به گزارش ایرنا، نیاز روز افزون به افزایش استفاده از محصولات کشاورزی به عنوان مهمترین منابع تامین غذایی جامعه از سویی و بروز خشکسالی در سال های اخیر، ضروررت استفاده بهره ورانه از زمین های کشاورزی را اجتناب ناپذیر کرده است.
همچنین ادامه روند استفاده از کشاورزی سنتی و رها کردن آب در کل مزرعه برای آبیاری نیز دیگر بصرفه و عقلانی نیست چرا که منابع آب زیرزمینی در حال کاهش و پایین رفتن است و نمی توان بی حساب و کتاب از آن برداشت کرد.
کاشت و برداشت بی رویه محصولات کشاورزی از زمین نیز خاک را به مرور زمان از مواد آلی تهی کرده است و لازم است که با اتخاذ روش های علمی و نوین به زمین فرصت بازسازی و احیای مواد آلی داده شود و از هر گونه کشت که موجب هدر رفت منابع کانی خاک می شود، خودداری کرد.
استفاده از روش های مربوط به کشاورزی حفاظتی فرصت احیا و غنی شدن زمین های فقیر از مواد آلی را فراهم می کند که با استفاده از روش های نوین علمی که در سایر نقاط جهان تجربه شده است می توان، قدرت باروری زمین را افزایش و از محصولات غذایی با کیفیت تری بهره مند شد.
همچنین در کشاورزی حفاظتی از شیوه های سنتی که خاک را با دیسک بهم می ریختند و منابع آلی آن را در مسیر جریان باد و همچنین آفتاب گزنده قرار می دادند خبری نیست و زمین با حفظ مواد خود و بدون هرگونه فرسایش می تواند با کمترین تغییرات خود را برای پذیرش بذر جدید آماده کند.
در عملیات خاک ورزی توسط کشاورزان خلل و فرج خاک و کانالهای خاک که بر اثر نفوذ ریشه در خاک بوجود آمده با خاک نرم پر شده و از بین می رود اما در خاک ورزی حفاظتی، کانال ها و ترک های خاک تغییر نمی کند لذا آب به آسانی به داخل خاک نفوذ می کند و این موضوع باعث ذخیره عمیق تر رطوبت در خاک می شود و در نتیجه میزان جاری شدن آب در سطح زمین و شسته شدن خاک و منابع آلی آن نیز کاهش می یابد.
در کشاورزی حفاظتی بقایای گیاهان برداشت شده قبلی از سطح خاک جمع آوری نمی شوند چرا که خود آنها به عنوان منبع تامین کننده مواد آلی می توانند روند غنی سازی خاک را انجام دهند و از سویی مانع از تابش شدید نور خورشید بر روی خاک و از بین رفتن برخی مواد لازم برای کشت و همچنین سایه انداختن بر روی زمین و حفظ رطوبت خاک شوند.
در واقع کشاورزی حفاظتی یک سیستم کشاورزی است که می‌تواند ضمن بازسازی اراضی تخریب شده، از نابودی اراضی زراعی جلوگیری کند. این روش پوشش دائمی خاک، حداقل اختلاط خاک و تنوع گونه‌های گیاهی را ارتقا می‌دهد.
اعطای ۶۴۸ میلیارد ریال تسهیلات بدون بهره برای خرید ادوات کشاورزی
رئیس اداره توسعه فناوری‌های مکانیزه کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان هدف از اجرای کشاورزی حفاظتی را، حفاظت از منابع اصلی تولید (آب و خاک)، ارتقای حاصلخیزی و افزایش مواد آلی خاک، افزایش بهره وری از عوامل و نهاده های تولید در راستای تولید پایدار محصولات کشاورزی، کاهش هزینه های تولید و افزایش تنوع زیستی و حفظ و پایداری محیط زیست عنوان کرد.
مهدی جهانگیری مهمترین اصول بنیادین کشاورزی حفاظتی را استفاده از ماشین های نوین کشاورزی حفاظتی (گاوآهن حفاظتی و دستگاه کشت مستقیم)، مدیریت بقایای گیاهی (نگه داشتن بقایای کشت سال قبل روی زمین)و مدیریت تناوب زراعی عنوان کرد.
وی درباره مهمترین اقدامات انجام شده کشاورزی حفاظتی در همدان گفت: تاسیس انجمن کشاورزی حفاظتی در استان، تشکیل کمیته فنی مکانیزاسیون و کشاورزی حفاظتی در سطح ستاد و شهرستانها از جمله اقدامات انجام شده در راستای ترویج کشاورزی حفاظتی است.
وی ایجاد مزارع الگویی نمایشی کشاورزی حفاظتی در سطح استان با مشارکت کشاورزان را از دیگر اقدامات انجام شده عنوان کرد.
جهانگیری اعطای تسهیلات بدون بهره به میزان ۶۴۸ میلیارد ریال جهت خرید ۶۸۷ دستگاه انواع ادوات کشاورزی با همکاری ستاد اجرایی فرمان امام و بانک ملی در طرح جهش تولید در دیم زارها به کشاورزان دیم کار با هدف افزایش تولید و جلوگیری از فرسایش خاک طی سه سال گذشته را از مهمترین اقدامات برای تثبیت کشاورزی حفاظتی در استان خواند.
وی تهیه و ابلاغ برش شهرستانی سطوح اجرایی کشاورزی حفاظتی( حفظ بقایای ۳۰ درصدی، کشت عمود بر شیب، کشت مستقیم و تبدیل آیش زرد به سبز) طرح جهش تولید در دیم زارهای استان در سال زراعی ۱۴۰۲-۱۴۰۱ و ۱۴۰۳-۱۴۰۲ را از دیگر اقدامات ۲ ساله اخیر خواند.
رئیس اداره توسعه فناوری‌های مکانیزه کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان تاکید کرد: از دیگر برنامه های جهاد کشاورزی، آموزش کشاورزان پیشرو و رانندگان حرفه ای در زمینه های کشاورزی حفاظتی و کشت بدون خاک ورزی و کم خاکورزی به تعداد ۲۵۰ نفر روز در سطح استان در سال زراعی جاری است.
وی با اشاره به اینکه پنج هزار و ۱۳ دستگاه انواع ادوات کشاورزی حفاظتی در سطح شهرستان های استان موجود است، یادآور شد: از لحاظ سخت افزار و تامین دستگاه مشکلی در زمینه اجرای اصول کشاورزی حفاظتی در سطح استان نیست ولی توجه ویژه به آموزش کشاورزان و آشنا کردن آنها با مزایای کشاورزی حفاظتی توسط رسانه های عمومی مورد انتظار است.
جهانگیری بیان کرد: در سال ۱۴۰۲ کشاورز نمونه کشاورزی حفاظتی کشور از استان همدان انتخاب و توسط وزیر جهاد کشاورزی قدردانی شد.
وی مهمترین پیشنهادات را برای ترویج کشاورزی حفاظتی، تاسیس یک اداره مستقل در سازمان های جهاد کشاورزی استان ها با عنوان اداره امور کشاورزی حفاظتی، اختصاص ردیف اعتباری مستقل، توسعه آموزش و فرهنگ سازی اجرای کشاورزی حفاظتی و تامین علوفه از راه هایی غیر از چرای دام عنوان کرد.
وی میزان کشاورزی حفاظتی صورت بی خاک ورزی را سه هزار و ۵۰۰ هکتار و کم خاک ورزی را ۱۱۶ هزار و ۵۰۰ هکتار خواند.
عمده محصولاتی که در اجرای کشاورزی حفاظتی در تناوب با یکدیگر قرار می گیرند شامل گندم، جو، حبوبات دیم نظیر نخود، گیاهان علوفه ای نظیر ماشک و گلرنگ است.
غنی کردن خاک از راه کشاورزی حفاظتی ۲۰ سال زمان می برد
رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان گفت: هر چه مواد آلی خاک بیشتر باشد می تواند آب را بهتر نگه دارد و بستر مناسبی برای نگهداری بذر باشد و همچنین کشاورزی حفاظتی موجب افزایش مواد آلی در خاک و استفاده از وجود بقایا در سطح خاک خواند.
محمد یزداندوست همدانی اجرای خاک ورزی کشاورزی در همدان را به صورت آزمایشی عنوان و تاکید کرد: خاک ورزی چیزی نیست که در یک یا دو سال جواب دهد بلکه نیاز به زمان بیشتری دارد و کشورهایی مانند استرالیا و برزیل در حال اجرای این طرح هستند.
وی با اشاره به اینکه تغذیه خاک باید به اندازه باشد، یادآور شد: برخی کشاورزان برای بعضی محصولاتی که فکر می کنند درآمد اقتصادی دارد کود بیشتری مصرف می کنند در حالیکه میزان و نحوه مصرف درست کود مهم است برخی از کودها باید با خاک مخلوط و سپس استفاده شود و برخی برای سطح خاک است.
یزداندوست همدانی از مهمترین مشکلات کشاورزی در استان همدان در دیمزارها را مشکل تک کشتی گندم خواند و تاکید کرد: باید با تناوب کشت مواد آلی خاک را با محصولات دیگری مانند علوفه دیم، دانه روغنی و گیاهان دارویی افزایش دهیم.
رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان اظهار کرد: غنی کردن خاک سریع اتفاق نمی افتد به طور مثال اگر کشاورز ۲۰ سال صبوری کند نتیجه آن را خواهد دید اما برخی کشاورزان با خرید و مصرف کود مرغی به میزان چندین تن دنبال نتایج زودگذر هستند.