به گزارش ایرنا ، استان اردبیل در شمال غرب کشور یکی از مقاصد مهم گردشگران داخلی و خارجی است ، بر اساس آمارهای ارائه شده سالانه ۶ میلیون نفر از جاذبه‌های طبیعی و تاریخی استان اردبیل بازدید می‌کنند. سال گذشته اردبیل به عنوان پایتخت گردشگری کشورهای عضو سازمان همکاری اقتصادی اکو انتخاب شد.
فضای ایجاد شده ناشی از این انتخاب و برنامه‌های برگزار شده به این مناسبت باعث شکل‌گیری گفتمان گردشگری اعم از توسعه و تکمیل زیرساخت‌ها، برندسازی و تبلیغات شقوق مختلف گردشگری استان اردبیل شد، در سایه برنامه‌ریزی‌های انجام شده تعداد گردشگران خارجی اردبیل در سال گذشته ۲ برابر شد و انتظار می‌رود با توسعه و تکمیل زیرساخت‌ها و اماکن مرتبط گردشگری اردبیل متناسب با ظرفیت‌های موجود در استان منجر به تولید ثروت و ارتقای وضعیت اقتصادی استان شود.
هر چند زمستان اردبیل هم زیبایی‌ها و جذابیت‌های منحصر به فردی دارد با این حال اغلب گردشگران با آغاز فصل بهار و ایام نوروز و به ویژه از اردیبهشت ماه به استان اردبیل سفر می‌کنند.
جاذبه‌های متنوع طبیعی از جمله وجود بیش از ۱۱۰ چشمه آب گرم و سرد معدنی در شهرهای سرعین، مشگین‌شهر، نیر و کوثر، استان اردبیل را به عنوان مهم‌ترین کانون آب‌های معدنی و درمانی کشور و سرزمین چشمه‌های بهشتی معروف کرده است. آبگرم‌های معدنی با خاصیت درمانی و شفابخش در مناطق مختلف این استان به ویژه در شهر سرعین همراه با آب و هوای خنک، محیطی دلچسب برای گردشگران بوجود آورده است.
آبگرم‌های قوتورسویی و شابیل و قینرجه ، صخره‌های محراب‌داشی (سنگ محراب) و تالاب‌های ات‌گلی، قره‌گل، طاووس‌گلی، نعمت‌گلی و چشمه بوشلی از مهم‌ترین چشمه‌های آبگرم در استان اردبیل هستند که از گذشته‌های دور همه ساله تعداد زیادی از گردشگران را به سمت استان اردبیل جذب می‌کرده است.
آبشارها و چشمه‌های طبیعی
یکی از جذابیت‌های استان اردبیل آبشارهای متعدد و متنوعی است که در مناطق مختلف استان پراکنده هستند.
آبشار آقبلاغ: این آبشار در دامنه کوه آق داغ در شهرستان خلخال قرار دارد. در دامنه آق داغ چشمه‌سارهای فراوانی وجود دارد که تامین کننده آب جریان‌های چون میان رودان، گلبند رود و رودخانه زال می‌باشد. مهم‌ترین چشمه این ناحیه که آبدهی قابل توجهی دارد، چشمه آقبلاغ است.
این چشمه در دامنه شرقی قله مرکزی آق داغ قرار داشته و بلافاصله پس از خروج، آبشار بسیار زیبا و با دورنمای جالب و دیدنی و سفیدرنگ تشکیل می‌دهد. وجود گونه‌های متنوع گیاهی، درختی و علفی در پیرامون این آبشار زیبایی آن را دوچندان کرده است. نزدیک‌ترین راه ارتباطی به آقبلاغ از طریق راه پیاده‌رو از روستای لرد بخش شاهرود خلخال میسر است.
آبشار سردابه: این آبشار در نزدیکی آبگرم معدنی سردابه ۲۴ کیلومتری غرب اردبیل در دامنه شرقی کوه سبلان واقع است. ارتفاع آن حدود ۲۰- ۱۵ متر و حجم جریان آن نسبتا کم و محدود به خروجی چند چشمه بالادست بوده که البته در مواقع بارش و پیوستن جریان‌های سطحی حوزه آبخیز افزایش می‌یابد. این آبشار از محل‌های دیدنی مجتمع آبگرم سردابه که از نقاط گردشگری اردبیل است، محسوب می‌شود.
آبشار گورگور آلوارس: چشمه گورگور ازجمله چشمه‌های مشهور منطقه سبلان بوده و در دره آلوارس یا قزل گوللر که یکی از عریض‌ترین و باصفاترین دره‌های سبلان می‌باشد، در ارتفاع ۲۴۲۰ متری از سطح دریا واقع شده است. آبدهی این چشمه بسیار بالا بوده و آب از دیواره صخره‌ای مشرف به دره با فشار بیرون می‌آید.
با توجه به شیب تند مسیر تا رسیدن به رودخانه بستر آبشار مانندی را طی می‌کند و باتوجه به موقعیت تفریحی و تفرجی و ورزشی دره قزل گوللر و احداث پیست اسکی روی برف آلوارس در آن چشمه و آبشار گور گور نیز با دارا بودن آب و چشم‌انداز و فضای سبز جالب از نظر گردشگری را دارد.
آبشار گورگور خیاوچای: این آبشار در مسیر رودخانه خیاو مشگین‌شهر با بلندی حدود ۱۰- ۱۲ متر و از نظر حجم جریان قابل توجه است. بنا به گذشت زمان و ریزش آب حوضچه‌ای دایره‌ای شکل در محل ریزش آب ایجاد شده که زیبایی خاصی به طبیعت آبشار بخشیده است.
آبشار گورگور به علت منظره جالب طبیعی و وجود ماهی قزل آلای قرمز در رودخانه و حوضچه و برخورداری از موهبت آبگرم معدنی ملک سوئی و چشم‌اندازی از کوهستان سبلان ارتفاعات دلی آلی، آیتار، هرم و کسری جذاب و دیدنی است.
دریاچه نئور؛ زیستگاه آبزیان بی‌نظیر
دریاچه نئور در ۴۸ کیلومتری جنوب شرقی اردبیل قرار دارد. وسعت دریاچه بیش از ۲۲۰ هکتار و مشتمل بر دو دریاچه کوچک و بزرگ است که در فصل پر آب به هم می‌پیوندند و دریاچه‌ای واحد را به وجود می‌آورند. بیشترین عمق دریاچه ۵.۵ متر و میانگین ژرفای آن سه متر است.
دریاچه نئور اردبیل با آب شیرین به عنوان یک منطقه حفاظت شده زیست محیطی تحت نظارت سازمان حفاظت محیط زیست قرار دارد. دوستداران ماهیگیری علاوه بر بهره‌مندی از طبیعت دست نخورده و کوهستانی منطقه در فصول صید ماهی می‌توانند با اخذ مجوز از دریاچه نئور به صید ماهی بپردازند.
فندقلو؛ چشم‌اندازی از جنگل و گل‌های بابونه
تفرجگاه جنگلی «فندقلو» از دیگر مناظر دل‌انگیز طبیعی استان اردبیل است جنگل فندقلو در ۱۰ کیلومتری جنوب شرق شهرستان نمین با مناظر دل‌انگیز طبیعی همه‌ساله پذیرای ده‌ها هزار نفر از گردشگران است. ساختار جنگل فندقلو از لحاظ آمیختگی شامل فندق، سیب وحشی، گوجه سبز، ازگیل، به، تمشک و توت فرنگی است. در داخل جنگل هم یک استخر آب گرم، به نام "مشه سویی" وجود دارد که آب آن خاصیت درمانی دارد و افراد زیادی به این دلیل به این منطقه سفر می کنند.
فاصله هوایی شهر ساحلی آستارا در منتهی‌الیه جنوب غربی دریای خزر با شهر اردبیل بیش از ۴۰ کیلومتر نیست اما از پیچ و خم‌های حیران به سمت اردبیل بالا می‌رویم، خنکی هوا و ابرهای متحرک جان تازه‌ای می‌دهد.این مناظر طبیعی در محور اردبیل به آستارا توجه رهگذران را به خود جلب کرده و همه ساله بسیاری از مسافران و مردم اردبیل از تفرجگاه‌های آرام و دل‌انگیز این منطقه استفاده می‌کنند.
این جنگل زیبا که در فاصله ۲۵ کیلومتری شهرستان اردبیل و ۱۰ کیلومتری جنوب شهر نمین قرار گرفته، به خاطر داشتن جاذبه‌های جنگلی و اکوتوریسمی و همجوار بودن با گردنه زیبای حیران مکان مناسبی برای گذارندن چند ساعت در کنار خانواده در دامن طبیعت است.
از جمله امکانات موجود در منطقه فندقلو پیست اسکی مناسب برای تمام فصول است که گردشگران را به سمت خود جذب می‌کند و از این پیست برای برگزاری اردوهای تیم ملی اسکی روی چمن هم استفاده می‌شود.
دریاچه شورابیل؛ نزدیک‌ترین تفرجگاه به شهر
دریاچه شورابیل به مساحت ۱۲۰ هکتار طی سال‌های اخیر میزبان بسیاری از شهروندان و گردشگران بوده است و اوقات فراغت بسیاری از شهروندان و گردشگران در این مکان تفریحی سپری می‌شود.
طی سال‌های اخیر تجهیزات و امکاناتت تفریحی، ورزشی و فرهنگی بسیاری از جمله باغ وحش، هتل، مجموعه شهربازی، رستوران، قایقرانی، پیست دو و میدانی و دوچرخه‌سواری در آن احداث شده است.
این دریاچه مستعد پیست قایقرانی روئینگ است چرا که اولین شرط برای احداث این پیست، دریاچه‌ای است که حداقل ۲ کیلومتر مسیر مستقیم داشته باشد و این شرایط در دریاچه شورابیل وجود دارد.
دهکده سنگی ویند کلخوران
این روستا هم فاصله زیادی با اردبیل ندارد. ویند کلخوران دهکده‌ای سنگی با مجموعه‌ای از خانه‌های سنگی منفرد به صورت یک پدیده معماری تاریخی و باستانی استثنایی است که شکل کنده شدن این منازل در زیر تپه‌های سنگی و رسوبی و نوع کنده شدن آنها که نهایتا منجر به آفرینش چنین آثاری شده است، در نوع خود کم‌نظیر است.
دهکده صخره‌ای باستانی ویند در پنج کیلومتری جنوب و جنوب غربی سرعین و در نزدیکی جاده اردبیل - نیر قرار دارد و مناطقی که خانه‌های سنگی در آن قرار گرفته‌اند قوردی قیه، تپه چله خانه، قره قیه و مسجدیری نامیده می‌شود.
روستای بیله‌درق؛ ییلاق گردشگران طبیعت
این دهکده ییلاقی با آب و هوای مطبوع و دلپذیر دومین قطب توریستی منطقه سرعین به شمار می‌رود که به سبب برخورداری از مواهب طبیعی مانند آب‌های معدنی جهت استعمال داخلی و خارجی، دره‌ای زیبا با درختان و چمن‌زارهای پر از گل و گیاه، کندوهای عسل که در چمنزارها گسترانیده شده، جلوه و جذابیت خاصی به این دهکده بخشیده است.
وجود مکان‌های اقامتی، کافه ها و رستوران‌هایی با تخت‌های سنتی و میز و صندلی‌های چیده شده در زیر برگ‌های درختان به صورت چتری بزرگ و سایه‌بانی طبیعی باعث استقبال گردشگران از جاذبه‌های این روستا می‌شود. از جاذبه‌های طبیعی این دهکده می‌توان به وجود آبشارهایی در طول مسیر رودخانه بیله درق اشاره کرد.
پیست اسکی آلوارس
این پیست اسکی در فاصله ۱۲ کیلومتری روستای آلوارس و ۲۴ کیلومتری سرعین قرار گرفته است و از آنجایی که پیست فوق در ارتفاع ۳۲۰۰متری از سطح دریا قرار دارد به سبب بارندگی برف فراوان در طول پاییز و زمستان و به جهت دیر ذوب شدن برف‌های این منطقه می‌تواند در حدود ۶ تا هشت ماه از سال مورد استفاده قرار بگیرد.
از ویژگی‌های بارز منطقه‌ای که مجتمع ورزش‌های زمستانی آلوارس در آن واقع شده است ، علاوه بر جاذبه‌های زمستانی می‌توان به جاذبه‌های بهاری و تابستانی آن از جمله روی آوردن عشایر با گله‌های خود به مناطق حوالی آن، هوای خنک و معتدل در اوج تابستان، پوشش گیاهی و گل‌های رنگارنگ به صورت دشت‌های وسیعی از شقایق‌های کوهی، گل ختمی و گون ئ همچنین قرار گرفتن مسیرهای صعود به قله سبلان و قلل دیگر از فاصله نزدیک کمپ مجتمع و مشرف بودن آن به شهرهای سرعین، نیر، اردبیل می‌باشد که استفاده از آن را در تمامی فصول سال مفید و خاطره‌انگیز می‌نماید.
جاذبه‌های تاریخی و باستانی استان اردبیل
استان اردبیل در کنار جاذبه‌های طبیعی از جاذبه‌های تاریخی و باستانی ارزشمندی برخوردار است و این جاذبه‌ها همه ساله میزبان تعداد زیادی از گردشگران است.
در بین آثار باستانی استان مجموعه بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی از موقعیت خاصی برخوردار است. این مجموعه بسیار نفیس و با ارزش که در نوع خود مجموعه‌ای بی‌نظیر محسوب می‌شود قسمت‌های مختلف از قبیل چینی‌خانه ، جنت‌سرا ، خانقاه ، چله‌خانه ، شهیدگاه ، چراغ‌خانه و حرمخانه را در خود جای داده است.
بقعه شیخ جبرائیل در روستای کلخوران، مجموعا بازار تاریخی و مسجد جمعه در اردبیل، مقبره شیخ حیدر و قلاع قهقهه، امام زاده صالح، قیز امام زاده سی، برج شاطرکندی در روستای صومعه در اردبیل و مقبره شیخ بدرالدین از دیگر آثار تاریخی این استان به شمار می‌روند.
در کنار آثار تاریخی مربوط به دوره اسلامی، استان اردبیل در حوزه گردشگری و تاریخ بارستان هم جذابیت‌های منحصر به فردی دارد.
شهریئری مشگین شهر
شهرستان مشگین‌شهر یکی از مناطق ارزشمند تاریخی برای مطالعه گذشته انسان پیش از تاریخ اسلامی است. یکی از آثار تاریخی منحصر به فرد این شهر، محوطه «شهر یئری» (محلی که موقعی شهر و آبادی بوده است) را می‌توان نام برد.
شهر یئری در سال ۱۳۸۱ از سوی میراث فرهنگی استان اردبیل در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید و در منتهی‌الیه دشت مشگین‌شهر و به فاصله ۷۰ کیلومتری شمال غرب اردبیل با وسعتی در حدود ۴۰۰ هکتار در کنار رودخانه تمدن‌ساز قره سو و روستای پیرازمیان واقع شده است.
اولتان قلعه سی
اولتان قالاسی نیز شهری باستانی متعلق به دوران ساسانی است. این محوطه در روستای بزرگی در ۱۵ کیلومتری جنوب غرب پارس‌آباد (موغان) و در دشت مغان قرار دارد. این قلعه در زمان اشکانیان احداث شده ولی به واسطه استحکام بنا تا قرن دوازدهم هجری قمری مورد استفاده قرار می‌گرفت.
قلعه باستانی اولتان که از نظر ظاهری شبیه به ساختمان یک قلعه نظامی است در ۵۰۰ متری روستای اولتان از توابع پارس‌آباد درکنار رود ارس قرار دارد.
موزه مردم شناسی
موزه مردم شناسی اردبیل در محل حمام تاریخی آقانقی (ظهیرالاسلام) شهر اردبیل واقع در میدان عالی قاپو دایر شده و هم‌اکنون در این محل ۳۳ نوع مجسمه با پوشش محلی و آیینی مردم استان اردبیل به نمایش در آمده و همچنین آثار و دست نوشته‌های مربوط به هویت تاریخی و فرهنگی این منطقه نیز در این موزه جمع‌آوری و عرضه شده است.
این موزه محل مناسبی برای آشنایی با نحوه زندگی ، آداب و رسوم، پوشش محلی مردان و زنان ، نحوه پخت غذاهای محلی و آیین‌های خاص این استان است. ورودی این موزه از رختکنی آغاز شده و به حوض سنگی هشت ضلعی با چهار بازو ختم می‌شود و در آن آیین‌های ویژه استحمام در دوره‌های گذشته نیز با تعبیه مجسمه‌هایی به نمایش در آمده است.
با طبیعت مهربان باشیم
زمین خانه ماست و باید از آن مراقبت کنیم. متاسفانه با وجود توصیه‌ها ، هشدارها و انذارهایی که همه ساله کارشناسان و فعالان محیط زیست درباره عدم تخریب طبیعت و آسیب به آن می‌زنند در ساعات پایانی روز طبیعت مناظر وحشتناکی از ریخته شدن زباله در امن طبیعت، بریدن درختان و حتی آتش‌سوزی در این مناطق دیده و گزارش می‌شود.
زمین، خانه همه ماست و این خانه در دهه‌های اخیر به قدر کافی تخریب شده است که مقصر آن همه ما بوده‌ایم. قرار نیست فقط امروز به دامن طبیعت برویم. کاری کنیم اگر قرار است باز هم به این مناطق برویم با چهره درهم ریخته و آلوده و پر از زباله طبیعت مواجه نشویم.