سید عقیل مرتضوی روز چهارشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: بیشتر چاه های غیرمجاز استان در باغ ویلاها و حاشیه رودخانه ها واقع است که با حرف چاه های کم عمق در برخی از فصول برداشت غیرمجاز آب دارند.
وی با اشاره به محدودیت منابع آبی خراسان شمالی با توجه به تداوم خشکسالی بر ضرورت استفاده بهینه از منابع آبی موجود تاکید کرد و گفت: مخازن آب زیرزمینی این استان سالانه بین ۶۵ تا ۹۵ میلیون متر مکعب کسری دارند و به عبارتی این میزان بیش از مقدار تغذیه آبخوان‌ها در سال برداشت می شود.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان‌شمالی تصریح کرد: حجم تجمیع کسری مخازن آب زیرزمینی استان در چند دهه اخیر به بیش از ۲ میلیارد متر مکعب رسیده است و این وضعیت، ضرورت بیش از پیش عزم عمومی برای تعادل بخشی منابع و مصارف آب استان را خاطرنشان می کند.
برداشت سه برابری آب چاه‌های مجاز از غیرمجاز
وی خاطرنشان کرد: مجموع اضافه برداشت آب از چاه های مجاز استان سه برابر مجموع برداشت آب از چاه های غیرمجاز است و وزارت نیرو از طریق توانیر به صورت متمرکز کنترل اضافه برداشت ها را در دستور کار دارد و برق این چاه ها را قطع می کند.
مرتضوی یادآور شد: سه هزار و ۳۸۷ حلقه چاه مجاز در استان خراسان شمالی وجود دارد که سالانه ۴۰۰ میلیون مترمکعب از منابع‌آبی زیرزمینی برداشت می کنند.
وی افزود: حدود یکهزار حلقه از این چاه‌های مجاز ۱۰۰ میلیون متر مکعب بیشتر از سهمیه ای که در پروانه بهره برداری دارند از منابع آبی زیر زمینی برداشت می کنند.
قطعی برق ۲۳۵ حلقه چاه در سال گذشته
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان‌شمالی اضافه کرد: اینک ۹۰ درصد از چاه های مجاز استان دارای کنتور هوشمند هستند که به محض مصرف بیش از پروانه برق آن قطع خواهد شد که در سال گذشته برق ۲۳۵ حلقه چاه استان قطع شد.
وی ادامه داد: این شرکت در سال گذشته ۲۳۰ حلقه چاه غیرمجاز آب را مسدود و با این کار از برداشت غیرمجاز آب زیرزمینی از این چاه ها جلوگیری شد.
مرتضوی بیان کرد: برای حفاظت از منابع آب زیرزمینی در استان خراسان شمالی، کل چاه های کشاورزی برقی این استان به تعداد یکهزار و ۱۸۹ حلقه به شمارشگرهای هوشمند آب و برق تجهیز شده و ۲ هزار و ۱۸۳ حلقه چاه غیرمجاز نیز مسدود شد.
مرتضوی گفت: در مجموع چاه های مجاز با احتساب چاه های غیر مجاز استان سالانه ۴۲۰ میلیون مترمکعب برداشت آب دارند.
زخم خشکسالی بر تن تفتیده خراسان شمالی
استان خراسان شمالی از لحاظ جغرافیایی در منطقه معتدل کوهستانی واقع است که میانگین باران سالانه آن حدود ۲۴۰ میلمتر می رسد و حدود ۳۴۴ هزار هکتار اراضی زیر کشت باغی و زراعی دارد با تولید افزون بر یک میلیون تن محصولات کشاورزی و باغی است و ۸۲ هزار نفر بهره برداری بخش کشاورزی این استان محسوب می شوند.
تغییر اقلیم و برداشت آب از سفره‌ها و آبخوان‌های زیرزمینی باعث شده است که هشت دشت از مجموع ۱۱ دشت استان در وضعیت نامناسبی از نظر ذخائر آبی قرار گیرد و به همین دلیل هرگونه توسعه بهره‌برداری و برداشت جدید در آنها به منظور تعادل بخشی به منابع آبی ممنوع شده است.
خشکسالی خراسان شمالی نه تنها باعث ایجاد تنش آبی در حدود ۳۰۰ روستا و چند شهر ایجاد کرد که حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد از حجم آبدهی قنات ها را نیز کاهش داد به طوری که نیمی از مزارع کشاورزی این خطه شمال کشور را نیز خشکاند و هشت دشت از ۱۱ دشت این استان نیز در زمره دشت های بحرانی قرار گرفتند و با تداوم این روند احتمال قطعی آب نیز در کنار خاموشی برق در استان به عنوان راهکار دم دستی تکرار خواهد شد.
خراسان شمالی در شمال شرق کشور واقع است و ۴۴ درصد از جمعیت این استان در روستاها سکونت دارند.