تربت‌حیدریه- ایرنا- رییس کمیسیون حمل و نقل، خدمات شهری و محیط زیست شورای اسلامی تربت‌حیدریه گفت: نیمی از کار احیا، بازپیرایی و مقاوم‌سازی بنای تاریخی سرای امین این شهر که در راستای حفظ بناهای تاریخی با همکاری، دادستانی، اوقاف، میراث فرهنگی، کسبه و متولی بنا در نیمه دوم پارسال آغاز شده‌ بود، به اتمام رسیده‌ است. 

سیدجمال یوسف‌زاده روز سه شنبه به خبرنگار ایرنا اظهار کرد: با توجه به نوع معماری منحصربه فرد بنا و از دیگر سو قدمت آن که دیوارهایش در آستانه ریزش قرار گرفته بود، به منظور رفع خطر احتمالی، کار عملیاتی عمرانی این اثر از ۶ ماه قبل با اجرای مقاوم‌سازی دیوارها و اجرای آجرفرش، در کف محوطه آغاز شد.

وی با بیان اینکه سرای امین در ۲ طبقه و با ظرفیت ۶۰ حجره ساخته شده‌ است، افزود: اکنون در مرحله نرده‌گذاری طبقه دوم و بازسازی سردر مغازه‌های سرای امین هستیم.

یوسف‌زاده در خصوص اعتبارات هزینه شده برای این امر نیز گفت: هنوز برآوردی از اعتبار مورد نیاز انجام نشده است، زیرا هدف شهرداری انجام کار با هر میزان هزینه است.

وی افزود: با توجه به موقوفه بودن سرای امین، انجام کار حاصل همکاری بین میراث فرهنگی، کسبه، شهرداری و اوقاف است و بر این اساس تامین آجرها را میراث فرهنگی متقبل شده، تامین شن و ماسه و تخلیه نخاله‌های ساختمانی را شهرداری پذیرفته و غرفه‌داران نیز پرداخت اجرت انجام کار را تعهد کرده اند.

به گفته این عضو شورای اسلامی شهر، از آنجا که محور فعالیت اقتصادی سرای امین در گذشته پرداخت فرش (پُرزگیری) و معامله قالی و قالیچه بوده‌است، لذا ضمن احیای مجدد آن، صنف جدید عرضه کتاب و محصولات فرهنگی نیز در این محل فعال خواهد شد.

یکی از نوادگان بانی سرای امین و متولی کنونی آن نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: به گواه سنگ نوشته سردر بنا، این سرا قدیمی‌ترین بازار تربت‌حیدریه است که قدمت آن به حدود ۱۳۵ سال قبل باز می گردد.

"مصطفی امینی" افزود: بازار در سال ۱۳۰۸ قمری (معادل ۱۲۶۹ خورشیدی) توسط "حاج محمدرضا لاری" و با نظارت پدر بزرگم "علی‌اکبر امینی‌التجار" معروف به امین‌التجار ساخته و سپس وقف شده است.

وی با بیان اینکه در آن دوران، فرش دستباف تربت‌حیدریه تنها در این بازار عرضه و لذا به آن "بازار فرش فروش‌ها" گفته می‌شده است، افزود: موضوع وقف‌نامه نیز اختصاص درآمد حاصل به طلاب علوم دینی، حوزه علمیه تربت‌حیدریه و مستخدمان حوزه علمیه، ۱۰ روز روضه‌خوانی در صحن بازار در دهه محرم، اطعام افراد مسکین و کمک به رفتگران شهرداری بوده است که هنوز نیز اجرا می‌شود.

رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری تربت‌حیدریه و زاوه نیز به خبرنگار ایرنا گفت: مرمت و احیای این بنا بر اساس برآورد کلی، حدود ۲۰ میلیارد ریال هزینه دربر خواهد داشت.

علی محمدی افزود: البته ۲ روز قبل، حین انجام عملیات عمرانی یک آب انبار تاریخی مربوط به دوران قاجار در وسط محوطه سرای امین کشف شد، لذا تا بررسی یافته‌های باستان‌شناسی، ادامه کار احیا، متوقف شد.

وی تصریح کرد: بنای کار بر آن است تا مجدد همین حوض آب انبار در مکان کنونی، احیا شود.

به گزارش ایرنا، منطقه بزرگ تربت‌حیدریه تا ۱۰۰ سال پیش یکی از کانون‌های اصلی تجارت داخلی و خارجی خراسان بزرگ محسوب می شد و گواه این ادعا، وجود بازارهای قدیمی چون هادیوف، گمرک، شیر چهارسوق، سنگفرش، سرای امین و سرای قیصریه در این شهر است.

مرکز شهرستان ۲۲۴ هزار نفری تربت‌حیدریه در ۱۵۰ کیلومتری جنوب مشهد قرار دارد.