به گزارش خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا، موضوع ارتباط دانشگاه‌ها با صنعت، یکی از موضوعات مهم در حیطه کاری وزارت علوم و معاونت پژوهشی این وزارتخانه و بهبود و افزایش ارتباط دانشگاه با صنعت به معنای نفوذ دانش روز و دستاوردهای دانشگاه و دانشگاهیان در صنایع کشور است.
این موضوع همیشه مهم و مورد تاکید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بوده و سیاست‌های مختلفی برای این امر در وزارت علوم طراحی و اجرا شده است که از طرح فرصت مطالعاتی اعضای هیات‌علمی دانشگاه‌ها و مراکز علمی در جامعه و صنعت تا اهمیت و لحاظ‌شدن موضوع ارتباط با صنعت و داشتن قراردادها با صنایع در آیین‌نامه‌های مختلف اعضای هیات علمی شامل آیین‌نامه ترفیع، ارتقا و تبدیل وضعیت آنها را دربرمی‌گیرد. قراردادهای ارتباط با صنعت در سال ۱۴۰۱، به ۱۱ هزار و ۲۱۲ هزار قرارداد رسید، مبلغ کل قراردادها نیز به ۵ هزار و ۸۰۹ میلیارد تومان افزایش یافته است.
محمد جواد عامری شهرابی در گفت‌وگو با خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا در مورد تامین و افزایش بودجه‌های پژوهشی در این دانشگاه اظهار داشت: در حوزه پژوهش برنامه ما این است که از طریق درآمدهایی که استادان از ارتباط با صنعت کسب می‌کنند هم استادان را با صنایع مرتبط و هم نیازهای خود را رفع کنیم.
وی ادامه داد: دانشگاه امیرکبیر سعی کرده در حوزه ارتباط با صنعت بسیار فعال باشد؛ با وجود این، در دانشگاه صنعتی امیرکبیر که جزء فعال‌ترین دانشگاه‌هاست از سال ۱۳۸۴ تاکنون حدود ۱۹ تا ۲۰ درصد استادان با صنعت ارتباط و قرارداد دارند و حدود ۸۰ درصد استادان ارتباط پروژه صنعتی ندارند. این نشان می‌دهد ظرفیت زیادی داریم که اگر به کار گرفته شود هم درآمدزایی دانشگاه افزایش می‌یابد و هم دانش دانشگاه در صنایع نفوذ می کند.
دانشیار دانشکده مهندسی نفت دانشگاه امیرکبیر با ارائه مثالی در زمینه دشواری‌های ارتباط دانشگاه با صنایع افزود: برای نمونه استادان ما متوجه شده‌اند یکی از قطعات یک نمونه از خودروهایی که یک شرکت‌های خودروسازی داخلی درست می‌کند، مرتب خراب می‌شود و بعد از آزمایش در دانشگاه بدون دریافت هیچ پولی از شرکت، مشکل را مشخص و راه‌حل آن را پیدا کردند. این موضوع را به صورت خصوصی به مدیران آن شرکت هم اعلام کرده‌ایم، البته امکان برگزاری جلسه نداشته‌ایم ولی مشکل را منعکس کردیم که بی‌نتیجه بود.
یکی از بزرگ ترین مشکلاتی که باعث شده استادان ارتباط خوبی با صنایع نداشته باشند و در نتیجه هم دانشگاه‌ها از این درآمد بی‌بهره شوند و هم درآمدهای پژوهشی کاهش یابد و هم صنایع نتوانند از دانش تولید شده در دانشگاه ها بهره‌مند شوند؛ این است که صنعت نیازهای خود را به خوبی نمی‌شناسد.
عامری توضیح داد: هر بار استادی از دانشگاه به صنعت مراجعه می‌کند و می‌پرسد نیازهای شما چیست، می‌گویند روی سایت ما هست و معمولا هم عنوان پروژه‌هایی را روی سایت اعلام کرده‌اند؛ ولی بعد از اینکه استاد دانشگاهی روی هر موضوعی تحقیق کرد و چند ماه وقت گذاشت، معمولا صاحب صنعت بیان می‌کند که این موضوع اکنون اولویت ما نیست. به نظر می‌رسد صنایع را مجبور کرده‌اند که نیازهای فناورانه و پروژه‌های خود را ابلاغ کنند و صنایع هم از یک فرد خواسته‌اند این نیازها را روی سایت اعلام کند و در این زمینه جدی نیستند.
وی تاکید کرد: ما آماده ایم نیازهای صنعت را برطرف کنیم ولی دانشگاه تا حد مشخصی می‌تواند نیازهای فناورانه را برطرف کند و دستاوردها و محصولات را تا سطح آمادگی فناورانه ۱ تا ۶ ارائه دهد و بیشتر از این دستاورد باید در پژوهشگاه‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان توسعه یابد. ولی صنعت در این حد هم از دانشگاه استفاده نمی‌کند. قبول داریم دانشگاه هم مشکلاتی دارد، هر چند از نظر آموزشی و پژوهشی دانشگاه‌ها معمولا خوب کار می‌کنند؛ در ورود به بازار کار مشکلاتی دارد و دنبال رفع این مشکلات هستیم.
بودجه پژوهش صرف بخش‌های دیگر می‌شود
عامری یادآور شد: در صنعت تقاضای واقعی برای دانش دانشگاه وجود ندارد. تقاضای واقعی یعنی اگر هر صنعتی نیاز فناورانه خود را بیان کرد و استاد دانشگاه برای رفع آن نیاز وقت گذاشت و به نتیجه یا دستاوردی رسید، صنعت از آن دستاورد استفاده کند. به طور کلی اگر وزارتخانه‌های مرتبط با صنایع مانند وزارت نفت، وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت جهاد کشاورزی و بقیه این وزارتخانه‌ها نیازهای واقعی خود را بیان کردند و اگر مدتی برای رفع این نیاز وقت گذاشته شد، از آن استفاده کنند. گاهی هم از صنایع می‌خواهیم داده‌های لازم را به ما بدهند تا بر اساس آن مشکلات را رفع کنیم ولی در این حد هم با ما همکاری نمی‌کنند.
معاون پژوهشی دانشگاه صنعتی امیرکبیر در مورد سامانه نان و میزان موفقیت این سامانه در رفع نیازهای فناورانه دستگاه‌ها اظهار داشت: سامانه نان که از سال ۱۴۰۱ تاسیس شده است و خود من بر اساس این سامانه دانشجوی دکتری با موضوع مشخص رفع نیازهای فناورانه گرفتم. اصل این طرح خوب است و در دانشگاه امیرکبیر هم از آن استفاده کردیم و وزارت علوم برای رفع نیازهای صنایع و مرتبط کردن دانشگاه و صنایع این سامانه راه انداخته است ولی هنوز مشکلات دیگری داریم.
وی ادامه داد: برای نمونه تصویب شده که میزان مشخصی از بودجه‌های پژوهشی دستگاه‌ها به دانشگاه‌ها اختصاص یابد ولی وقتی بودجه‌های بخش های دیگر مانند حقوق کارکنان دستگاهی داده نشده است، بودجه پژوهش صرف بخش های دیگر می شود.
دانشیار دانشکده مهندسی نفت دانشگاه امیرکبیر همچنین در مورد قانون جهش تولید دانش‌بنیان و فواید این قانون برای پژوهشگران نیز پاسخ داد: این قانون به خودی خود خوب و تا حدی مفید است، اما برخی دیوان‌سالاری‌های اداری وجود دارد که اجرای آن را با مشکل روبرو کرده است؛ مثلا یک شرکت می‌خواهد بودجه بخش تحقیق و توسعه خود را در اختیار دانشگاه قرار دهد تا تحقیق و توسعه در دانشگاه انجام شود و از این جهت از معافیت مالیاتی برخوردار شود، اما در اجرا مشکلاتی دارند.