به گزارش خبرنگار ایرنا، مدیران سه دستگاه جهاد کشاورزی، هواشناسی و آب منطقه‌ای مازندران با توجه به پیش‌بینی کمبود آب مورد نیاز کشتزارهای استان طی ماه‌های پیش رو، راهبردهای تأمین و برنامه‌ریزی توزیع آب کشاورزی مازندران برای فصل زراعی جاری را امروز -دوشنبه ۲۷ فروردین- در سومین جلسه مشترک برنامه‌ریزی آب کشاورزی استان مورد بررسی قرار دادند.
بررسی داده‌های مرتبط با بخش آب و کشاورزی مازندران از یکم مهر ۱۴۰۲ تا کنون نشان می‌دهد که با وجود بهتر شدن آمارهای ذخیره آب در سدها و آب‌بندان‌های استان نسبت به سال گذشته، هنوز وضعیت ذخایر و منابع آبی استان کمتر از دوره درازمدت و شرایط نرمال است.
به گفته معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای مازندران هر چند که آمارهای منابع آبی استان در سال آبی جاری نسبت به سال آبی گذشته بهبود یافته، اما مقایسه این آمارها با دوره درازمدت نشان می‌دهد که امسال نیز تنش آبی در بخشی از کشتزارهای مازندران وجود خواهد داشت.
کاهش آورد رودخانه‌ها
سید محمد موسوی در جلسه مشترک برنامه‌ریزی توزیع آب کشاورزی مازندران اظهار کرد: آورد رودخانه‌های استان از ابتدای سال آبی جاری -یکم مهر ۱۴۰۲- تا کنون در مجموع یک‌هزار و ۱۶۷ میلیون متر مکعب بود که نسبت به سال گذشته ۳۷ درصد افزایش را نشان می‌دهد، اما در مقایسه با دوره بلندمدت ۶ درصد کاهش دارد.
وی افزود: به جز حوضه بابلرود در سایر حوضه‌های استان کاهش آورد رودخانه‌های مهم مازندران نسبت به دوره درازمدت را شاهد هستیم. به طوری که در حوضه نکارود ۵۴ درصد، در حوضه تجن ۲۸ درصد و در حوضه تالار ۲۶ درصد، در حوضه هراز ۳۹ درصد، در حوضه چالوس ۴۴ درصد و در حوضه چشمه‌کیله ۱۷ درصد کاهش ثبت شده و فقط در حوضه بابلرود ۱۲ درصد افزایش آورد رودخانه نسبت به دوره بلندمدت رقم خورده است.
افت تراز آب‌های زیرزمینی
وی درباره وضعیت آب‌های زیرزمینی مازندران نیز گفت: در آمار آب‌های زیرزمینی استان نیز اگرچه وضعیت نسبت به سال گذشته با ۳۰ میلیون متر مکعب افزایش بهتر است. اما در مقایسه با دوره درازمدت کاهش ۱۵۶ میلیون متر مکعبی دیده می‌شود و در تمام حوضه‌های استان نسبت به دوره درازمدت کاهش حجم آبخوان داریم.
معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای مازندران به کاهش مساحت پوشش برفی ارتفاعات استان نیز اشاره کرد و افزود: سطح پوشش برف ارتفاعات استان در ۱۳ فروردین ۱۳۹۸ حدود ۹ هزار و ۸۱۹ کیلومتر بود که این رقم در ۱۳ فروردین امسال به ۲ هزار و ۴۸۴ کیلومتر کاهش یافت که تاثیر مستقیمی در تأمین آب کشاورزی از آورد رودخانه‌ها دارد.
تنش آبی ۳۳ هزار هکتار از کشتزارهای استان
موسوی تصریح کرد: با وجود شرایط مساعد ذخیره آب در سدها و آب‌بندان‌های استان، پیش‌بینی می‌شود که امسال حدود ۴۱۰ میلیون متر مکعب در کل استان کمبود آب کشاورزی داشته باشیم که معادل آب مورد نیاز ۳۲ هزار و ۷۸۰ هزار هکتار از کشتزارهای مازندران است.
وی خاطرنشان کرد: طبق برآوردها و برنامه‌ریزی‌های انجام شده امسال امکان تحویل آب به ۳ هزار ۳۰ هکتار از ۲۳ هزار هکتار کشتزار زیر پوشش سدها و آب‌بندان‌های استان وجود ندارد که کل این ۳۰۳۰ هکتار نیز در ۲۵ روستای شبکه تجن در شهرستان‌های ساری، میاندورود و جویبار قرار دارد. در سایر نقاط استان برنامه‌ریزی بر تأمین آب است و تلاش می‌شود که با انجام اقدامات لازم با کمترین خسارت ناشی از کم‌آبی این فصل زراعی نیز پشت‌سر گذاشته شود.
کاهش بارندگی‌ها و افزایش دمای هوا
بنا به اظهارات مدیرکل هواشناسی مازندران نیز احتمالا در فصل زراعی جاری با توجه به کاهش بارندگی‌ها تنش آبی در کشتزارهای برخی مناطق استان مشکلاتی را برای کشاورزان ایجاد کند.
هوشنگ بهزادی در این نشست اظهار کرد: فروردین امسال در مازندران حدود ۲۸.۳ درصد بارندگی داشتیم که ۱۸ درصد کمتر از آمار دوره بلندمدت است. در سال آبی جاری هم که از ابتدای مهر محاسبه می‌شود مقدار بارندگی ۴۱۸.۵ میلیمتر بود که نسبت به آمار ۴۴۲.۷ میلیمتری دوره بلندمدت ۲۴ درصد کاهش را نشان می‌دهد.
وی افزود: در هشت شهرستان تنکابن، آمل، سوادکوه، شمالی، سیمرغ، جویبار، ساری و گلوگاه میزان بارندگی‌ها افزایش یافت و در سایر شهرستان‌ها شاهد کاهش آمارها نسبت به دوره درازمدت هستیم.
مدیرکل هواشناسی مازندران خاطرنشان کرد: میانگین دمای استان نسبت به دوره بلندمدت در سال آبی جاری ۲.۵ درجه بیشتر شد که این افزایش دما افزایش تبخیر و مصرف آب را به دنبال دارد. پیش‌بینی می‌شود تا نیمه تیر امسال که فصل کاشت و داشت است نیز میانگین دمای هوای استان یک درجه بیشتر از نرمال باشد.
بهزادی تصریح کرد: افزایش یک درجه‌ای دما قابل ملاحظه است. بنابراین باید تمهیدات لازم برای بخش کشاورزی را داشته باشیم. البته توزیع زمانی و مکانی بارندگی امر بسیار مهمی است که امیدواریم امسال شاهد بارندگی در زمان و مکان مناسب باشیم.
نیاز به جذب اعتبار برای مقابله با خشکسالی
معاون برنامه‌ریزی و امور اقتصادی سازمان جهاد کشاورزی مازندران هم در این نشست خواستار افزایش توجه به تأمین اعتبارات مورد نیاز برای مدیریت تنش آبی در فصل کشاورزی شد و گفت: از اداره کل مدیریت بحران و استانداری مازندران می‌خواهیم که برای جذب اعتبارات بیشتر به منظور اجرای طرح‌های مقابله با بحران خشکسالی نگاه ویژه‌ای داشته باشد.
حسین نگهدار افزود: پارسال با پیگیری‌های خوبی که انجام شد قرار بود ۱۰۳ میلیارد تومان از محل ماده ۱۷ اعتبار برای اجرای طرح‌های مرتبط با مقابله با خشکسالی به استان بدهند. ما بر اساس آن مبلغ مصوب طرح عمرانی تعریف کردیم. اما در نهایت ۴۶ میلیارد تومان تخصیص یافت.
وی خاطرنشان کرد: همه با هم باید این هماهنگی و آمادگی را داشته باشیم که برای مدیریت تنش آبی به ویژه در مناطقی که اعلام شده امکان تحویل آب از آب‌بندان و سد وجود ندارد اعتبارات و امکانات لازم را جذب کنیم.
معاون برنامه‌ریزی و امور اقتصادی سازمان جهاد کشاورزی مازندران گفت: تلاش ما و همکاران‌مان این است که در کشتزارهای تحت تنش آبی اقدامات ترویجی انجام شود. پارسال ۳۴ هزار و ۶۱۹ از کشتزارهای استان دچار تنش آبی شده بودند که ۷ هزار و ۲۹۸ هکتار از این مساحت سطح نکاشت بود و در ۵۰ درصد از این مساحت نکاشت کشت جایگزین انجام شد.
نگهدار افزود: طی یک سال اخیر با صرف اعتباری بالغ ۱۰۱ میلیارد تومان ۷۰ درصد طرح‌های بهسازی آب‌بندان‌های استان توسط جهاد کشاورزی اجرا شد. وضعیت ذخیره آب در آب‌بندان‌های استان نیز مطلوب است. پیش‌بینی می‌کنیم که امسال نسبت به سال گذشته تنش آبی کمتری داشته باشیم و امیدواریم افزایش تولید رقم بخورد.
به گزارش ایرنا، کشاورزان مازندران طی سه سال اخیر نبردی جدی با خشکسالی و کم‌آبی داشتند و برای سال ۱۴۰۳ نیز با توجه به کاهش بارش برف در ارتفاعات مازندران طی نیمه دوم سال ۱۴۰۲ این نگرانی وجود داشت که برای چهارمین سال پیاپی هم خشکسالی گریبان کشاورزی این استان را بگیرد. آمارهای مرتبط با منابع آبی استان تا روزهای پایانی فروردین سال ۱۴۰۳ نشان می‌دهد که هر چند امسال کشاورزان استان برای تأمین آب مورد نیاز کشتزارهای‌شان وضعیت بهتری نسبت به سه سال گذشته خواهند داشت، اما در برخی نقاط همچنان تنش آبی قابل مشاهده است و باید اقدامات لازم برای عبور از خشکسالی همچنان انجام شود.
نقش مازندران در تأمین محصولات کشاورزی مورد نیاز کشور برجسته و پراهمیت است و به همین دلیل نیز تامین آب کشاورزی برای این استان به طور مستقیم با امنیت غذایی جامعه در ارتباط است.
این استان با داشتن ۴۶۰ هزار هکتار زمین‌های زراعی و باغی سالانه ۷۲ نوع محصول کشاورزی را تولید می‌کند. تولید حدود یک میلیون تن برنج، ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تن مرکبات و انواع محصولات باغی در مازندران سبب شده که این استان به عنوان قطب تولید محصولات باغی و کشاورزی کشور همواره مورد توجه باشد.