به گزارش ایرنا استاد عباسی علاوه بر ترجمۀ متون از زبان فارسی و عربی به ترکی و سرودن شعر و نگارش نمایشنامه و داستان، در هنرهایی چون نقّاشی، حکّاکی و خوشنویسی نیز دستی بر آتش دارد.
ترجمه و تفسیر کتاب‌های نهج‌البلاغه و مثنوی معنوی با عنوان «شرح‌الانوار» به زبان ترکی که حاصل ۴۲ سال از عمر پربرکت استاد عباسی است، عرفان را با اندیشه‌های وی درهم می‌آمیزد.
این شخصیت ملی علاوه بر انگلیسی به زبان‌های عربی و فرانسه تسلط دارد و بیشتر آثارش را به ۲ زبان ترکی و فارسی نوشته است؛ استادی که در اردیبهشت سال ۱۳۲۲ در مراغه متولد شد.
ن‍غ‍م‍ه‌داغی و اس‍ت‍ع‍م‍ار، ک‍ع‍ب‍ه و ق‍ان‍لی اذان، ی‍ار و ن‍ار، گ‍ول‍ن‍ده ه‍رزام‍ان، م‍ش‍اع‍ی‍ر و ش‍ی‍طان، سس، دووارلار، اودوم‍ل‍و دی‍ره‌ک، چ‍اغ‍ی‍ری‍ل‍م‍ام‍ی‍ش ق‍ون‍اق‍لار، م‍خ‍ن‍ث‌ل‍ر، وال‍ع‍ص‍ر، دارت‍ی‍ل‍م‍ام‍ی‍ش دن‍ل‍ر(ح‍ی‍ک‍ای‍ه‌ل‍ر) از آثار شعر این شاعر به زبان ترکی بوده و «نمی از یم» ترجمه و شرح دعای صباح حضرت علی (ع) از دیگر کتاب‌های اوست.
«احمد دادرس فیاض» از پیشکسوتان عرصه فرهنگ و هنر مراغه می‌گوید: با توجّه به فحوای آثار استاد عباسی، وی معتقد است هر شاعری که بخواهد در جرگۀ «الشُّعَراءِ هُمُ الغاوُون» نبوده و در وادی کلماتِ بیهوده سرگردان نباشد، مجبور است «باریشماز» یعنی آشتی‌ناپذیر باقی بماند.
وی ادامه می‌دهد: به عقیده استاد «حیدر عباسی»، شاعر باید سفر شعری خود را با «إنَّا لِلّٰه» آغاز کند و آن را با «إلَیهِ راجِعُون» خاتمه دهد.
«باریشماز» یعنی هیچ موجودی به غیر خدا لایقِ سجده نیست.
وی اضافه می‌کند: تفسیر «باریشماز» یعنی این فراز از زیارت عاشورا که می‌فرماید: «اِنّی سِلْمٌ لِمَنْ سَالَمَکُمْ وَ حَرْبٌ لِمَنْ حَارَبَکُمْ إِلی یَوْمِ الْقِیامَهِ»؛ «باریشماز» یعنی کسیکه غیرِ «هُو» را طلاق داده است.
دکتر «محمد مشتری»، از اهالی فرهنگ و هنر مراغه که نسخه صوتی کتاب «سس» یا «صدا کهن نوای نور» استاد عباسی را تولید کرده است نیز می‌گوید: «باریشماز» بودن در زبان ساده یعنی نفرت از تمام بدی‌های دور و بر.
وی ادامه می‌دهد: «باریشماز» یعنی «بودن» تا «شدن» زندگی یک فرد عادی و سالم و در زبان دین یعنی «لا اله الا الله» و پشت سر انداختن و سه تکبیره کردن تمام پلشتی‌ها با دو «لا».
وی همچنین «باریشماز» بودن را گذر از گردنه‌های سقوط انسان می‌داند و اضافه می‌کند: عبور کردن با ۲ بال عشق و نفرت، عشق به هستی حقیقی در زندگی واقعی و نفرت از بدی‌های واقعی در سیر حقیقت هستی.
به گفته وی «باریشماز» در زبان مذهب جعفری و تفکر امامیه یعنی زیارت عاشورا (دوستی با دوستان حق و دشمنی تا ابد با دشمنان حق)؛ همانطور که استاد عباسی در زندگی خود «باریشماز» بودن را زیست.
دکتر «مشتری» اینگونه ادامه می‌دهد که استاد عباسی «باریشماز» بودن را در همه آثار هنرهای تجسمی‌اش، با اشعارش، با ترجمه‌ها و شرح‌های متون‌اش به ظهور رسانده و راهکار «آن» شدن را کاملا مشخص کرده است.
وی توصیف‌های دیگری هم از «باریشماز» بودن دارد و اضافه می‌کند: «باریشماز» بودن یعنی آشتی‌ناپذیری با سقف‌های کاذب زنده‌مانی، به بندهای مادی و حجاب‌های نورانی و رسیدن به سقف بی‌سقفیِ؛ همسو شدن با حقیقت هستی تا سکنی گزیدن در بی‌نهایت.
دکتر «مشتری» این را هم بیان کرد که «باریشماز» بودن در حقیقت ترجمه «بایّ ذنب قُتلت» را به تبلور رساندن است و این موارد تنها بخشی از برداشت‌هایی به شمار می‌رود که ما از تخلص استاد عباسی داریم.
استاد عباسی شارح معاصر مثنوی معنوی
دکتر «مشتری» می‌گوید: استاد عباسی به عنوان شارح معاصر مثنوی معنوی به شمار می‌آید و شرح او در کشورهای همسایه و خصوصا ترکیه آشناست ولی در ایران هنوز در این حوزه پژوهش صورت نگرفته است.
شرح انور، اثر باریشماز
به گفته وی «شروح عرفانی ادعیه مقدسه تقریبا منحصر به فرد بوده و تاکنون به شرح عرفانی این ادعیه اقدامی به عمل نیامده است».
وی این را هم بیان کرد که «ترجمه نهج‌البلاغه به ترکی آذربایجانی توسط استاد عباسی اتفاقی بی‌نظیر در این حوزه است که همت برگردان خط لاتین و بریل آن صورت نگرفته است».
«باریشماز» شخصیتی جامع‌الأطراف است
دکتر ودود دوستی متخلص به «ایلقار» و از شاعران مراغه‌ای نیز ضمن برشمردن مقام علمی، ادبی و هنری استاد «باریشماز»، همچنین برخورداری شعر وی از مشرب عرفان، وی را شخصیّتی جامع‌الأطراف می‌داند و بیان می‌کند: میتوان دربارۀ ابعاد گوناگون شخصیّت استاد «باریشماز» مقاله‌ها و حتّی کتاب‌ها نوشت.
به گفته وی استاد عباسی به عنوان هنرمندی جلوتر از زمان خود معرّفی می‌گردد امّا باید اذعان کرد که وی شاعرِ زمانۀ خود است ولیکن خیلی‌ها که خود را معاصر او می‌پندارند، دچار توهّم‌اند.
وی تشریح می‌کند: البته شاعر زمان خود بودن امری بایسته است و «باریشماز» بودن امتیازی محسوب نمی‌شود؛ بلکه فراموش کردن همگامی با زمان نقصی است که بسیاری از شاعران و هنرمندان به آن دچار هستند.
دکتر دوستی ادامه می‌دهد: سرودنِ «باریشماز» نه برای کسانی است که از دنیا رفته‌اند و نه برای کسانی که هنوز به دنیا نیامده‌اند، بلکه او تنها برای هم‌عصرانِ خود می‌نویسد.
به گزارش ایرنا گفت‌وگوی شبکه استانی سهند با استاد حیدر عباسی و استاد محمدرضا مقدسی طی سالها قبل نیز می‌تواند به آشنایی بیشتر با منظومه فکری استاد کمک کند.
«حیدر عبّاسی» متخلّص به «باریشماز» در دوم اردیبهشتماه ۱۳۲۲ خورشیدی در مراغه به دنیا آمد؛ وی مدرک کارشناسی خود را در رشتۀ زبان و ادبیّات انگلیسی اخذ، و سالها معلمی کرد.
اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی مراغه در ۱۵ و ۱۶ آذرماه ۱۳۹۶ کنگره سراسری استاد حیدر عباسی را با هدف پاسداشت سالها تلاش وی در عرصه فرهنگ و ادب برگزار کرد و زمینه برای اعطای گواهینامه درجه یک هنری به استاد فراهم شد تا اینکه در ۲۰ تیرماه ۱۴۰۰، این نشان با حضور برخی از شخصیت‌ها به وی اعطا شد.