به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، رضا ملکی رئیس مرکز مطالعات فرهنگی و بین المللی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی با بیان اینکه موضوع ایرانیان خارج از کشور، روز به روز دارای اهمیت بیشتری می شود، اظهار داشت: تخمین زده می‌شود که حدود ۸ میلیون ایرانی در خارج از کشور به سر می برند. بر اساس توانمندی های این افراد، می توان گفت که اثرگذاری شان در امور داخلی و خارجی جمهوری اسلامی ایران، از توان بیشتری برخوردار است.
وی با بیان اینکه مراکز متعددی در دنیا به کار مطالعاتی و پژوهشی در زمینه جوامع دور از وطن (دیاسپورا) می پردازد، افزود: در این زمینه، سرمایه گذاری های چشم‌گیری نیز صورت می گیرد و میزهای مطالعاتی مختلفی نیز به آن اختصاص داده شده است.
ملکی همچنین ابراز کرد: نظام و دستگاه های حاکمیتی ما نیاز به اطلاعات و تحلیل های برگرفته از کارهای پژوهشی هستند. نخستین مشکلی که پیش روی قانون گذاری در زمینه ایرانیان خارج از کشور وجود داشت، خلاء اطلاعات و منابع مطالعاتی و تحقیقاتی بود. در واقع نهادهای سیاستگذار و حاکمیتی برای تصمیم و اقدام مناسب، نیاز به اطلاعات و تحلیل های درست و دقیق دارند.
رئیس مرکز مطالعات فرهنگی و بین المللی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، در ادامه به راه اندازی میز ایرانیان در خانه اندیشه ورزان ایران در سال ۱۴۰۱ اشاره کرد و ادامه داد: راه اندازی این میز که با حمایت سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی صورت گرفت، موثر واقع شد و در نتیجه آن، سند راهبردی ایرانیان خارج از کشور به تدوین رسید. یکی از ویژگی های بارز این سند، حضور و تاثیر ایرانیان خارج از کشور در گردآوری آن بود که در نتیجه، مساله محور و نزدیک به میدان، به تدوین رسید.
تخمین زده می شود که حدود ۸ میلیون ایرانی در خارج از کشور به سر می برند
وی با اشاره به اینکه مساله شناسی ایرانیان خارج از کشور و تجویز راهکارهای مناسب به نظام برای فعالیت در این زمینه، به ساز و کار مناسب نیاز دارد، گفت: معمولا در ساختارهای رسمی، نگاه ها به ایرانیان خارج از کشور، حاکمیتی است که همین امر محدودیت هایی را به همراه دارد. اما قرار است اندیشکده ایرانیان، جایی بیرون از حاکمیت باشد و دستاوردهای آن، به حاکمیت ارائه شود تا تصمیم سازی ها و سیاستگزاری ها، براساس این دستاوردها، صورت گیرد.
ملکی افزود: ترکیب فعالیت شخصیت های حقیقی و حقوقی در کنار هم، قطعا نتیجه بهتری خواهد داشت. اینک، میز ایرانیان به بالندگی رسیده است و با راه اندازی اندیشکده ایرانیان، در مدار بالاتری قرار خواهد گرفت. این امیدواری وجود دارد که هسته ای متمرکز برای حل مسائل ایرانیان خارج از کشور و ایجاد شبکه ای متشکل از آنان، به وجود آید.
رییس مرکز مطالعات فرهنگی و بین المللی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، همچنین با اشاره به اینکه اندیشکده ایرانیان، خلاءهای مطالعاتی را در حوزه ایرانیان خارج از کشور برطرف خواهد کرد، بیان کرد: ما در سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، آمادگی داریم در چارچوب خرید خدمات، از فعالان حوزه ایرانیان خارج از کشور حمایت کنیم. اندیشکده ایرانیان نیز می تواند طرح های مختلف را مورد بررسی و در صورت تایید، حمایت کند. ضمن اینکه از پایان نامه های دوره های ارشد و دکتری در زمینه ایرانیان خارج از کشور، حمایت های لازم را می کنیم و اگر شرایط مناسبی به وجود آید، فرصت های مطالعاتی و اعزام پژوهشگران به کشورهای دیگر را نیز انجام خواهیم داد.
روند بازگشت ایرانیان غیرمقیم به کشور، صعودی شده است
عزیزالله حاتم زاده مدیر میز سیاست پژوهی ایرانیان خارج از کشور نیز، در این نشست با بیان اینکه روند بازگشت ایرانیان غیرمقیم به کشور، صعودی شده است است، ابراز کرد: در طول یک سال گذشته ما جلسات زیادی با کسانی که تجربه زیستی در خارج از کشور داشته اند و اکنون در داخل هستند برگزار کردیم تا از این طریق بتوانیم، شرایط مناسبی برای انجام تصمیمات درست، فراهم کنیم. واقعیت این است که کمبود قانون و سیاستگزاری در این حوزه وجود داشته و با تلاش هایی که طی سال های اخیر صورت گرفته، سند راهبردی ایرانیان خارج از کشور توسط سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی تدوین شده است.
وی افزود: در یک سال گذشته، نشست های متعددی با قانونگزاران و سیاستگزاران برگزار کردیم تا لایحه حمایتی از ایرانیان خارج کشور، در جامع ترین و کاربردی ترین شکل ممکن، به تصویب برسد. این لایحه، در واقع نخستین قانون مستقیم مرتبط با ایرانیان خارج از کشور به حساب می آید که امیدواریم به زودی، تصویب و اجرایی شود.
مدیر میز سیاست پژوهی ایرانیان خارج از کشور، در ادامه به خلاء مطالعاتی و نظری درباره هم وطنان غیرمقیم اشاره کرد و گفت: ما می توانیم درباره چالش های مختلفی که در برابر دیاسپورای ایرانی وجود دارد، از الگوهای مناسبی که در سایر کشورها به کار رفته است استفاده کنیم و دستاوردهای مراکز فکری دیگر کشور، بهره مند شویم.
حاتم زاده با بیان اینکه یکی دیگر از خلاءهایی که در زمینه ایرانیان خارج از کشور وجود داشت، وجود یک مرکز فکری و اندیشکده ای در کشور بود، ادامه داد: بر همین اساس، پژوهشگران اندکی نیز در این زمینه فعالیت می کردند. در نتیجه ایده راه اندازی اندیشکده ایرانیان براساس چنین شرایط و دغدغه های مرتبط، به وجود آمد و اکنون آغاز به کار کرده است.
وی در ادامه درباره برنامه های اندیشکده ایرانیان توضیح داد: علاوه بر فعالیت رسانه ای و تولید محتوای مناسب در حوزه ایرانیان خارج از کشور، تلاش خواهیم کرد تا یک شبکه ارتباطی با حضور این افراد ایجاد کنیم. این کار با رصد فعالیت ایرانیان سراسر دنیا در شبکه های اجتماعی، آغاز می شود و براساس آن، همه ایرانیانی که دل در گروه سرزمین مادری خود دارد و از سوی دیگر، نگاه حقیقت طلبی نیز دارد، شناسایی و جذب شبکه ایرانیان خارج از کشور خواهند شد.
حاتم زاده همچنین گفت: امیدوارم بتوانیم به سمتی حرکت کنیم که بتوانیم تعداد زیادی از پایان نامه های ارشد و دکترا را به سمت موضوع ایرانیان خارج از کشور، هدایت کنیم.
ابزار رسانه جدی گرفته شود
در بخش دیگری از این نشست، امیر حشمتی رئیس گروه مطالعات روابط فرهنگی بین المللی با تاکید بر اینکه تعامل با سیاستگزاران، نتایج بهتری را برای اندیشکده ایرانیان به همراه خواهد داشت، گفت: توصیه می کنم ابزار رسانه جدی گرفته شود و علاوه تولید محتوای با کیفیت و کمیت در این عرصه، ارتباط با رسانه های مختلف برای ارائه دغدغه های این حوزه، مدنظر قرار گیرد.
در ادامه این نشست، برخی از حاضران به ارائه پیشنهادات و توصیه های برای فعالیت هر چه بهتر اندیشکده ایرانیان پرداخت. استفاده بهینه از امکانات بهینه دولتی، تغییر نگاه به ایرانیان خارج از کشور، اعتمادسازی، حذف موانع غیرلازم در بازگشت ایرانیان به کشور، انجام پژوهش ها در تراز بین المللی، برگزاری همایش بین المللی با حضور نخبگان و فعالان این حوزه، کمک به تاثیرگذاری و ماندگاری اندیشکده ایرانیان، تنظیم آیین نامه های اجرایی براساس قوانین موجود در زمینه ایرانیان خارج از کشور، سپردن نقش واسطه گری میان حاکمیت، دانشگاه و ایرانیان خارج از کشور به اندیشکده ایرانیان، استفاده از فرصت ایرانیان خارج از کشور و بهره مندی از توانمندی های آنان، ایجاد ارتباط بیشتر با جامعه ایرانیان خارج از کشور، ایجاد گفتمان مناسب بین حاکمیت و ایرانیان خارج از کشور، از جمله پیشنهاداتی بود که حاضران در نشست آغاز به کار اندیشکده ایرانیان مطرح کردند.
اندیشکده ایرانیان با حمایت سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و با هدف ایجاد شرایطی مناسب برای تعامل با ایرانیان خارج از کشور، به میزبان خانه اندیشه ورزان ایران کار خود را از امروز آغاز کرد.