین خواهید کرد.

در گوشه شمال شرقی این شبستان مناره‏ زیبای این بنا خودنمایی می کند که که بیش از ۳۱ متر ارتفاع دارد، روی بدنه آجری آن کتیبه‌ای به خط کوفی نوشته شده است و طبق متون تاریخی قدمت آن مربوط به قرن سوم هجری قمری و دوره سلجوقیان است.

تزئینات مناره شامل تزئینات آجری است که در هفت بخش با طرح های متنوع خود جلوه خاصی به بنا بخشیده است. مناره مسجد جامع سمنان به واسطه اهمیتش با وجود پیوستگی آن با بنای مسجد جامع دارای شماره ثبت جداگانه در فهرست آثار ملی است.

خبرگزاری جمهوری اسلامی(ایرنا) مرکز سمنان با هدف شناساندن بیشتر ظرفیت‌های کم‌نظیر و جذاب گردشگری، تبدیل استان سمنان از معبر به مقصد گردشگری و آشنایی بیش از پیش مسافران نوروزی و گردشگران داخلی و خارجی با اماکن و بناهای تاریخی، گردشگری و جاذبه‌های طبیعی و دیدنی استان، به معرفی جاذبه های گردشگری این خطه می‌پردازد.

استان سمنان که به دارالمرحمه معروف است با مساحت نزدیک به ۹۷ هزار و ۵۰۰ کیلومتر مربع یکی از پهناورترین استان‌های کشور ایران است که با پنج و ۹ دهم درصد مساحت کل کشور، از این نظر هفتمین استان ایران محسوب می‌شود.

این خطه از جانب شمال به استان‌های خراسان شمالی، گلستان و مازندران، از جنوب به استان‌های خراسان جنوبی و اصفهان، از شرق به استان خراسان رضوی و از غرب به استان‌های تهران و قم محدود است؛ بر این پایه و به دلیل موقعیت جغرافیایی همجواری با پایتخت و هفت استان مهم کشور، این استان از اهمیت زیادی برخوردار است.

در حالی سالانه افزون بر ۱۵ میلیون زایر با عبور از شهرستان‌های مختلف استان پهناور سمنان به زیارت حضرت علی بن موسی الرضا (ع) در مشهد مقدس می‌روند که دست کم یک شب در استان اقامت می‌کنند؛ از این رو، تبدیل استان سمنان از معبر به مقصد گردشگری یکی از برنامه‌های مهم حوزه گردشگری و مورد تاکید محمدرضا هاشمی استاندار این استان است.

استان سمنان دارای بیش از یک هزار و ۸۳۳ اثر تاریخی، فرهنگی، طبیعی و معنوی شناسایی شده است که ۸۶۸ اثر از این تعداد در فهرست آثار ملی ثبت شده قرار دارد.