به گزارش ایرنا، آذربایجان‌غربی دارای ۴۰ تالاب است که از این تعداد، ۱۳ تالاب دائمی و ۲۷ تالاب فصلی بوده و از این تعداد ۶ تالاب از مجموعه تالاب های استان عضو کنوانسیون بین‌المللی سایت رامسر هستند.
آذربایجان غربی به سبب اینکه در مسیر یکی از کریدورهای مهم مهاجرت پرندگان قرار دارد، از اهمیت ویژه ای برخوردار است و سالانه هزاران قطعه پرنده مهاجر در مسیر سیبری به آفریقا در تالاب ها و منابع آبی استان استراحت و تغذیه می کنند و هم اکنون به توجه به وضعیت کنونی دریاچه ارومیه، در بحث مهاجرت پرندگان تالاب ها جایگزین خوبی برای این دریاچه هستند.
در بین شهرستان های آذربایجان غربی نیز نقده دارای ۱۷ تالاب فصلی و دایمی است که سالانه میزبان هزاران قطعه انواع پرندگان مهاجر و بومی بوده و از بین تالابهای این شهرستان، «درگه‌سنگی»، «حسنلو» و «یادگارلو» جزو کنوانسیون بین المللی رامسر هستند.
تالابهای نقده در فصل‌های بهار و پاییز پذیرای شمار زیادی از پرندگان مهاجر است؛ غاز خاکستری، انواع مرغابی و انوع اردک (سر سفید، سرسبز، مرمری، سرحنایی و بلوطی)، خروس کولی، حواصیل، تنجه، فلامینگو و پلیکان از جمله پرندگان مهاجر موجود در تالابهای این شهرستان است.
آب بسیاری از تالابهای شهرستان نقده از رودخانه «گادر» تامین می‌شود هر سال با جان گرفتن دوباره این رودخانه فصلی، تالاب های این شهرستان نیز دوباره پُرآب شده و میزبان انواع پرندگان مهاجر و بومی آبزی و کنارآبزی می شوند.
رودخانه گدار از کوه‌های غرب اشنویه سرچشمه می‌گیرد و با طی مسافتی در حدود ۱۰۰ کیلومتر، طول شهرستان‌های اشنویه و نقده را می‌پیماید و سرانجام به دریاچه ارومیه می‌ریزد.
تالاب های نقده تالاب های زادآور هستند
دبیر مرجع دانش سنتی کنواسیون تنوع زیستی سازمان محیط زیست گفت: تالاب های شهرستان نقده با توجه به شرایط ویژه و خاصی که از نظر منابع غذایی و امنیت دارند به عنوان یکی از تالاب های زادآور در کشور محسوب می شوند.
صیاد شیخی افزود: در ایران بسیاری از تالاب ها فقط در فصل مهاجرت پرندگان میزبان، هستند اما بسیاری از تالاب های نقده به عنوان تالاب زادآور شناخته شدند و این مساله از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
وی اظهار کرد: مساله مهم دیگر در مورد تالاب های نقده این است که با توجه به همجواری این تالاب ها با پارک ملی دریاچه ارومیه و قرار گرفتن در مسیر کریدور مهاجرت پرندگان از سیبری به آفریقا تا بهبود وضعیت دریاچه ارومیه، تالاب های این شهرستان به عنوان مکمل در بحث میزبانی پرندگان مهاجر نیز عمل می کنند.
تالاب‌ها می توانند منبع درآمدی برای جوامع محلی باشند
یکی از فعالان محیط زیستی نیز با اشاره به نقش حیاتی تالاب‌ها گفت: ارزش اکوسیستم‌های تالابی ۱۰ برابر مناطق جنگلی و ۲۰۰ برابر اکوسیستم های کشاورزی است و تالاب ها می توانند منبع درآمدی برای جوامع محلی باشند.ارزش اکوسیستم‌های تالابی ۱۰ برابر مناطق جنگلی و ۲۰۰ برابر اکوسیستم های کشاورزی است و تالاب ها می توانند منبع درآمدی برای جوامع محلی باشند
کیوان جمشیدون افزود: تالاب ها مزایای بسیاری زیادی دارند از جمله در تعدیل خرد اقلیم، تامین آب حفره‌های زیر زمینی، جلوگیری از سیلاب از کارکردهای مهم تالاب ها هستند و از نظر گردشگری و جذب توریسم منبع درآمدی پایدار برای جوامع محلی پیرامون تالاب ها باشند.
وی اضافه کرد: در بحث پرنده نگری تالاب ها می توانند سالانه گردشگران زیادی را به سمت تالاب ها بیاورند و جوامع محلی نیز می توانند با ارایه غذاهای محلی و صنایع دستی و حتی اسکان گردشگران درآمد پایدار و شغل داشته باشند.
تالاب دورگه‌سنگی میزبان فلامینگوهای مهاجر
رییس اداره تالابهای اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان‌غربی با بیان اینکه تالاب درگه سنگی بیشترین حجم آب را در بین تالابهای فصلی این شهرستان دارد، گفت: آبگیری تالاب بین المللی درگه سنگی با بیش از ۶۰۰ هکتار از اواخر آذر ماه سال گذشته آغاز شده و بیش از هشت میلیون مترمکعب آب به داخل تالاب رها شده است.
لیدا شجاعی فر، با اشاره به اینکه منبع تغذیه این تالاب رودخانه گادر است، افزود: در سالهای گذشته این تالاب در طول فصل تابستان خشک می‌شد اما امسال پیش بینی می‌شود با این حجم آبگیری انجام شده، خشک نشود.در بحث پرنده نگری تالاب ها می توانند سالانه گردشگران زیادی را به سمت تالاب ها بیاورند
شجاعی فر اظهارکرد: تالاب درگه سنگی نقده از اواخر تیرماه بهترین مکان برای استراحت و تغذیه فلامینگوهاست بطوریکه این تالاب پارسال پذیرای بیش از ۱۵ هزار قطعه فلامینگو بود.
وی گفت: این تالاب بدلیل داشتن منبع غذایی عالی زیستگاه مهمی برای زمستان گذرانی، زادآوری و استراحت پرندگان است.
شجاعی فر افزود: تالاب درگه سنگی از نظر وسعت بزرگترین تالاب شهرستان نقده است و تالابهای سولدوز، آق قلعه(شورگل حسنلو)، یادگارلو و طالقان به ترتیب در رتبه های بعدی تالابهای این شهرستان از نظر وسعت قرار دارند.
رییس اداره تالابهای محیط زیست استان اضافه کرد: چنگر، مرغابی ها،اردک سرسفید و فلامینگوها از پرندگان شاخص این تالاب هستند.
وضعیت مطلوب تالاب های نقده
رییس اداره حفاظت محیط زیست نقده گفت: هم اکنون تالاب های این شهرستان به جز تالاب یادگار لو به طور کامل آبگیری شدند و از لحاظ پوشش گیاهی جهت لانه سازی و زادآوری و امنیت موجود و تغذیه از وضعیت مناسبی برخوردار هستند.
اکبر قایمی افزود: امسال سه میلیون مترمکعب آب برای احیای تالاب طالقان رهاسازی شده و ابگیری تالاب های سولدوز، دورگه‌سنگی و گرده قیط و ممیند این شهرستان نیز در حال انجام است.
وی ابراز امیدواری کرد با توجه به شرایط این تالاب ها و احیای کامل آنها، شمار زیاد از پرندگان آبزی و کنار آبزی مهاجر و بومی امسال در تالاب های این شهرستان جوجه‌آوری کنند و در فصل پاییز نیز میزبان خوبی برای پرندگان مهاجر باشند،
وی با بیان اینکه هم اکنون تالاب سولدوز هم به طور کامل آبگیری شده است افزود: آبگیری این تالاب با توجه به اینکه همجوار پارک ملی دریاچه ارومیه و در مسیر مهاجرت پرندگان قرار دارد، از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
نگاهی کلی بر تالاب های دایمی نقده
تالاب سولدوز در یک منطقه حفاظت شده قرار دارد و هر گونه فعالیت صیادی و شکار پرندگان و دیگر وحوش در آن ممنوع بوده و با متخلفان برابر مقررات برخورد قانونی صورت می‌گیرد.
این تالاب واقع در ۲۵ کیلومتری شهرستان نقده، در سال ۱۳۸۰ احیا شد و وضع خوب زیستگاهی این تالاب سبب مهاجرت و حضور بسیاری از پرندگان آبزی و کنار آبزی و همچنین آبزیان و جانوران دیگر به این منطقه شده است.
آب این تالاب از ذهکشی مصنوعی از طریق سد حسنلو تامین می شود و یکی از تالاب های دایمی شهرستان نقده است و در طول سال میزان هزاران قطعه پرنده آبزی و کنار آبزی است.
تالاب بین‌المللی حسنلو با مساحت ۳۰۵ هکتار در هشت کیلومتری شمال شهر "محمدیار" و ۲۰ کیلومتری "نقده" واقع شده است که در سال ۱۳۸۰ به عنوان منطقه شکار ممنوع ارتقاء یافت و سد حسنلو نیز با ظرفیت ۹۴ میلیون مترمکعب آب، در حاشیه این تالاب و بر روی رودخانه «گادر» قرار دارد.
تالاب بین المللی آق‌قلعه (شورگل حسنلو) با مساحت ۳۰۴ هکتار از مهمترین تالابهای استان آذربایجان غربی است که در حوضه آبریز رودخانه گدار قرار گرفته و توسط جریان‌های این رودخانه و رواناب‌های ناشی از بارش بر سطح حوضه آبریز تالاب تغذیه می‌شود.
تالاب «طالقان» جزو یکی از تالاب های فصلی این شهرستان به شمار می رود که به مساحت ۱۵۰ هکتار در ۶ کیلومتری شمال نقده در کنار روستاهای طالقان و اسلام آباد این شهرستان واقع شده است.
تالاب یادگارلو یک هزار و ۵۳۰ هکتار حوضه آبخیز دارد که قبل از خشک شدن علاوه بر مساحت ۳۵۹ هکتاری دریاچه تالاب، ۲۶۰ هکتار نیز مساحت مراتع حاشیه این تالاب را تشکیل می‌داد و منابع تامین کننده آب تالاب شامل روان‌آبهای فصلی ناشی از بارندگی در سطح حوضه و جریان‌های فصلی رودخانه گادر بود.
از چند سال قبل و پس از حفر زهکش سد حسنلو، امکان ذخیره آب در تالاب یادگارلو وجود ندارد و پس از پایان بارش‌های بهاری و گرم شدن هوا در این منطقه، این تالاب بطور کامل خشک شد.
هم اکنون چندین طرح مطالعاتی مانند تزریق بتن و ایجاد تپه برای احیای تالاب بین المللی یادگارلو در دست انجام است که تاکنون هیچ کدام از این طرح‌ها تایید نشده است و با خشک شدن کامل تالاب بین المللی یادگارلو، این تالاب در لیست مونترو (معرض خطر یا فهرست قرمز) قرار گرفته و نیاز شدید به احیا و بازسازی دارد.
نقده در جنوب آذربایجان غربی و ۱۰۰ کیلومتری ارومیه مرکز این استان واقع شده است.