تاریخ انتشار: ۲۲ فروردین ۱۴۰۳ - ۰۸:۵۵

تهران- ایرنا- عید سعید فطر از فرخنده‌ترین اعیاد مسلمانان است. روزه‌داران در این روز با خانواده خود واجبات را ادا می‌کنند. این روز رفتار و آداب خاصی دارد و درباره آن‌ها کتاب‌هایی نوشته شده است؛ هرچند به نظر می‌آید در این حوزه بیشتر کتاب‌های مرجع در دسترس است و نویسندگان معاصر کمتر به این موضوع پرداخته‌اند.

به گزارش خبرنگار کتاب ایرنا، در این گزارش به بررسی تعدادی از کتاب‌هایی که با موضوع عید فطر منتشر شده است، پرداخته می شود. در این میان کم‌بودن تعداد کتاب‌های حوزه کودک و نوجوان خودنمایی می‌کند، از سوی دیگر به نظر می‌آید در این حوزه بیشتر کتاب‌های مرجع در دسترس است و نویسندگان معاصر کمتر به این موضوع پرداخته اند.

کتاب «خطبه‌های جمعه و عیدین امام علی (ع)»

گردآوری خطبه‌های «امام علی بن ابی‌طالب»(ع) در روزهای جمعه «(نماز جمعه)» و اعیاد فطر و قربان و تحلیلی از این خطبه‌ها است. در این نوشتار ابتدا پیشینه‌ای تاریخی از اقامه نماز جمعه و ایراد خطبه در اعیاد فطر و قربان مطرح شده سپس علل غفلت جامعه اسلامی از خطبه‌های جمعه امام علی(ع) و دلایل کاستی در ضبط این خطبه‌ها بیان شده است.

در ادامه متن خطبه‌های ایرادشده توسط امام علی(ع) در نماز جمعه و نماز عیدین و ترجمه این خطبه‌ها ارایه شده و سرانجام تحلیلی از مفاد کلامی، سیاسی، اجتماعی، اخلاقی و عبادی این خطبه‌ها ذکر شده است. بیان فرایض دینی، مباحث توحیدی، مباحث مربوط به نبوّت و امامت، اوصاف دنیا، حقیقت آخرت، حقیقت تقوا، اوصاف قرآن کریم و حقیقت دعا از مهم‌ترین موضوعات این خطبه‌ها عنوان شده است. نگارنده هم‌چنین تحلیلی ادبی، محتوایی و قرآنی از خطبه‌های امام علی(ع) ارایه نموده است.

کتاب خطبه‌های جمعه و عیدین امام علی (ع) نوشته حجت ذبیحی‌فر و مهدی مهریزی در ۴۰۰ صفحه، در قطع وزیری در سال ۱۳۹۰ منتشر شد.

کتاب «من عید فطر هستم»

داستان‌های مجموعه «عیدهای اسلامی»، داستان‌هایی مذهبی است که با زبانی ساده و روان برای گروه‌های سنی «ب و ج» نگاشته شده است. شکل کلی هر کتاب از این مجموعه به گونه‌ای است که در آن هر کدام از مناسبت‌ها (اعیاد) به عنوان راوی در قالب داستان ظاهر می‌شود، و این راوی خود را به کودکان و نوجوانان معرفی می‌کند.

این کتاب جلد سوم از مجموعه پنج جلدی «عیدهای اسلامی» شامل عیدهای قربان، مبعث، فطر، غدیر و نیمه شعبان است.

کتاب «من عید فطر هستم» نوشته مجید ملامحمدی و تصویرگری سیدحسام‌الدین طباطبایی در ۱۶ صفحه در سال ۱۳۹۳ منتشرشد.

کتاب «قنوت شکر»

کتاب قنوت شکر در برگیرنده آثار برگزیده مسابقه‌ای با موضوع نماز عید فطر تهران است که در سال ۱۳۸۶ منتشر شد. داوران این مسابقه محمد ستاری، رسول اولیاء زاده و حسن سربخشیان بودند.

مسابقه عکس نماز عید فطر تهران که خانه عکاسان ایران، موسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی و سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران آن را برگزار کردند، حول موضوعی خاص، یعنی نماز که خود به نماز عیدفطر و آن هم تنها در مصلی تهران محدود شده است. شاید هیچ رسانه‌ای چون عکس‌هایی که به یادگار ماندند گویای فضای سرشار از معنای صبح روز عید مصلی تهران برآیندگان نباشد.

محدودیت مسابقه از حیث موضوع و محل وقوع آن، منجر به محدودیت کمی آثار رسیده به ۲۵۷ اثر شد، اما با این حال هیات داوران مسابقه بدون اغماض ۴۴ اثر را شایسته حضور در مسابقه دانستند و سه اثر از این میان را به عنوان آثار برگزیده انتخاب کردند.

کتاب «فرصت پرواز»

این کتاب با نام کامل «فرصت پرواز» ۷۴ بحث پژوهشی، تحقیقی و تحلیل درباره ماه مبارک رمضان، روزه، رویت هلال ماه و عید سعید فطر، در چهار فصل به مبانی «روزه؛ موهبت الهی و تکامل‌دهنده روح و جان آدمی»، «فضیلت، عظمت و درک ماه مبارک رمضان»، «پژوهش تحقیق و تحلیل تکوینی پیدایش هلال و آغاز ماه» و «عید سعید فطر؛ جشن اطاعت، تسلیم و رستگاری» می‌پردازد.

کتاب فرصت پرواز نوشته اسدالله افشار در ۴۸۸ صفحه، با شمارگان ۱۱۰۰ نسحه، در قطع وزیری، در سال ۱۳۹۱ منتشر شد.

کتاب «عید گنجشک‌ها»

کتاب عید گنجشک‌ها با نوشته و تصویرگری کلر ژوبرت همزمان با نوروز ۱۴۰۰ چاپ شد. این کتاب، کودکان را با مفهوم روزه ماه رمضان و بخشش و صدقه و همچنین عید فطر آشنا می‌کند. بخش پایانی کتاب عید گنجشک‌ها نیز به شکلی طراحی شده است که کودکان می‌توانند با انجام کاردستی، ایده‌ای عملی و خلاقانه داشته باشند.

عید گنجشک‌ها کتابی برای کودکان و گروه سنی ب با موضوع روزه ماه رمضان و صدقه عید فطر است که بر اساس جمله‌ای از امام موسی صدر نوشته شده است.

کتاب عید گنجشک‌ها نوشته کلر ژوبرت در ۲۴ صفحه، در قطع خشتی، در سال ۱۴۰۰ به چاپ سوم رسید.

کتاب «سیری در خطبه اعیاد فطر و قربان»

این کتاب تفسیری عرفانی و اخلاقی از خطبه‌های عید فطر و قربان است. در این نوشتار با توجه به مفاد خطبه‌های عید فطر و قربان مباحث اخلاقی، تربیتی و عرفانی مندرج در آنها مورد شرح و بررسی اجمالی قرار گرفته است. در همین زمینه نویسنده به بحث در مورد مباحثی مانند: استغفار و آمرزش گناهان، هدایت و اعمال نجات‌بخش و هدایت کننده انسان، لزوم تقوی، ترک گناه و اصرار نداشتن بر آن، عجایب مربوط به مرگ و جهان پس از آن، اهمیت حج و اسرار مناسک مربوط به آن، سرگذشت اقوام پیشین در قرآن، اهمیت و ابعاد امر به معروف و نهی از منکر، مغفرت و رحمت الهی نسبت به بندگان خویش، ارزش و مقام زن در اسلام، وفای به عهد و برخی دیگر از مسایل اخلاقی دیگر پرداخته و با توجه به مفاد خطبه‌های عید فطر و قربان و نماز آنها به بیان زوایای گوناگون این مسائل پرداخته است.

سیری در خطبه اعیاد فطر و قربان نوشته رضاقلی داوودی، در ۱۶۰ صفحه منتشرشد.

تعدادی از کتاب‌های ادعیه ویژه عید فطر:

دعای جوشن کبیر به همراه مناجات حضرت امیرالمومنین (ع)، اعمال عید فطر، نماز عید فطر و دعای عافیت، تالیف مهدی الهه قمشه‌ای، سال ۱۳۸۵

مهمانی خدا: ادعیه و اعمال ماه مبارک رمضان، مصطفی پور امینی، سال ۱۳۸۴

دعای جوشن کبیر همراه دعای افتتاح، اعمال شب های قدر، نماز و اعمال عید فطر، دعاهای روزهای ماه مبارک رمضان، تالیف مهدی الهه قمشه‌ای، سال ۱۳۸۴

ادعیه و اعمال ماه مبارک رمضان شامل: دعای افتتاح، دعای سحر، دعای جوشن کبیر، زیارت امام حسین در شبهای قدر، ادعیه روزهای ماه رمضان، اعمال و نماز عید فطر، سال ۱۳۸۴

فضیلت، احکام و دعاهای ماه مبارک رمضان به ضمیمه احکام نماز عید فطر و مناسبت های ماه مبارک رمضان، تالیف رضا بهرامی، سال ۱۳۸۳

بر بال ملائک: اعمال و ادعیه ماه مبارک رمضان: به همراه اعمال مشترکه شب‌های قدر و ادعیه و نماز عید فطر، تالیف محمد رضا جعفری نیا، سال ۱۳۸۳

دعای جوشن کبیر درشت خط با ترجمه فارسی همراه با: مراسم شب های احیاء و نماز عید سعید فطر، سال ۱۳۸۱

ادعیه کامل ماه مبارک رمضان به ضمیمه دعای جوشن کبیر و اعمال عید فطر، سال ۱۳۷۹

دعای ایام ماه مبارک رمضان به انضمام دعای سحر و نماز عید فطر، تالیف عباس قمی، سال ۱۳۷۸

نماز عید فطر و عید قربان: احکام و آداب مربوط به آن ها، تالیف محمد حسین رحیمی، ۱۳۷۸

به سوی خدا: نمازهای پنجگانه نماز اعیاد فطر و قربان ...، تالیف محمد رشید آموزگار، سال۱۳۶۲

با وجود کیفیت بالای کتاب‌های موجود با موضوع عید فطر، اما به نظر می‌رسد جای دارد مولفان، مترجمان و تصویرگران بیشتر به این روز شاد مسلمانان توجه کنند. شاید حوزه کودک و نوجوان نیاز به توجه دوچندان داشته باشد.